context-concept chemie in de onderbouw?

1. context-concept chemie in de onderbouw? Henry Pluim, Linde College Wolvega Fer Coenders, Universiteit Twente

2. Knelpunten en oplossingen voor huidige chemie onderwijs Scheikunde op VMBO en kenmerken VMBO leerling Ontwikkelingen Vernieuwde elementen in de bovenbouw Voorbeelden context onderwijs VMBO 2e klas Conclusies In deze werkgroep

3. Maatschappelijk beeld van de chemie Chemische industrie en onderzoek onzichtbaar Imago schoolvak Motivatie van leerlingen voor scheikunde en bètavakken Keurslijf examenprogramma Samenhang in en tussen vakprogramma’s ontbreekt. Knelpunten met scheikundeonderwijs (a) (a) Bouwen aan scheikunde, 2002

4. Chemie achter producten en processen, innovatie. Maatschappelijke, beroepsgerichte, experimentele en theoretische contexten. Context-concept, wisselwerking tussen context en concept Moleculaire opbouw materie Ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en eigen keuzes van de docent of leerling. Twee centrale concepten: • Molecuulconcept • Micro-macro concept Oplossingen (b) (b) Chemie tussen context en concept, 2003

5. In een plaatje

6. NaSk2 scheikunde NaSk1 (natuurkunde met beetje scheikunde) NaSk2 staat onder druk: Wetsvoorstel NaSk2 als keuzevak, door minister voorlopig ingetrokken. Edoch: scholen bieden dit vak niet of als keuzevak aan. Aantal leerlingen met NaSk2 neemt af. Scheikunde op het VMBO GL en TL

7. is praktisch en toepassingsgericht ingesteld wil dat leerstof liefst zo concreet mogelijk wordt aangeboden (toepassingen, voorbeelden bedenken, oefenen) heeft moeite met zoeken, interpreteren en verwerken van informatie (bruikbaarheid, betrouwbaarheid) heeft veel ondersteuning nodig bij regulatie- en motivationele activiteiten De VMBO – leerling

8. Meer aansluiten belevingswereld leerlingen Didactische werkvormen die discussie en samenwerking bevorderen Begeleiding door leeftijdsgenoten (peer tutoring) Begeleiding door volwassenen van buitenaf (mentorcoaching) Inter-etnische ontmoetingen tussen uiteenlopende leerlingen Werkplekkenstructuur (WPS) Een deel in leerbedrijven Hangt wel af van het niveau van de leerling Gebrek aan stageplaatsen wordt opgevangen door op school complete werkplekken uit een bedrijf na te maken Probleemgestuurd onderwijs (PGO) Ontwikkelingen

9. scheikunde onderbouw h/v en vmbo

10. Handelingswerkwoorden Gebruikte handelingswerkwoorden in de examenprogramma’s scheikunde

11. Vervolg Handelingswerkwoorden

12. ChIK: fasen in een module Viervlaksschemie TUE van Hiele niveaus 5 E’s (stercollecties van vo-content) Didactische ordening:

13. VOORBEELD MAATSCHAPPELIJKE CONTEXT Chemie in Producten (Joke van Aalsvoort 2000) voor 3 havo/vwo en vmbo (2006) Achtergrond: weinig betekenisvol onderwijs tot dusver (‘waarom moet ik dit leren?’) Producten die in een maatschappelijke behoefte worden voorzien als uitgangspunt (bv brandstoffen of geneesmiddelen). Wat is het nut van deze producten?

14. Achterliggende filosofie: Kennismaking met scheikunde als keuzevak leerjaar 3 Context LOB Referentierekenen (rekentoets) Vuurwerk • Organiseren van een sportdag • Koffie als trendy drankje Voorbeeld gebruik context in 2e klas TL Linde College, Wolvega

15. Merken Ranja Groepswerk (iedere groep eigen merk) Verdunning: wanneer lekkerste? OPDRACHTEN Bedenk de instructie om leerlingen een verdunningsreeks te laten maken. Bedenk nu de instructie om leerlingen te laten uitreken hoeveel liter ranja ze moeten kopen om 35 liter verdunde drank te laten maken van de vijfde verdunning uit de serie. SPORTDAG: RANJA VOOR DE DEELNEMERS

16. VERDUNNINGSREEKS IN BEELD

17. EEN AANTAL FOTO’S

18. Heet water maken Bonen of gemalen bonen? Koffiepad of gemalen koffie? Filterkoffie: senseo of snelfiltermaling? Koffiepad en theezakje! OPDRACHT Bedenk de instructie om leerlingende koffie in een koffiepad vergelijken met koffie van snelfiltermaling op stofeigenschappen. Koffie

19. Verwerkingsopdracht

20. Conclusies • Wenselijk? • Mogelijk? • Draagt het bij tot oplossing knelpunten? • Welke contexten gebruiken? • Mate van leerlingsturing? • Aansluiting op bovenbouw? • ………. Context-concept onderwijs in de onderbouw?

22. Zie Handboek leerlijn en toetslijn Nieuwe Scheikunde 1. Scientificliteracy: • Understanding aspects of the science content • Understanding the scientific approach • Understanding science as a socialenterprise 2. Competentievelden (tabel pag 25-26: • Chemische methoden om kennis te ontwikkelen over chemie • Communiceren over chemie • Chemiekennis verwerven en gebruiken • Beoordelen van chemie • Vijf niveaus van beheersing Uitgangspunten - Afbakening

23. Concepten: - natuurlijke - natuurwetenschappelijke: - definieer/beschrijf - kenmerkende voorbeelden - oefenen, met uitleg door ll. 3. Overzicht concepten, waarom belangrijk?? • Gebruiken van eerder geleerde concepten (sk, bio, na, wi) • Uitbreiden van eerder geleerde concepten • Leren van nieuwe concepten 4 typen contexten: a. Maatschappelijke context • Beroepsgerichte • Experimentele • Theoretische Afbakening Concepten

24. 4. Didactische structuur Van aanbod- naar vraag-gestuurd • ChIK * introductiefase, * nieuwsgierigheid en planningsfase * verwerkingsfase * verankeringsfase • Of op andere manier, maar zeker: * leerlingen actief * differentiatie * groepjes (tweetallen en/of grotere) Afbakening vervolg Didactische structuur

25. 5. Functie: wat wil de context bereiken. Kan eventueel per fase (ChIK) worden ingevuld. * motiveren * thema introduceren * voorkennis activeren * vragen oproepen enz Afbakening Functie contexten

26. Afbakening perspectief • 6. Perspectief: welke doelstellingen uit het scheikundeonderwijs bereiken. • * dagelijkse praktijk chemici • * beslissingen nemen • * historische reflectie • * uitbreiden van kennis en inzicht (theoretisch, experimenteel) • * technisch ontwerp

27. 7. Rol of activiteit: hoe gaan leerlingen de context verkennen: vanuit het beroep: * ontwerpen * consumeren * verzorgen * enz vanuit burger: * consumeren * beslissen * beoordelen Afbakening rol/activiteit