Κ Υ Π Ρ Ο Σ Το κυπριακό πρόβλημα και οι προσπάθειες επίλυσής του 1974-2004

1. Κ Υ Π Ρ Ο ΣΤο κυπριακό πρόβλημα και οι προσπάθειες επίλυσής του 1974-2004 Πηγή: http://www.select-estates-cyprus.com/images/kibris.jpg

2. Η θέση του νησιού στη Μεσόγειο Πηγή:http://www.cyprus-properties.com/cyprus/images/cyprus-map-1.jpg Ελλάδα Τουρκία Κύπρος

3. Πολιτικός χάρτης Πηγή: http://www.cyprusinfo.gr/kyprosplirofories/kyprosxartes/2.jpg

4. Σκοποί της εργασίας • Η διερεύνηση των πρωτοβουλιών που πάρθηκαν στην Κύπρο από τις δυο κοινότητες, την ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή από το 1974 έως το 2004 • Η βάση του προβλήματος • Η στάση που κράτησαν και οι δύο πλευρές στις απόπειρες για την επανένωση του νησιού μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή

5. Αντικείμενα της διαμάχης • Η εδαφική διεκδίκηση του νησιού και οι πλουτοπαραγωγικές πηγές • Η αποστρατικοποίηση από τις τουρκικές δυνάμεις κατοχής • Η δημιουργία ομόσπονδου δικοινοτικού και διζωνικού κράτους, το πρόσωπο του κυβερνητικού σχήματος και η διανομή εξουσίας

6. Αντικείμενα της διαμάχης • Ζητήματα αρχών: της ελευθερίας της διακίνησης της ελευθερίας της εγκατάστασης το δικαίωμα της περιουσίας • Ειδικά θέματα που δημιουργήθηκαν με την εισβολή: οι πρόσφυγες οι αγνοούμενοι οι έποικοι της Ανατολίας η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς

7. Ιστορική αναδρομή (έως την ανεξαρτησία) • Οθωμανική αυτοκρατορία ή Τουρκοκρατία 1453-1878 • Βρετανική κατοχή ή Αγγλοκρατία 1878-1960 • Συμφωνία Ζυρίχης το 1959 • Ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960 εκλογές - τρόπος διακυβέρνησης Πηγή: Μπήτος Ι., Από την πράσινη γραμμή στους δυο Αττίλες, Πολιτικά θέματα, Αθήνα, 1997

8. Ιστορική αναδρομή (έως την εισβολή) • Αναθεώρηση του Συντάγματος από τον Μακάριο με 13 σημεία το 1963 • Βιαιότητες 1963-1964, UNFICYP • Η στάση των δύο πλευρών – εθνική συνείδηση • Δικτατορικό καθεστώς της Αθήνας • Ενέργειες Μακάριου • Τουρκική εισβολή Πηγή: Μπήτος Ι., Από την πράσινη γραμμή στους δυο Αττίλες, Πολιτικά θέματα, Αθήνα, 1997

9. Οι φάσεις της τουρκικής εισβολής ΠΗΓΗ: Τενεκίδης Γ. & Κρανιδιώτης Γ. ( επιμ.), «Κύπρος: Ιστορία, προβλήματα και αγώνες του λαού της», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & ΣΙΑΣ Α.Ε., Αθήνα, 1981

10. Διχοτόμηση του νησιού Πηγή: www.easypedia.gr/el/articles/c/y/p/%CE%95%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD%CE%B1%7ECyprus_distr icts_named_el.png_3f41.html

11. Συνέπειες της εισβολήςΠηγή: Μπήτος Ι., Από την πράσινη γραμμή στους δυο Αττίλες, Πολιτικά θέματα, Αθήνα, 1997 Ελληνοκυπριακή πλευρά Τουρκοκυπριακή πλευρά 36,2% του κυρίαρχου εδάφους της Κύπρου είναι κατεχόμενο 160.000 Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες 1417 αγνοούμενοι 500 εγκλωβισμένοι στο βόρειο τμήμα Απώλεια πλουτοπαραγωγικών πόρων 50.000 έως 60.000 πρόσφυγες 500 αγνοούμενοι (δεν υπάρχουν Έλληνες αγνοούμενοι) Πτώση του βιοτικού επιπέδου Απώλεια πλουτοπαραγωγικών πόρων

12. Συνέπειες της εισβολής Ελληνοκυπριακή πλευρά Τουρκοκυπριακή πλευρά 43.000 τουρκικά στρατεύματα κατοχής εδρεύουν στο νησί 160.000 έποικοι έχουν έρθει από την Ανατολία Σφετερισμός, καταστροφή περιουσιών Καταστροφή πολιτιστικής κληρονομιάς Παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων • Διεθνής απομόνωση • 58.000 Τουρκοκύπριοι έχουν μεταναστεύσει λόγω κακών συνθηκών Πηγή: Μπήτος Ι., Από την πράσινη γραμμή στους δυο Αττίλες, Πολιτικά θέματα, Αθήνα, 1997

