Onderzoeken vanuit je hoofd

1. Onderzoeken vanuit je hoofd Het belang van hersenkennisvoor attitude ten opzichte van W&T onderwijs Sandra van Aalderen Vrije Universiteit Amsterdam/ Universiteit Twente

2. Wetenschap en Techniek Beeldvorming en Attitude

3. Attitude ten opzichte van Wetenschap & Techniek

4. Attitude • Attitude is het geheel van subjectieve gedachten, gevoelens en overtuigingen ten opzichte van een object (hier: W&T) • Hangt samen met beeldvorming over het object: • wat is ‘wetenschap en techniek’? • Of, wat is een typische wetenschapper?

6. Beeldvorming: “Wat is W&T?” Is niet alleen proefjes doen en dingen bouwen, maar is Onderzoekend en Ontwerpend Leren (OOL)

7. Onderzoeks- en ontwerpvaardigheden Het stimuleren van het probleemoplossend, creatief denkvermogen Het stimuleren om verder, dieper en meer kritisch na te denken Stimuleren onderzoekende houding Kinderen op actieve manier te laten leren Nieuwsgierigheid en de drang om te leren aanwakkeren

8. Activiteiten die uitgaan van: • open-einde opdrachten • creativiteit • abstractieniveau • complexiteit • stimuleren onderzoekende houding • uitlokken reflectieve houding • beroep doen op metacognitieve vaardigheden • Onderzoeks en ontwerpcylus, bijv.:… Bron: SLO

10. Bouw een knikkerbaan

11. Rol van de leerkracht “Geen techniektorens, we vinden ze te star, te sturend en vinden dat deze niet passen bij onderzoekend en ontwerpend leren. We gebruiken de methode van vragen stellen.” • Van antwoorden geven naar vragen stellen

12. Rol van de leerkracht • Van antwoorden geven naar vragen stellen • Van onderwijzen naar meer coachende rol • Van leerkracht en methode gericht onderwijs naar meer kind gericht onderwijs • Van traditionele kennisoverdracht naar actieve kennisconstructie door leerling

14. Leerkracht attitude “Bang dat leerlingen te weinig leren” “Bang dat ik het antwoord niet weet” “Angst dat je het niet kunt” • Attitude leerkrachten is vaakniet heel positief • Belang van OOL; belang van zelfactiefleren • Gevoelbijonderwijzen van OOL; vind je het leuk, ben je nerveus?

15. Leerkracht attitude “Zodra je als directeur zegt dat iets moet, gaat diegene allerlei redenen verzinnen om te niet te hoeven doen” • Attitude leerkrachten is vaakniet heel positief • Gevoel van controle over OOL onderwijs; LEUK EN BELANGRIJK, MAAR,… • Geentijd • Geenmethode • Geenkennis van onderwerp of van OOL • ….

16. Hoe kun je de houding van leerkrachten ten opzichte van eenmeeronderzoekende en ontwerpendemanier van lerenstructureelverbeteren?

17. “Meer zelfvertrouwen om de methode los te laten” “Ik besef nu dat je met huis-tuin en keuken spullen je O&O les kunt maken” “Je kunt met kleine veranderingen in je les al meer onderzoekend bezig zijn” Professionalisering op gebied van OOL Zelf door onderzoekscyclus heen laten gaan

18. Professionalisering op gebied van O&O • Zelf door onderzoekscyclusheenlatengaan • Maar ook,… • Meer kennis van de basis van leren, ‘Hersenkennis’ alsonderbouwingvoorOnderzoekend & OntwerpendLeren

19. Exploratiefonderzoeknaareffecten van Hersenkennis op houding van leerkrachten tov onderzoekend en ontwerpendleren

20. Wat is het effect van hersenkennis; opzetonderzoek Workshop Hersenen en Leren Scholen in regioNoord-Holland en in Regio Twente • Voormeting • Hoe relevant is hersenkennis? Nameting 1. Hoe relevant is hersenkennis? 2. Open vragen Voorbeeldstelling: Kennis over de werking van de hersenen is zo belangrijk op de basisschool dat elke leerkracht en pabostudent training op dit gebied zouden moeten krijgen. Eens of oneens?

21. Open vragen • Heeft de workshop effect gehad op uw ontwikkeling als leerkracht of als persoon? Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op: • Uw visie op en mening over goed onderwijs en leren • Uw handelen in de klas op het gebied van didactiek, gebruik methodes en/of informatieoverdracht • Uw omgang met leerlingen en/of hoe u leerlingen benadert • Hoe u aankijkt tegen talentontwikkeling en intelligentie? • Welke aspecten uit de workshop heeft u onthouden, met welke nieuwe kennis wilt u aan de slag gaan?

