WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Z ADMINISTRACJĄ RZĄDOWĄ I SAMORZĄDOWĄ

1. WSPÓŁPRACA ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH Z ADMINISTRACJĄ RZĄDOWĄ I SAMORZĄDOWĄ LIGA KOBIET POLSKICH 14 GRUDNIA 2013 R. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

2. ŹRÓDŁO DANYCH Dane źródłowe pochodzą z publikacji Raport końcowy - Diagnoza obecnej sytuacji kobiet i mężczyzn 50 + na rynku pracy w Polsce w ramach prac nad projektem "Wyrównywanie szans na rynku pracy dla osób 50+" realizowanych przez Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich ze Środków EFS zainicjowanym przez Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. 2 Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

3. DZIAŁANIA LKP Z MPIPS • Program FIO – Wzmocnienie potencjału organizacyjnego LKP. • ASOS – Między nami pokoleniami. • Rada społeczna 50+ w ramach projektu Wyrównywanie szans na rynku pracy dla osób 50+ • Rada polityki senioralnej Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

4. RADA SPOŁECZNA 50+ Rada społeczna 50+ funkcjonuje w ramach projektu „Solidarność pokoleń”, którego celem jest osiągnięcie w perspektywie do 2020 r. wskaźnika zatrudnienia osób w wieku 55-64 lata na poziomie 50% (na koniec 2012 r. 38,7%, stopa bezrobocia w tej grupie wiekowej 7,4 %) Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

5. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Demografia: • W ciągu ostatnich 5 lat trwanie życia osób 45+ wydłużyło się o 1 rok. • Struktura wieku populacji: wśród osób w wieku 15-69 lat udział osób 50+ wzrósł z 31,9% do 34,1%. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

6. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Kapitał ludzki: Wykształcenie, kompetencje i umiejętności osób po 50-tym roku życia często nie przystają do oczekiwań pracodawców. W grupie wieku 25-49 lat niemal 30% legitymuje się wykształceniem wyższym, podczas gdy w grupie 50+ tylko 12%. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

7. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Kapitał ludzki – co na minus: • nie musi obniżać się z wiekiem (zdrowie, zdolności kognitywne, siła fizyczna). • Wśród osób w wieku 50+ w Polsce najsilniejszy spadek widoczny jest w przypadku sprawności fizycznej i kompetencji komputerowych Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

8. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Kapitał ludzki – co na plus: • samoocena, • zdolności interpersonalne - współpraca w grupie, łatwe nawiązywanie kontaktów ze współpracownikami, komunikatywność, Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

9. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Kapitał ludzki – co na plus: • umiejętność rozwiązywania konfliktów, • kompetencje organizacyjne i kierownicze, • przedsiębiorczość. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

10. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Uczenie się przez całe życie: Od lat bardzo niska jest aktywność edukacyjna dorosłych Polaków. Na tle pozostałych krajów Unii Europejskiej, Polska plasuje się na jednym z ostatnich miejsc. Zdecydowanie bierną edukacyjnie grupą są również osoby w wieku 45/50+. Zaobserwować można systematyczny spadek aktywności szkoleniowej i samokształceniowej w grupach wieku powyżej 45 lat Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

11. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Uczenie się przez całe życie: 1/3 Polaków w wieku 50-59/64 nigdy w życiu nie uczestniczyła w kursach, szkoleniach. Wraz z wiekiem spada również chęć do aktywności edukacyjnej. Wśród osób w wieku 18-34 lata chęć taką deklarowało około 31%, w grupie wieku 35-49 lat jest to 21%, zaś w grupie 50-59/64 lata – jedynie 10%. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

12. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Uczenie się przez całe życie: W grupie wieku 50-59/64 lata częściej wskazywanym powodem rezygnacji ze szkoleń było przekonanie, że: w tym wieku nie ma sensu się dokształcać (15% wobec 2% w młodszych grupach wieku). ograniczenia spowodowane stanem zdrowia – ok. 10% wskazań. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

13. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Osoby w wieku 50+ wobec Internetu: wśród prawie 13 mln Polaków w wieku 50+ z Internetu korzysta zaledwie 21,6% (2,8 mln), mimo że 40% posiada do niego dostęp w domu. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

14. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Zarządzanie wiekiem: w firmach nadal stosunkowo rzadko spotykane jest zarządzanie wiekiem i długofalowe planowanie kariery zawodowej uwzględniające spersonalizowane plany szkoleniowe i systematyczną ocenę kompetencji. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

15. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Zarządzanie wiekiem: Stosunkowo niewiele polskich firm stosuje rozwiązania, które ułatwiają pracę pracownikom 50+ i zwiększają jej efektywność, tym samym stosują różnego rodzaju metody zarządzania, które uwzględniają wiek pracowników. 85% pracodawców w ogóle nie zna koncepcji zarządzania wiekiem. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

16. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Zarządzanie wiekiem: Stosunkowo niewiele polskich firm stosuje rozwiązania, które ułatwiają pracę pracownikom 50+ i zwiększają jej efektywność, tym samym stosują różnego rodzaju metody zarządzania, które uwzględniają wiek pracowników. 85% pracodawców w ogóle nie zna koncepcji zarządzania wiekiem. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

17. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Zarządzanie wiekiem: Największa część społeczeństwa polskiego doświadcza gorszego traktowania ze względu na wiek oraz płeć. Największe znaczenie w procesie rekrutacji ma dla zatrudniających niepełnosprawność. Trudności w dostępie do pracy mają osoby niewidome oraz niesłyszące, nieco mniejsze – osoby poruszające się na wózku inwalidzkim. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

18. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Organizacje pozarządowe: W Polsce według badań GUS działa ponad 76 tysięcy organizacji pozarządowych, wśród których: 68 tysięcy stanowią stowarzyszenia i inne organizacje członkowskie, 7 tysięcy – fundacje, prawie 2 tysiące – społeczne podmioty wyznaniowe Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

19. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Organizacje pozarządowe - funkcje: • aktywizują społecznie nieaktywne zawodowo osoby 50+, dla wielu z nich aktywność społeczna jest kontynuacją lub alternatywą dla pracy zawodowej; • organizują wolontariat, z którego korzystać mogą także osoby 50+; • wspólnie z pracodawcami organizują wolontariat pracowniczy, który może być przygotowaniem do przejścia z kończącej się aktywności zawodowej w aktywność społeczną; Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

20. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Organizacje pozarządowe - funkcje: • wspierają i organizują aktywność edukacyjną osób 50+, dzięki czemu mogą one podnosić i uzupełniać swoje kompetencje społeczne i kwalifikacje zawodowe; • aktywizują zawodowo nieaktywne osoby 50+; • tworzą miejsca pracy dla osób 50+. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

21. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Indywidualna przedsiębiorczość: Z badań Bilans Kapitału Ludzkiego – edycja II wynika, iż 14% osób z grupy wieku 55-59/64 lata prowadzi własną pozarolniczą działalność gospodarczą, a 11% działalność gospodarczą rolniczą. Osoby w wieku 50+, częściej decydują się na pracę w formie własnej działalności (łącznie 25% badanych) niż młodsze grupy wieku (np. w grupie osób w wieku 25-34 lata działalność gospodarczą prowadzi tylko 13%, wśród osób w wieku 35-44 lat odsetek ten wynosi 17%. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

22. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Indywidualna przedsiębiorczość: Według raportu Banku Światowego „Doing Business” z 2012, założenie nowej działalności gospodarczej w Polsce wymaga dopełnienia 6 procedur, trwa 32 dni, kosztuje 17,3 % dochodu osobistego oraz wymaga wkładu finansowego w wysokości co najmniej 14% własnych dochodów. Na tle 183 krajów ocenianych w rankingu pod względem łatwości założenia nowej firmy, Polska zajmuje dalekie 126 miejsce. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

23. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Sprawowanie opieki przez osoby pracujące: Najczęstszymi opiekunami osób starszych są kobiety w wieku 50-69 lat, które zajmują się swoimi starszymi rodzicami lub teściami. Sprawuje ją 31% kobiet i 20% mężczyzn. Opieka ta ma na ogół charakter ciągły (codziennie lub rzadziej – kilka dni w tygodniu) oraz pochłania najczęściej powyżej 10 godzin tygodniowo. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

24. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Sprawowanie opieki przez osoby pracujące: Negatywny wpływ na opiekuna ma sytuacja, gdy osoba starsza jest leżąca i wymaga całodobowej pełnowymiarowej opieki oraz sytuacja, w której kontakt z tą osobą jest utrudniony lub wręcz niemożliwy w wyniku zaawansowania choroby wpływającej znacząco na sprawność umysłową takiej osoby (najczęściej: Alzheimera, Parkinsona czy demencji - otępienia). Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

25. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Sprawowanie opieki przez osoby pracujące: Wpływ opieki na samopoczucie i zdrowie osób badanych jest tym bardziej znaczący im większe jest poczucie osamotnienia w wykonywaniu obowiązków opiekuńczych. Im więcej osób zaangażowanych jest w opiekę, tym mniejsze jest obciążenie psychiczne i fizyczne opiekuna W skład takiej opieki wchodzi pielęgnacja, mycie, karmienie, podawanie lekarstw, ubieranie, wizyty lekarskie, sprzątanie, gotowanie. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

26. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Sprawowanie opieki przez osoby pracujące: Wyzwaniem jest wsparcie tych, którzy z jednej strony będą musieli nadmiernie angażować się w opiekę swoich starszych bliskich członków rodzin z powodu niemal nieistniejących rozwiązań, które by wspierały ich w tej opiece, ale z drugiej strony – przede wszystkim w świetle zmian przepisów o podwyższeniu wieku emerytalnym – na konieczność łączenia opieki z pracą. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

27. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Zdrowie po 50+: O ile 43% Szwedów i 36% Szwedek w wieku 50+ ocenia swój stan zdrowia jako bardzo dobry lub doskonały, w Polsce jest to jedynie niecałe 10% mężczyzn i 6% kobiet Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

28. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Zdrowie po 50+: W przypadku grupy w wieku 55-59 lat, ponad 50% mężczyzn i prawie 50% kobiet wskazuje, że ma długotrwałe problemy zdrowotne (m.in. prawie 50% kobiet i prawie 40% mężczyzn wskazuje na podniesione ciśnienie krwi/nadciśnienie). Problem z cukrzycą ma ponad 14% kobiet i ponad 12% mężczyzn. W Polsce, w 2011 r. około 30% mężczyzn i około 20% kobiet paliło papierosy. Z problemem otyłości spotykamy się w Polsce niemal dwukrotnie częściej niż w krajach zachodnich. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

29. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Zdrowie po 50+: Innym problemem wśród grupy osób w wieku 55-59 lat jest bezzębie, które występowało ogółem u 14,1% respondentów, w tym 16,2% kobiet i 11,6% mężczyzn. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

30. RADA SPOŁECZNA 50+ diagnoza Zdrowie po 50+: U 24,4% osób w wieku 55-59 lat stwierdzono podejrzenie łagodnych zaburzeń poznawczych, a u 3,8% otępienie w lekkim stopniu nasilenia. Dodatkowo klinicznie znaczące objawy depresji stwierdzono u prawie 20% osób z grupy 55-59 lat oraz dla porównania u 29,7% osób starszych (65 i więcej lat). Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

31. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: O ważnej roli kapitału ludzkiego dla rozwoju kraju świadczy to, że jedną z dziewięciu sektorowych strategii jest „Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020” (SRKL). Jej celem ogólnym jest rozwijanie kapitału ludzkiego poprzez wydobywanie potencjału osób w taki sposób, by mogły one w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, politycznym i ekonomicznym na wszystkich etapach życia. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

32. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: W ramach działań na rzecz wydłużenia okresu aktywności zawodowej i zapewniania lepszej jakości funkcjonowania osób starszych planowany jest szereg działań mających na celu: • ograniczanie czynników zniechęcających do zatrudniania bądź utrzymywania w zatrudnieniu osób w wieku 50+; Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

33. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: • efektywna aktywizacja zawodowa niepracujących; • dostosowanie rynku pracy do struktury demograficznej, w szczególności wzrostu liczby osób w wieku 50+ wśród pracujących m.in. przez elastyczne podejście do czasu pracy oraz dostosowanie miejsc pracy do możliwości starszych pracowników; Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

34. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: • wyrównywanie szans różnych grup społeczno-demograficznych na rynku pracy, w tym osób niepełnosprawnych; • rozwój opieki instytucjonalnej nad dziećmi i osobami wymagającymi wsparcia umożliwiając lepsze godzenie ról rodzinnych i zawodowych; Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

35. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: • stworzenie warunków do rozwoju „srebrnej gospodarki”; • promowanie edukacji osób starszych, zarówno w ramach uczenia się formalnego, jak i pozaformalnego, z uwzględnieniem rozwoju kompetencji cyfrowych; Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

36. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: • rozszerzenie oferty edukacyjnej adresowanej do seniorów i dopasowanie jej do potrzeb tej grupy wieku; • rozwój kreatywności i innowacyjności osób uczących się; Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

37. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: • ukierunkowanie kształcenia i szkolenia na zdobywanie kompetencji kluczowych; • upowszechnienie uczenia się dorosłych i lepszej dostępności kształcenia ustawicznego; Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

38. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: • rozwój krajowego systemu kwalifikacji oraz systemu walidacji; • rozszerzenie stosowania narzędzi cyfrowych w kształceniu i szkoleniu; • rozwijanie poradnictwa edukacyjno-zawodowego Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

39. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju - cele: Dostosowanie kompetencji oraz podniesienie kwalifikacji osób 45+ z perspektywy potrzeb rynku pracy Uczenie się przez całe życie jako czynnik wspierający aktywność zawodową Wykorzystanie wiedzy, doświadczenia i umiejętności osób 50+ w rozwoju kompetencji młodszych pracowników Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

40. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: Uwzględnienie w rozwoju krajowego systemu kwalifikacji wspierania aktywności edukacyjnej osób po 50-tym roku życia. Rozwój idei i umiejętności zarządzania wiekiem. Wsparcie finansowe (dotacje i/lub pożyczki) oraz doradczo-konsultacyjne dla pracodawców wdrażających lub doskonalących rozwiązania w sferze długofalowego zarządzania wiekiem i planowania kariery zawodowej. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

41. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: Rozwiązania mające na celu wspieranie utrzymania dobrego stanu zdrowia i kondycji fizycznej pracowników, jako podstawy zdolności do pracy: • profilaktyka zdrowotna pracowników; • odpowiednie wykorzystanie obowiązkowych badań okresowych do diagnozowania potencjalnych problemów zdrowotnych; • upowszechnianie idei i możliwości uczestnictwa pracowników w zajęciach fizycznych i rekreacyjnych. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

42. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: Rozwiązania mające na celu wspieranie utrzymania dobrego stanu zdrowia i kondycji fizycznej pracowników, jako podstawy zdolności do pracy: • profilaktyka zdrowotna pracowników; • odpowiednie wykorzystanie obowiązkowych badań okresowych do diagnozowania potencjalnych problemów zdrowotnych; • upowszechnianie idei i możliwości uczestnictwa pracowników w zajęciach fizycznych i rekreacyjnych. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

43. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: Przełamywanie stereotypów dotyczących starszych pracowników i promowanie wizerunku osób starszych, jako aktywnych, kompetentnych i wydajnych, mogących funkcjonować również w środowiskach rozwojowych i innowacyjnych. Jak to zrobić? Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

44. RADA SPOŁECZNA 50+ strategia Strategia Rozwoju Kraju: Kampanie informacyjno-promocyjne skierowane do społeczeństwa, w szczególności pracodawców przełamujące negatywne stereotypy dotyczące pracowników 50+ i promujące ich atuty; • Upowszechnianie pozytywnych i dobrych przykładów dotyczących zatrudniania jak i aktywności starszych pracowników, np. poprzez konkursy na najstarszego pracownika; • Specjalne honorowanie (np. poprzez wywiady prasowe, telewizyjne) pracodawców stosujących efektywne rozwiązania związane z zarządzaniem wiekiem. Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

45. RADA SPOŁECZNA 50+ Podsumowanie: Dla młodych „I Ty kiedyś będziesz podpierał się laseczką” Dla starszych: „Ten, kto ma spokojne i pogodne usposobienie, łatwiej przyjmuje starość” Platon Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

46. Alicja Kaszuba KOORDYNATOR DS. PROMOCJI DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ  Projekt współfinansowany ze środków Programu Operacyjnego Funduszu Inicjatyw Obywatelskich