13. Η βάση των διαφωνιών • Εδαφικό: Σε ποιον ανήκει το νησί • Εθνική συνείδηση

14. Η βάση των διαφωνιών • Θρησκευτική διάρθρωση • Δημογραφικό και περιουσίες, έποικοι και εξαθλίωση συνθηκών διαβίωσης στα κατεχόμενα

15. Η βάση των διαφωνιών • Ομοσπονδιακό κράτος

16. Η βάση των διαφωνιών • Τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων Βρετανία, ΗΠΑ και των «μητέρων-πατρίδων» - Ο πόθος για την Ένωση • Διχόνοια λόγω βιαιοτήτων που μένουν στη μνήμη και των δυο πλευρών κυρίως από το 1963 και μετά, στη διάρκεια της τουρκικής εισβολής, στα επεισόδια στην «πράσινη γραμμή»

17. Οι πρόεδροι των δύο πλευρώνκύριοι συντελεστέςστις διαπραγματεύσεις και τα σχέδια επίλυσης • Μακάριος (1959-1977) • Σπύρος Κυπριανού 1977-1988 (ΔΗΚΟ) • Γιώργος Βασιλείου 1988-1993 (Ανεξάρτητος) • Γλαύκος Κληρίδης 1993-2003 (ΔΗΣΥ) • Τάσσος Παπαδόπουλος 2003-2008 (ΔΗΚΟ) • Δημήτρης Χριστόφιας 2008-έως σήμερα (ΑΚΕΛ) • Ραούφ Ντενκτάς (1973-2005) • Μεχμέτ Αλί Ταλάτ (2005-έως σήμερα)

18. Οι Γενικοί Γραμματείς του ΟΗΕαπό το 1974 έως το 2004

19. Οι προσπάθειες επίλυσης του κυπριακού Πέντε περίοδοι συνομιλιών • 1975-1979 • 1980-1983 • 1984-1986 • 1988-1992 • 1999-2004

20. Σχέδιο Γκιουνές 25-30 Ιουλίου 1974 Γενεύη ΠΗΓΗ: Τενεκίδης Γ. & Κρανιδιώτης Γ. ( επιμ.), «Κύπρος: Ιστορία, προβλήματα και αγώνες του λαού της», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & ΣΙΑΣ Α.Ε., Αθήνα, 1981

21. ΠΗΓΗ: Τενεκίδης Γ. & Κρανιδιώτης Γ. ( επιμ.), «Κύπρος: Ιστορία, προβλήματα και αγώνες του λαού της», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & ΣΙΑΣ Α.Ε., Αθήνα, 1981

22. Διαπραγματεύσεις 1975-1979 Κατέληξαν σε δύο προτάσειςυπό την αιγίδα του Γ.Γ. Κουρτ Βαλτχάιμ: Α) Συμφωνία Μακάριου-Ντενκτάς τεσσάρων σημείων 12 Φεβρουαρίου 1977 1.Επιδιώκουμε μια ανεξάρτητη, αδέσμευτη, δικοινοτική Ομόσπονδη Δημοκρατία. 2.Το έδαφος που θα τελεί υπό τη διοίκηση κάθε κοινότητας θα πρέπει να συζητηθεί υπό το φως της οικονομικής βιωσιμότητας ή παραγωγικότητας και της ιδιοκτησίας γης. 3.Ζητήματα αρχών όπως της ελευθερίας διακίνησης, ελευθερίας εγκατάστασης το δικαίωμα περιουσίας και άλλα ειδικά θέματα, είναι ανοιχτά προς συζήτηση λαμβανομένης υπόψη της θεμελιώδους βάσης ενός δικοινοτικού ομόσπονδου συστήματος και ορισμένων πραχτικών δυσκολιών που θα μπορούσαν να εγερθούν για την Τουρκοκυπριακή κοινότητα. 4.Οι εξουσίες και λειτουργίες της Κεντρικής Ομόσπονδης Κυβέρνησης θα είναι τέτοιες ώστε να διασφαλίζουν την ενότητα της χώρας, λαμβανομένου υπόψη του δικοινοτικού χαραχτήρα του κράτους

23. ΠΗΓΗ: Τενεκίδης Γ. & Κρανιδιώτης Γ. ( επιμ.), «Κύπρος: Ιστορία, προβλήματα και αγώνες του λαού της», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & ΣΙΑΣ Α.Ε., Αθήνα, 1981

24. ΠΗΓΗ: Τενεκίδης Γ. & Κρανιδιώτης Γ. ( επιμ.), «Κύπρος: Ιστορία, προβλήματα και αγώνες του λαού της», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & ΣΙΑΣ Α.Ε., Αθήνα, 1981