22. InterventieWorkshop Hersenen en Leren • Anatomie en fysiologie • Hoe leren de hersenen • Koppelingnaardidactiek • Koppelingnaar OOL

23. I n t e r v e n t i e Wat is leren? Wat gebeurt er fysiek in je hoofd Leren is het veranderen van de organisatie (netwerken) van je hersenen

24. I n t e r v e n t i e

25. I n t e r v e n t i e Leren en ontwikkeling Pre- en postnataal worden, willekeurig, veel cellen en verbindingen aangemaakt Leren is vooral het wegsnoeien van niet gebruikte en overbodige verbindingen Overgebleven verbindingen worden sterker door gelijktijdig activeren van cellen/neurale netwerken en sneller door myelinisatie Verbindingen verdwijnen als ze niet gebruikt worden (‘useit or loseit’)

26. I n t e r v e n t i e

27. I n t e r v e n t i e Onderwijzen betekent nog niet dat er geleerd wordt Leren vindt plaats in het hoofd van de leerling (actieve kennisconstructie) Leerkracht heeft geen controle over wat de leerling leert Maar je kunt dit zo goed mogelijk proberen te sturen door:

28. I n t e r v e n t i e Actief leren • Emotionele betrokkenheid en motivatie (OOL: verwondering, nieuwsgierigheid en motivatie) • Activeren voorkennis • Aansluiten bij bestaande kennis (OOL: formuleren doelen, vragen en verwachtingen) • Herhaling (analyseren data, evalueren en conclusies trekken, presenteren bevindingen) • Rijke leeromgeving (minds-on En hands-on, open-opdrachten, reflectie en evaluatie) • Actieve kennisconstructie: Gebruik van instructie en methoden waarbij leerling iets doet met de informatie (toepassen, creëren, uitleggen) “Tell me and I forget. Teach me and I remember. Involve me and I learn” (B. Franklin)

29. Resultaten onderzoek Significante toename van Relevantie: Leerkrachten geven aan hersenkennis in combinatie met koppeling naar de praktijk significant belangrijker te vinden na de workshop vergeleken met voor de workshop. Ze vinden de kennis over leren nuttig voor hun dagelijkse praktijk.

30. Open vragen

31. Heeft de workshop effect gehad op uw ontwikkeling als leerkracht of als persoon? (n= 58) • Toegenomen interesse in leren, bewustwording en verrijking • Toename in eigen nieuwsgierigheid en eigen verwondering • Bewuster van eigen handelen en eigen aanpak in de klas • Toegenomen kennis van de hersenen heeft positief effect op andere gebieden

32. Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op uw visie op en mening over goed onderwijs en leren (n = 57) • Ik ben me meer bewust van en heb inzicht in de complexiteit van leren (en lesgeven) en zie dat de rol van leerkracht dus erg belangrijk is • Ik zie nu meer het belang in van de 6 OOL principes* • Meer bewust van het belang van metacognitie en reflectie in de les

33. *Didactische OOL principes • Stimulerennieuwsgierigheid • Activerenvoorkennis • Aansluitenbijbestaandekennis • Herhaling • Rijkeleeromgeving • Actiefleren en actief (hoger-order) denken

34. Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op uw handelen in de klas op het gebied van didactiek, gebruik methodes en/of informatieoverdracht (n = 53) • Ik wil meer daadwerkelijk gebruik gaan maken van de OOL principes* en heb meer inzicht gekregen in het belang hiervan • Ik kom meer los van de methodes, geef meer kindgericht les • Ik maak meer gebruik van onderzoekende en ontwerpende aanpak

35. Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op Uw omgang met leerlingen en/of hoe u leerlingen benadert (n = 55) • Ik probeer meer te differentiëren en aan te sluiten bij behoefte van het kind • Ik heb meer begrip en geduld voor leerlingen (zie vaker in dat het geen onwil, maar onmacht is) • Ik ben bewuster van mijn omgang met leerlingen en probeer dit te verbeteren • Ik ben nu meer procesgericht bezig ipv resultaat gericht • Ik probeer kinderen meer uit te dagen

36. Op welke manier heeft de workshop Brein en Leren effect gehad op hoe u aankijkt tegen talentontwikkeling en intelligentie? (n = 58) • Ik ben me meer bewust van de invloed van omgeving op de ontwikkeling van intelligenties (theory of intelligence) • Ik zie nu meer het belang in van een brede talentontwikkeling • Ik ben me meer bewust van mijn eigen rol bij de talentontwikkeling van een kind • Ik heb een beter begrip van het concept Intelligentie en van hersenontwikkeling • Ik probeer meer te differentiëren

37. Welke aspecten uit de workshop heeft u onthouden, met welke nieuwe kennis wilt u aan de slag gaan? (n = 46) Hoe onze hersenen leren (dat deze plastisch zijn) Meer bewust van het belang van de OOL principes* De invloed van ontwikkelingsmindsetop daadwerkelijke ontwikkeling kinderen Ik heb meer feitenkennis over de hersenen Ik ben me meer bewust van het belang van verwondering en nieuwsgierigheid Ik ben me meer bewust van de grote invloed van omgeving op ontwikkeling van kind Ik ben me meer bewust dat de hersenen nog in ontwikkeling zijn en dat dit dus consequenties heeft voor het gedrag in de klas

38. Conclusie • Toegenomenbesef van belang van actiefleren en OOL • IntentieomOOL principestegaangebruiken • Toegenomenbewustzijndatlerenplaatvindt door plasticiteit van de hersenen en toegenomenontwikkelingsvisieipvgefixeerdevisie (growth en fixed mindset) • Toegenomenbesef van de rol van de leerkrachtals coach bijontwikkeling

39. Toekomst Meer kennis en inzicht in de basis van leren kan positieve stimulans zijn voor W&T (OOL) onderwijs in combinatie met professionalisering op gebied van OOL Niet alleen hersenkennis, maar hersenkennis als vehicel voor attitudeverbetering

40. Bedankt voor uw aandacht