Landbouw-Economisch Bericht 2014

1. Landbouw-Economisch Bericht 2014 23 juni 2014 Petra Berkhout

2. Landbouw en economie

3. Landbouw en economie • Minder volume, hogere prijzen => stijging bruto productiewaarde primaire land- en tuinbouw tot 27,2 miljard euro • Uitzondering is de rundveehouderij • Sectorinkomen 2,6 miljard, hoger dan in 2011 en 2012 • Bijdrage agrocomplex aan economie en werkgelegenheid rond de 9%. Circa een derde o.b.v. buitenlandse grondstoffen

4. Belang deelcomplexen

5. Landbouw en economie, vervolg • Inkomen uit bedrijf in 2013 gemiddeld 58.000 euro • Licht gedaald ten opzichte van 2012, toen een relatief hoog inkomen werd behaald • Hoger dan de vijfjarige gemiddelden voor 2001-2005 en 2006-2010 • Spreiding inkomens uit bedrijf is groot • Van buiten bedrijf gemiddeld 21.000 euro

6. Inkomstenbronnen • Inkomen uit bedrijf vooral bepaald door de opbrengsten van land- en tuinbouwproducten • Ruim 8% opbrengsten uit niet-agrarische activiteiten en subsidies • subsidies => vooral bedrijfstoeslagen. Gemiddeld ongeveer 22.000 euro • voor melkvee- en akkerbouwbedrijven => 30.000 euro en 33.500 euro afkomstig uit toeslagen en subsidies (2012)

7. Spreiding inkomens • Spreiding tussen bedrijven, jaren en sectoren groot • 2013 => leghennenhouders en glasgroentetelers, met name tomatentelers, relatief sterk vertegenwoordigd bij de 20%-laagste inkomens • 2013 => akkerbouwers en potplantentelers relatief sterk vertegenwoordigd bij de 20%-hoogste inkomens

8. In –en uitvoer 2013 • Groei agrarische handel • Invoer in totaal bijna 56 mrd. euro (+2%) • Uitvoer in totaal ruim 83 mrd. euro (+5%) • Belangrijkste exportproducten EU: • Vlees (7,45 mrd. euro); • Sierteeltproducten (6,7 mrd. euro) • Zuivelproducten (4,7 mrd. euro) • Margarine, vetten, oliën (4,1 mrd. euro).

9. Landbouw en milieu/dierenwelzijn

10. Milieudruk • Wisselend beeld • Voor broeikasgassen en ammoniak is doel in zicht dan wel bereikt • Gebruik bestrijdingsmiddelen neemt toe en is nu gelijk aan gebruik in 2000; in jaren ‘90 => halvering • Volume productie nauwelijks gegroeid

11. Milieudruk - vervolg • Mest en mineralen vormen nog altijd grootste probleem • Druk op mestmarkt kan verder toenemen door groei melkkoeien en achterblijven mestverwerkingscapaciteit • melkveestapel tussen 2011-2013 met 5,6% gegroeid (prognose PBL-studie was 9% in 2011-2020) • groei al voor twee derde bereikt

12. Structuurontwikkelingen

13. Structuurontwikkelingen • Totaal aantal bedrijven daalt tot 67.481 (-1,9%) • 2000-2007 => jaarlijkse afname 3,3% • vanaf 2007 => 2,1% • 2000- 2014 (1ste kwartaal) circa 950 faillissementen (bijna 3% van totale daling aantal bedrijven) • Bijna 90% in de plantaardige sectoren • In 2000-2014 was afname aantal bedrijven in de plantaardige sectoren in 1 op de 10 gevallen het gevolg van een faillissement

15. Regionale structuurverschillen • Ruim de helft van de landbouwbedrijven in 2013 in de verstedelijkte regio’s • In sterk verstedelijkte regio’s snellere daling van het aantal landbouwbedrijven dan in de verstedelijkte en minder verstedelijkte regio’s • relatief grote druk van andere functies op de landbouwgrond • Grondbeslaglandbouw anno 2013 1,847 mln ha

16. Regionale structuurverschillen

17. Arbeid • In 2013 160.509 arbeidsjaareenheden(-2,2%) • Aandeel gezinsarbeid daalde in 1980-2013 van 84 naar 58% • Gezinsbedrijf (meer dan 50% gezinsarbeid) nog wel dominante vorm, dat blijft het ook

18. Land- en tuinbouwbedrijven naar aandeel gezinsarbeid per bedrijfstype, 2013

19. Natuurbeheer • Op 1 januari 2013 58.800 ha onder agrarisch natuurbeheer; zo’n 16.000 ha binnen en een kleine 43.000 ha buiten de EHS • Lichte toename tov 1 januari 2012 (55.000 ha) • Beheer straks enkel via collectieven • Van 161 ANV’s naar circa 40 collectieven => schaalvergroting • Effectiviteit onder druk?

20. Vragen?