25. Λευκωσία- Πράσινη Γραμμή

26. Διαπραγματεύσεις 1975-1979 Β) Συμφωνία Κυπριανού-Ντενκτάς δέκα σημείων 19 Μαΐου 1979 (υπό την αιγίδα του Γ.Γ. Κουρτ Βαλτχάιμ) 1.Συμφωνήθηκε να επαναρχίσουν οι διακοινοτικές συνομιλίες στις 15 Ιουνίου 1979. 2. Η βάση για τις συνομιλίες θα είναι οι κατευθυντήριες γραμμές Μακαρίου-Ντενκτάς της 12ης Φεβρουαρίου και τα σχετικά με το Κυπριακό ψηφίσματα του ΟΗΕ 3. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι θεμελιώδεις ελευθερίες όλων των πολιτών της Δημοκρατίας πρέπει να τυγχάνουν σεβασμού. 4. Οι συνομιλίες θα ασχοληθούν με όλες τις εδαφικές και συνταγματικές πτυχές. 5. Θα δοθεί προτεραιότητα στην επίτευξη συμφωνίας για την επανεγκατάσταση στην Αμμόχωστο κάτω από την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών ταυτόχρονα με την έναρξη από τους συνομιλητές της εξέτασης των συνταγματικών και εδαφικών πτυχών μιας συνολικής διευθέτησης. Όταν επιτευχθεί συμφωνία για το Bαρώσι αυτή θα εφαρμοσθεί χωρίς να αναμένεται το αποτέλεσμα της συζήτησης πάνω σε άλλες πτυχές του Κυπριακού προβλήματος.

27. Αμμόχωστος Βαρώσια Περιοχή Βαρώσια στην Αμμόχωστο Πηγή: http://www.hellenica.de/Griechenland/Zypern/Geo/Map/ FamagustaMap01.jpg Πηγή: http://www.makarios.ws/cgibin/hweb?-A=1764&-V =history

28. Διαπραγματεύσεις 1975-1979 Β) Συμφωνία Κυπριανού-Ντενκτάς δέκα σημείων 19 Μαΐου 1979 6. Συμφωνήθηκε αποφυγή κάθε ενέργειας που θα έθετε σε κίνδυνο το αποτέλεσμα των συνομιλιών και να δοθεί ιδιαίτερη σημασία και από τις δυο πλευρές στα αρχικά πραχτικά μέτρα για την προώθηση της καλής θέλησης, της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της επιστροφής σε ομαλές συνθήκες. 7. Σκοπείται η αποστρατικοποίηση της Δημοκρατίας της Κύπρου και θα συζητηθούν ζητήματα πού σχετίζονται με αυτήν. 8. Η ανεξαρτησία, η κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα και το αδέσμευτο της Δημοκρατίας πρέπει να τύχουν επαρκών εγγυήσεων εναντίον της ολικής ή μερικής ένωσης με οποιαδήποτε άλλη χώρα και εναντίον κάθε μορφής διχοτόμησης ή απόσχισης. 9. Οι διακοινοτικές συνομιλίες θα διεξάγονται συνεχώς και επίμονα και θα αποφεύγεται οποιαδήποτε καθυστέρηση. 10. Οι διακοινοτικές συνομιλίες θα διεξαχθούν στη Λευκωσία. Ανακήρυξη του ανεξάρτητου Τουρκοκυπριακού κράτους στις 10 Ιουνίου 1983

29. ΠΗΓΗ: Τενεκίδης Γ. & Κρανιδιώτης Γ. ( επιμ.), «Κύπρος: Ιστορία, προβλήματα και αγώνες του λαού της», Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» Ι.Δ. Κολλάρου & ΣΙΑΣ Α.Ε., Αθήνα, 1981

30. Προτάσεις Γκάλι 10 Απριλίου1992 ΠΗΓΗ: Λυγερός Σ., Κύπρος. Στα όρια του αφανισμού, εκδ. «Νέα Σύνορα» - Α.Α.Λιβάνη, Αθήνα, 1993

31. Διαπραγματεύσεις 1999-2004 Συνομιλίες Κόφι Ανάν με Κληρίδη και Ντενκτάς 1-10 Οκτώβρη 2000 • Όχι προϋποθέσεις • Όλα τα θέματα στο τραπέζι • Δέσμευση με καλή πίστη για συνέχιση των συνομιλιών μέχρι την επίτευξη διευθέτησης, και • Nα ληφθούν πλήρως υπόψην τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και οι συμφωνίες. Αυτές οι τέσσερεις κατευθυντήριες γραμμές δεν μπορούν να διασπαστούν επιλεκτικά. Είναι όλες εφαρμόσιμες

32. 1ο Σχέδιο Ανάν 11Νοεμβρίου 2002 Πηγή: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Κυπριακής Δημοκρατίας http://www.typos.com.cy/nqcontent.cfm?a_id=25416

