Landsáætlun um úrgangsmál Sameiginleg umsögn SI, SA og SVÞ

1. Landsáætlun um úrgangsmálSameiginleg umsögn SI, SA og SVÞ Bryndís Skúladóttir 15. nóvember 2012

2. Almennt • Gerum athugasemdir við þá mynd af stöðunni sem dregin er upp. • Almennt gert lítið úr hlutverki atvinnulífs í málaflokknum. • Neikvæður tónn í skjalinu og lesandinn fær þá mynd að lítið hafi áunnist undanfarin ár. • Tillögur líða fyrir skort á bakgrunnsvinnu. • Margar tillögur að sjást hér í fyrsta sinn og ekkert verið rætt við þá sem málið varða. Bryndís Skúladóttir

3. Fagna því sem vel er gert • Neikvæður tónn í skjalinu. • Almennt hefur unnist gríðarlega góður árangur undanfarin ár, sbr. myndir í kafla 3. • Æskilegt væri að rýna hvernig þetta hefur náðst. • Vanda þarf betur meðferð gagna og ályktanir sem eru dregnar. Bryndís Skúladóttir

4. Samkeppni • Látið hjá líða að fjalla um dæmi um vel heppnuð verk einkafyrirtækja og samstarf við opinbera aðila. • Hörð samkeppni á úrgangsmarkaði hefur skapað nýjar og frumlegar lausnir sem fyrirtæki og sveitarfélög njóta góðs af. • Einkaaðilar í allri framkvæmd, nema urðun og brennslu. • Betri lausnir, ásamt jákvæðu viðhorfi til endurvinnslu, hafa leitt til þess að flokkun og endurvinnsla úrgangs hefur tekið kipp fram á við undanfarin ár. • Ýta ætti undir þátt einkafyrirtækja, nýjar lausnir, auka hagkvæmni og hraða framþróun. Bryndís Skúladóttir

5. Markmið um urðun og urðunarbann • Engar forsendur til að meta raunhæfi tilagnanna. • Skortir greiningu á umhverfis- og efnahagslegum áhrifum og tæknilegum möguleikum. • Setjum sömu metnaðarfullu markmið og EB og þurfum ekkert að skammast okkar fyrir það. • Slæm reynsla af því að setja fram markmið án þess að meta leiðirnar sem fara á. • Útfærslan alls óljós, sbr. ummæli um að „...ekki sé skýrt í lögum hvernig skipta eigi heimildum til urðunar lífræns úrgangs milli landssvæða.“ • Auðveldast að ná árangri í byrjun. Bryndís Skúladóttir

6. Urðunarskattur • Mengunargjöld almennt notuð í vel skilgreindum tilfellum og gjaldið nýtt í atvinnulífi til að ná alþjóðlegum markmiðum. • Hætta á að skattheimtan verði almenn. • Gert er ráð fyrir í skýrslunni að urðun verði dýrari hvort eð er - fælingarmáttur því óljós. • Ekki verði lagður á urðunarskattur, úrgangshafar greiði fyrir kostnað sem hlýst af meðhöndlun. • Mótsögn: Nota skattinn í úrbætur á urðunarstöðum en annars staðar segir að gjald fyrir förgun skuli standa undir kostnaði. • Mótsögn: ekki verði tekið gjald fyrir skil heldur kostnaður innifalinn í vöru eða þjónustu. Bryndís Skúladóttir

7. Framleiðendaábyrgð • Framleiðendaábyrgð verði einfölduð til að ná fram aukinni samlegð og hagkvæmni. • Ekki er sjálfgefið að ein leið henti öllum. • Notað sem leið til að ná alþjóðlegum markmiðum. • Ný úrgangstilskipun fer frá því að fjalla um vöruflokka yfir í að fjalla um úrgangsstrauma. • Dýrt að halda vöruflokkum aðskildum fyrir bókhald eingöngu. • Endurvinnsla verði hagkvæmari en endanleg förgun en þarf ekki endilega að vera gjaldfrjáls. • Úrgangshafi greiði ekki fyrir að losa sig við úrgang – getur unnið á móti markmiði um að minnka úrgang. Bryndís Skúladóttir

8. Sérstök söfnun • Gamalt vín á nýjum belgjum – eða eru þetta nýjar kröfur ? • Þarf að gæta þess að takmarka ekki góðar lausnir, dæmi: lífrænum úrgangi safnað með pappa sem stoðefni til jarðgerðar. Stangast á við ,,...skal ekki blanda saman við úrgang eða efnivið sem hefur aðra eiginleika“. • Gæta þess að týna ekki heimild í tilskipun: ,,...ef það er tæknilega, umhverfislega og efnahagslega gerlegt.“ Bryndís Skúladóttir

9. Fyrirbyggjandi aðgerðir • Segir í skjalinu að áhersla hafi ekki verið á fyrirbyggjandi aðgerðir. Samtökin ekki sammála því. Þarf að fara út fyrir úrgangsgeirann til að fá yfirsýn yfir það. • Segir í skjalinu að minni urðun lífræns úrgangs megi rekja til efnahagsþrenginga. Ekki rætt um aukna moltugerð, áherslu á að nýta aukaafurðir og bætta úrgangsstjórnun. • Ef við skoðum ekki góðu dæmin þá missum við af tækifæri til að læra af þeim. Bryndís Skúladóttir

10. Einnota burðarpokar úr plasti • Tillaga um gjald á einnota burðarpoka úr plasti og bann við afhendingu ókeypis poka í verslunum. • Engar umræður hafa farið fram við verslunina eða framleiðendur. • Flókið og erfitt að sjá í gegnum hvernig eigi að framkvæma og hafa eftirlit. • Viljum láta reyna á frjálsa þátttöku fyrirtækja. • Er nú þegar til staðar með Pokasjóði og hann má efla. Bryndís Skúladóttir

11. Aðrar tillögur • Skoða þarf markmið fyrir söfnun á glerumbúðum en ágætisárangur hefur náðst í endurnýtingu en markmiðið snýr að endurvinnslu. • Endurskoða starfsleyfisumhverfi endurvinnslufyrirtækja. • Kafli um fræðslu- og kynningarmál tekur afar þröngt sjónarhorn. Þarf að skoða betur. • Tölfræði og skortur á upplýsingum mætti bæta með samstarfsverkefni. Bryndís Skúladóttir