33. 2ο Αναθεωρημένο Σχέδιο Ανάν10 Δεκεμβρίου 2002 Πηγή: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Κυπριακής Δημοκρατίας http://www.typos.com.cy/nqcontent.cfm?a_id=25417

34. 3ο Σχέδιο Ανάν (εκλογή Παπαδόπουλου)28 Φεβρουαρίου 2003 Πηγή: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Κυπριακής Δημοκρατίας http://www.typos.com.cy/nqcontent.cfm?a_id=28594

35. 4ο και5ο Σχέδιο Ανάν 29 και 30 Μαρτίου 2004Ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. 16 Απριλίου 2003 Πηγή: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας http://www.cyprus.gov.cy/moi/PIO/PIO.nsf/0/5185E1C7706B52FEC2256E6E001F68B5/ $file/map%202.jpg

36. Αποστρατικοποίηση • Με το σχέδιο Ανάν αποσύρονται κατά φάσεις τα τουρκικά στρατεύματα από την Κύπρο σε διάστημα δύο χρόνων, μέχρι να φτάσουν τις 6.000. Ταυτόχρονα θα αφιχθούν στην Κύπρο ισάριθμα ελληνικά στρατεύματα. Στο ίδιο διάστημα θα διαλυθεί κατά φάσεις η Εθνική Φρουρά, καθώς και οι τουρκοκυπριακές δυνάμεις. • Το 2011 τα ελληνικά και τα τουρκικά στρατεύματα θα μειωθούν στις 3.000 και όταν η Τουρκία ενταχθεί στην Ε.Ε. θα μειωθούν στα επίπεδα των συμφωνιών του 1960, δηλαδή θα παραμείνουν στο νησί 950 Έλληνες και 650 Τούρκοι στρατιώτες. • Το σχέδιο Ανάν επιβεβαιώνει και την ισχύ της Συνθήκης Εγγυήσεως που υπέγραψαν η Ελλάδα, η Τουρκία και η Βρετανία με την Κύπρο, δυνάμει της οποίας οι τρεις δυνάμεις εγγυήθηκαν την ασφάλεια, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου. Όπως προβλέπεται στη συνθήκη εγγυήσεως, οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, αφού διαβουλευτούν μεταξύ τους έχουν το δικαίωμα να επέμβουν από κοινού ή και μονομερώς, αλλά μόνο για να αποκαταστήσουν τη συνταγματική τάξη, σε περίπτωση διατάραξής της. • Η Κύπρος, η Ελλάδα και η Τουρκία θα αναθεωρούν κάθε τρία χρόνια το πρωτόκολλο που αφορά την παραμονή στρατευμάτων στην Κύπρο, με στόχο την αναθεώρησή του με τελικό σκοπό την πλήρη αποχώρησή τους.

37. Εδαφικό • Επιστρέφεται το ένα πέμπτο των κατεχομένων, που αντιστοιχεί με το 7,5% του συνόλου. Ύστερα από τις εδαφικές αναπροσαρμογές, η τουρκοκυπριακή Πολιτεία θα καταλαμβάνει το 28,5% των εδαφών και η ελληνοκυπριακή Πολιτεία το υπόλοιπο. • Η επιστροφή των εδαφών θα γίνει σε έξι φάσεις και θα ολοκληρωθεί σε 3,5 χρόνια από την έναρξη εφαρμογής της συμφωνίας, δηλαδή στα τέλη του 2007. • Το σχέδιο Ανάν δεν αγγίζει καθόλου το ζήτημα των βρετανικών βάσεων στην Κύπρο, με μόνη εξαίρεση τη μείωση της επικράτειάς τους σχεδόν κατά 50%. Η συνολική έκταση των βάσεων (3%) περιλαμβάνεται στο ποσοστό της ελληνοκυπριακής Πολιτείας (72,5%). Αν και τα εδάφη των βάσεων θεωρούνται τμήμα της Βρετανίας, μόνο ένα μικρό τμήμα τους δεν είναι προσβάσιμο στους πολίτες.

38. Πρόσγυγες • Αναφορικά με τον αριθμό των Ε/Κ που θα επιστρέψουν υπό τ/κ διοίκηση, το ανώτατο όριο από 33% σε 20 χρόνια γίνεται 28% σε 15 χρόνια. Σημειώνεται επίσης ότι στα πέντε χρόνια θα μπορέσει να επιστρέψει το 8%, στα 10 χρόνια 18%, και στα 15 χρόνια 28%. • Υπάρχει επίσης πρόνοια ότι όσοι Ε/Κ δεν θα εγκατασταθούν στην τ/κ συστατική πολιτεία, θα έχουν το δικαίωμα να διανυκτερεύουν μέχρι τρία βράδια την εβδομάδα σε αυτήν • Στα 25 χρόνια θα απαλειφθούν οι οποιοιδήποτε περιορισμοί ώστε να μπορούν να αναθεωρηθούν οι διευθετήσεις της επιστροφής • Σύμφωνα με το χάρτη που προτείνεται επιστρέφουν περίπου 90,000 πρόσφυγες. Έποικοι Στο θέμα των εποίκων, αναφέρεται τώρα ο αριθμός 33.000. Έτσι, με την πρόνοια αυτή, υπολογίζεται ότι συνολικά οι έποικοι που θα παραμείνουν, μαζί με όσους γεννήθηκαν στην Κύπρο, ανέρχονται σε 40.000

39. Ομοσπονδιακό κράτος • Εκτελεστική Εξουσία. Το αξίωμα του Αρχηγού Κράτους θα ανατίθεται συλλογικά σε ένα εξαμελές Προεδρικό Συμβούλιο, το οποίο θα ασκεί την εκτελεστική εξουσία. Το Προεδρικό Συμβούλιο θα εκλέγει πρόεδρο και αντιπρόεδρο. Όταν ο πρόεδρος είναι Ελληνοκύπριος ο αντιπρόεδρος θα είναι Τουρκοκύπριος. Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος θα εναλλάσσονται κάθε 20 μήνες, με αναλογία δύο προς ένα. • Η σύνθεση του εξαμελούς Προεδρικού Συμβουλίου θα αντικατοπτρίζει την πληθυσμιακή αναλογία της νήσου, υπό την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον δύο μέλη θα προέρχονται από το κάθε συνιστών κράτος. Σύμφωνα με τα τρέχοντα πληθυσμιακά μεγέθη, 4 μέλη θα προέρχονται από το ελληνοκυπριακό κράτος και 2 μέλη από το τουρκοκυπριακό κράτος. • Ο επικεφαλής του υπουργείου των Εξωτερικών θα είναι Τουρκοκύπριος και του υπουργείου των Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα είναι Ελληνοκύπριος.

40. Περιουσία Οι απαιτήσεις των ιδιοκτητών οι οποίοι στερήθηκαν κατοχής λόγω των γεγονότων που προηγήθηκαν της έναρξης ισχύος της παρούσας Συμφωνίας θα λυθούν με συνολικό τρόπο, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, το σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων των ιδιοκτητών που στερήθηκαν κατοχής, των σημερινών χρηστών και την αρχή της διζωνικότητας. Στις περιοχές που υπόκεινται σε εδαφική προσαρμογή, οι περιουσίες θα επιστραφούν στην κατοχή των ιδιοκτητών που τις είχαν στερηθεί. Η συνολική ελληνοκυπριακή ιδιωτική γη στην κατεχόμενη Κύπρο ανέρχεται στα 1.400.000 στρέμματα. Από το σύνολο των περιουσιών, τα 696.000 στρέμματα θα επιστραφούν επειδή βρίσκονται είτε στις περιοχές που θα περάσουν υπό ελληνοκυπριακή διοίκηση είτε στη νεκρή ζώνη. Στις περιοχές που θα παραμείνουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση θα επιστραφεί στους ιδιοκτήτες τους το ένα τρίτο των περιουσιών, ενώ όσοι κατάγονται από τα τέσσερα χωριά στο άκρο της χερσονήσου της Καρπασίας θα έχουν δικαίωμα να ανακτήσουν το σύνολο της περιουσίας τους. Δηλαδή, όπως προβλέπει το σχέδιο Ανάν, θα επιστραφεί στους Ελληνοκυπρίους περιουσία έκτασης πέραν του ενός εκατομμυρίου στρεμμάτων… Η επιστροφή του ενός τρίτου της περιουσίας είναι η πιο ουσιώδης αλλαγή που υπάρχει στο τελικό σχέδιο Ανάν. Διά της επιστροφής περιουσιών μειώνεται το οικονομικό κόστος των αποζημιώσεων, που στα προηγούμενα σχέδια ήταν δυσβάσταχτο, ενώ αποκαθίσταται σε κάποιο βαθμό το αίσθημα αδικίας των προσφύγων που εκδιώχθηκαν από τα χωριά τους

41. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας οι Ελληνοκύπριοι απέρριψαν το προτεινόμενο σχέδιο Ανάν γιατί πίστευαν ότι το τελικό κείμενο, το οποίο ενσωμάτωσε αυθαίρετα την τελευταία στιγμή πολλές τουρκικές απαιτήσεις, δεν ήταν ισορροπημένο και δεν αντιμετώπιζε τις βασικές ανησυχίες τους αναφορικά με την ασφάλεια, τη λειτουργικότητα και τη βιωσιμότητα της λύσης. Με τη ψήφο τους οι Ελληνοκύπριοι σαφώς δεν απέρριψαν τη λύση του Κυπριακού, που παραμένει ο πρωταρχικός τους στόχος. Απέρριψαν μόνο το συγκεκριμένο σχέδιο που τέθηκε ενώπιόν τους. Το «όχι» στο δημοψήφισμα θα πρέπει να ερμηνευθεί ως η νόμιμη έκφραση των πραγματικών ανησυχιών που οδήγησαν στην απόρριψη ενός σχεδίου με σοβαρές ελλείψεις, το οποίο δεν προνοούσε «Όχι» στο σχέδιο Ανάν είπαν οι Ελληνοκύπριοι (75,8%) ενώ «ναι» απάντησαν οι Τουρκοκύπριοι (64,9%) Πηγή: http://www.noitikiantistasis.com/images/anan/syllalitirio_oxi06042004.jpg

42. Την αποχώρηση όλων των ξένων στρατευμάτων και των εποίκων από την Κύπρο και την εξάλειψη του δικαιώματος ξένων δυνάμεων να επεμβαίνουν μονομερώς στην Κύπρο. • Επαρκείς εγγυήσεις που να διασφαλίζουν ότι οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται από τα ενδιαφερόμενα μέρη θα υλοποιηθούν. • Σύστημα επιστροφής περιουσιών που να αναγνωρίζει επαρκώς τα δικαιώματα και συμφέροντα των εκτοπισθέντων Ελληνοκυπρίων που εκδιώχθηκαν βίαια από τα σπίτια τους το 1974 και διευθέτηση για αποζημιώσεις περιουσιών, που δεν θα απαιτούσε από τους Ελληνοκύπριους να χρηματοδοτήσουν οι ίδιοι την αποκατάστασή τους • Το δικαίωμα όλων των Κυπρίων να αποκτήσουν περιουσία και να ζήσουν όπου επιλέξουν χωρίς αριθμητικούς περιορισμούς και • λειτουργική κυβέρνηση χωρίς αδιέξοδα και περιοριστικούς ψήφους (βέτο) βασισμένες στην εθνότητα. Πηγή: http://www.sigmalive.com/files/imagecache/full_image/files/node_images/4/3/2/142432/ANAN_DIADILOSI.jpg

43. Η Ε.Ε. ανακοίνωσε αμέσως ότι θα άρει το οικονομικό εμπάργκο στους Τουρκοκύπριους και θα τους στηρίξει με μα δέσμη οικονομικών μέτρων. Συγκεκριμένα: * Θα επιτρέψει τη λειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου για νόμιμη διεξαγωγή εμπορίου με τον έξω κόσμο. * Θα καλέσει την Ε.Ε. να παραχωρήσει απευθείας στους Τουρκοκύπριους τη βοήθεια των 250 εκατ. ευρώ που έχει εγκριθεί για να χορηγηθεί σε περίπτωση λύσης. * Θα διευκολύνει το εσωτερικό εμπόριο από και προς τα κατεχόμενα. * Θα επιτρέψει τις οικονομικές επενδύσεις Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα. * Θα ανακοινωθούν μέτρα κοινωνικής και άλλης στήριξης των Τουρκοκυπρίων.

44. Επίλογος Όπως φάνηκε με την παρούσα εργασία, το Κυπριακό πρόβλημα είναι ένα πολύ σύνθετο, διεθνές πρόβλημα ανάμεσα σε δύο κοινότητες που μοιράζονται τον ίδιο γεωπολιτικό χώρο και διεκδικούν την κυριότητά του κυρίως μετά την εισβολή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων το 1974 και την κατοχή του βορείου τμήματος του νησιού. Αυτό που απαιτείται τώρα, είναι μια νέα προσπάθεια, η οποία θα βρίσκει σύμφωνο πάντα τον κυπριακό λαό, αφού αυτόν αφορά, και αυτός θα αποφασίσει για το μέλλον του.

45. Διδακτική πρόταση Η θέση της Κύπρου στο γεωγραφικό χώρο και η σημασία της για τα συμφέροντα των άλλων κρατών • Στόχος αυτής της διδακτικής πρότασης είναι να μπορέσουν να κατανοήσουν τα παιδιά τη διαχρονική γεωπολιτική σημασία της Κύπρου για τα συμφέροντα των άλλων κρατών σαν τον κύριο λόγο για τις εξελίξεις πάνω στο νησί και την τουρκική εισβολή. • Η διδακτική πρόταση θα υλοποιηθεί με ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και στη διάρκεια δύο τουλάχιστον ωρών. Η τάξη θα χωριστεί σε τέσσερις ή πέντε ομάδες των τεσσάρων ατόμων στις οποίες θα δοθεί φάκελος εργασίας

46. Φάκελος εργασίας Μέσα στο φάκελο θα περιέχονται : • ένας παγκόσμιος χάρτης και ένας χάρτης της Ευρώπης, • ένα μικρό εισαγωγικό κείμενο που θα δείχνει ιστορικά τους λαούς που κατέκτησαν το νησί, • καθώς και κείμενα από διάφορες ιστορικές πηγές σχετικά με το θέμα, για να βγάλουν το συμπέρασμά τους. • θα δοθεί φύλλο εργασίας με οδηγίες για τον τρόπο δουλειάς της ομάδας, και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων τους καθώς και χώρο για την καταγραφή των απόψεών τους.

47. Το θέμα θα χωριστεί σε υποκατηγορίες για να μπορέσουν τα παιδιά να το μελετήσουν καλύτερα και πιο εύκολα: Η πρώτη ομάδα θα ασχοληθεί με τα συμφέροντα των ΗΠΑ στην περιοχή. Η δεύτερη ομάδα με τα συμφέροντα της Βρετανίας Η τρίτη ομάδα με τα συμφέροντα της Τουρκίας Η τέταρτη ομάδα με τα συμφέροντα της Ελλάδας Η πέμπτη με τα συμφέροντα της Ρωσίας Η παρουσίαση των αποτελεσμάτων θα γίνει με τη μορφή του debate στη διάρκεια του οποίου οι ομάδες, με συντονιστή το δάσκαλο, θα προσπαθήσουν να υποστηρίξουν τα συμφέροντα της κάθε πλευράς και τους λόγους που επιθυμούν να παρεμβαίνουν στα τεκταινόμενα στο νησί.

48. Το υλικό του φακέλου όσον αφορά τα κείμεναΕισαγωγικό κείμενο: Η στρατηγική θέση της Μέσης Ανατολής που τράβηξε την προσοχή των αποικιακών δυνάμεων σε άλλους καιρούς και το πετρέλαιο που την κάνει σημαντική στις δικές μας μέρες, είναι δυο στοιχεία που συγκέντρωνε η Κύπρος στην μικρή της έκταση την δεύτερη χιλιετηρίδα π.Χ. , όταν άρχισαν να αναπτύσσονται οι μεγάλες αυτοκρατορίες και οι ανταγωνισμοί: η στρατηγική της θέση, στο κατώφλι τριών ηπείρων, και ο πλούτος της σε χαλκό, που είχε τότε την ίδια σημασία όση σήμερα το πετρέλαιο. Οι Μυκηναίοι, που διαδέχτηκαν τους Κρήτες στο εμπόριο με την Ανατολή, από πολύ νωρίς αντιλήφθηκαν την σημασία της Κύπρου στις προσπάθειές τους να επεκτείνουν την παρουσία τους στο χώρο της Μέσης Ανατολής. Το νησί τούς πρόσφερε όχι μονάχα τον πολύτιμο χαλκό, μα ακόμα και κατάλληλα λιμάνια από τα οποία θα μπορούσαν να εμπορεύονται με την Ανατολή (Καραγιώργης, 1981, σ.18)

49. Τα κείμενα για την Ελλάδα Πρέπει να δούμε τον εξελληνισμό της Κύπρου από τους Αχαιούς, ένα γεγονός που είχε τεράστια σημασία στην ιστορική εξέλιξη του νησιού, στον πολιτικό και πολιτιστικό τομέα. Ο εξελληνισμός αυτός δεν ήταν αποτέλεσμα βίαιης εγκατάστασης, γιατί αλλιώς δεν θα είχε βαθιές ρίζες. Ήταν μια σταθερή αλλαγή που άνοιξε για το νησί νέους ορίζοντες κι έδωσε νέες προοπτικές στην εξέλιξη του ιστορικού του βίου. Ενώ για πολλές χιλιετηρίδες ήταν στραμμένο στην Ανατολή, με την οποία συνδεόταν σε θέματα οικονομικά, πολιτιστικά και πολλές φορές πολιτικά, το φαινόμενο του αποικισμού των Αχαιών αλλάζει ριζικά τη μοίρα της Κύπρου και την φέρνει στο Αιγαίο, σαν το νοτιότατο άκρο του Ελληνισμού. Μέσα σ’ αυτά τα πλαίσια μπορεί να εξηγήσει κανείς το «παράδοξο» φαινόμενο, να βρίσκεται δηλαδή στην Ανατολική Μεσόγειο ένας τόπος Ελληνικός (Καραγιώργης, 1981, σ.20-21). Η ιστορική μοίρα της Κύπρου θέλησε να είναι το «νησί της Αφροδίτης» πάντα στη μεθόριο ανάμεσα σε ξένες επιδράσεις και στη δική του ζωή. Γνώρισαν πολλούς κατακτητές οι Κύπριοι. Μα διατήρησαν την ιδιαιτερότητά τους, που ήδη από την αρχαιότητα τους έκανε δημιουργικό στοιχείο του ελληνισμού (Τζερμιάς, 1993, σ.394) Στο έγγραφό του εκείνο ο Παπάγος εξηγούσε ότι ο πληθυσμός της Κύπρου ήταν ελληνικός από χιλιάδες χρόνια. Αφού παράθεσε μια ιστορική και δημογραφική περιγραφή της νήσου συνέχισε για να υπογραμμίσει ότι όλες οι μέχρι τότε προσπάθειες των Ελληνοκυπρίων να πετύχουν την «Ένωση» με την Ελλάδα προσέκρουσαν στην αρνητική στάση της Βρετανίας και ανέφερε την κατηγορηματική δήλωση του Χόπκινσον… «Είχε πάντοτε γίνει αντιληπτό και αποδεκτό ότι υπάρχουν ορισμένα εδάφη εντός της Κοινοπολιτείας τα οποία ένεκα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους δεν μπορούν ποτέ να ελπίζουν ότι θα είναι πλήρως ανεξάρτητα (Ιεροδιακόνου, 1981, σ.173-174).

50. Τα κείμενα για τις ΗΠΑ Οι αμερικανοί παρουσιάστηκαν στο σοβαρό αυτό σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκεται η Κύπρος αμέσως μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, επιδιώκοντας να καλύψουν το «κενό ισχύος» που παρουσιάστηκε στη Μέση Ανατολή και στην Ανατολική Μεσόγειο σαν αποτέλεσμα της ήττας της ναζιστικής Γερμανίας και της αποδυνάμωσης της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας. Ενώ πριν το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, τα αγγλικά μονοπώλια κατείχαν τα 80% της πετρελαιοπαραγωγής στην περιοχή αυτή και οι αμερικάνοι κατείχαν μόνο το 14%, στα μέσα της δεκαετίας του 1950 το μερίδιο των αμερικανών ξεπέρασε το αγγλικό κατά 150%. Άρχισε η μετατροπή της περιοχής αυτής σε «σφαίρα ζωτικών συμφερόντων των ΗΠΑ». Και εφ’ όσον τα πράγματα εξελίχθηκαν έτσι, η Ουάσιγκτων δεν ήταν δυνατόν να μείνει αδιάφορη για ένα τόσο κατάλληλο γεωγραφικό σημείο, όπως είναι η Κύπρος. Για την Ουάσιγκτων η Κύπρος αποτελεί θείο δώρο, ιδεώδη στρατιωτική βάση για την πραγματοποίηση των σχεδίων της ενάντια στην ΕΣΣΔ, τη Μέση Ανατολή, και τη Βόρεια Αφρική, για την ενίσχυση του επιθετικού στρατιωτικού συνασπισμού του ΝΑΤΟ, που δημιουργήθηκε από την Ουάσιγκτων. (Νικολάου, 1987, σ.10) Αν και οι ΗΠΑ, που ενεργούν σταθερά για την αποδιεθνοποίηση του Κυπριακού, επιδιώκουν μ’ αυτήν συνδυασμένους στόχους και ειδικότερα: να αποτρέψουν τη νομιμοποίηση του ενδιαφέροντος της Σοβιετικής Ένωσης στην επίλυση του θέματος, να ευνοήσουν τις τουρκικές βλέψεις εξασφαλίζοντας με το μέσο αυτό την προσήλωση της Τουρκίας στη Δύση και να απομακρύνουν τη δημιουργία μιας πραγματικά ανεξάρτητης και ισχυρής Κυπριακής Δημοκρατίας με αδέσμευτο εξωτερικό προσανατολισμό, δεν είναι ωστόσο αμελητέες οι αρνητικές συνέπειες μιας τέτοιας στάσης. Εκτός από το γεγονός ότι με τη συνεχιζόμενη παραβίαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου στην Κύπρο πλήττεται καίρια το ιδεολογικό τους μέτωπο ως ηγετικής Δύναμης του «ελεύθερου κόσμου», πράγμα βέβαια που δεν φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα το Πεντάγωνο, η μόνιμη διαμάχη, ανοικτή ή κλειστή, ανάμεσα στις δύο ανατολικές χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ ή τουλάχιστον η απουσία σύμπνοιας και ομοψυχίας, με μιαν ελληνική κοινή γνώμη αγανακτισμένη για όσα συνέβησαν και συμβαίνουν στην Κύπρο, αποτελεί οπωσδήποτε ένα τρωτό σημείο της νοτιοανατολικής πτέρυγας της Συμμαχίας που δημιουργεί τεράστιες δυσχέρειες στη λειτουργία της…Σε τελική ανάλυση, η φιλοτουρκική κυπριακή πολιτική των ΗΠΑ λειτουργεί σε βάρος της Συμμαχίας (Τενεκίδης, 2001, σ. 302-303). Η Ουάσιγκτων παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο προσκήνιο ως ο κύριος ρυθμιστικός παράγοντας της Κυπριακής κρίσης, το 1964. Από τότε όλες οι προσπάθειές της για «τακτοποίηση» του προβλήματος βασίζονται στη διχοτόμηση της Κύπρου…Το 1964, οι ΗΠΑ αποφάσισαν ότι μια διχοτομημένη Κύπρος θα ανταποκρινόταν περισσότερο στα συμφέροντά τους, παρά ένα ανεξάρτητο και ενιαίο κράτος (Νικολάου, 1987, σ.16-18).