IV RAPORT z wykonania PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU WOŁOMIŃSKIEGO ZA LATA 2011-2012

1. IV RAPORT z wykonania PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKADLA POWIATU WOŁOMIŃSKIEGO ZA LATA 2011-2012

2. Podstawa prawna Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 ze zm.): • Starosta Powiatu sporządza co 2 lata raport z wykonania programu ochrony środowiska i przedkłada go Radzie Powiatu. • Raport nie podlega uchwaleniu.

3. Dokumenty • Pierwszy dokument pn. "Program ochrony środowiska dla powiatu wołomińskiego" został opracowany w 2004 r. na okres lat 2004 – 2011. • W 2008 roku uchwalono jego aktualizację • Kolejną edycję Programu Ochrony Środowiska obejmującą lata 2012-2019 w 2012 r. • Raporty z realizacji programu były sporządzane co o dwa lata. • I Raport obejmował okres lat 2004-2006 i został sporządzony w 2007 r. • II Raport obejmował okres lat 2007-2008 i został sporządzony w 2009 r. • III Raport obejmował okres lat 2009-2010 i został sporządzony w 2011 r.

4. Zakres Raportu OCENA STOPNIA REALIZACJI CELÓW I KIERUNKÓW DZIAŁAŃ W ZAKRESIE: • 1. jakości wód i stosunków wodnych • 2. powietrza atmosferycznego • 3. hałasu i pól elektromagnetycznych • 4. poważnych awarii i zagrożeń naturalnych • 5. ochrony przyrody i krajobrazu oraz lasów • 6. gleb i gruntów oraz surowców mineralnych • 7. edukacji ekologicznej

5. Realizatorzy programu: • Powiat wołomiński • Samorządy gminne • Samorząd wojewódzki • Przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne • Przedsiębiorstwa komunalne • Podmioty działalności gospodarczej • RZGW, WZMiUW, Spółki Wodne • RDLP, Nadleśnictwa • RDOŚ, WIOŚ, Sanepid • Organizacje pozarządowe • Placówki oświatowe i kulturalne • Mieszkańcy, właściciele gruntów

6. Zakres zadań • W latach 2011-2012 realizowano liczne zadania (644) inwestycyjne i pozainwestycyjne - obejmujące wszystkie sektory środowiska. • Łącznie, na zadania związane z ochrona środowiska wydatkowa kwotę 321 546,6 tys. złotych. • Należy mieć jednak na uwadze, że duża część zadań (np. związanych z modernizacja układu drogowego)tylko w części* przyczynia się do poprawy jakości środowiska(w tym przypadku - klimatu akustycznego i jakości powietrza). *Nie można jednak oszacować, jaka to część, dlatego brano pod uwagę wszystkie koszty związane z daną inwestycją. Część działań (np. poprawa nawierzchni dróg) służy więcej niż jednemu sektorowi środowiska, dlatego koszty przypisywano tam, gdzie pozytywne działanie wydaje się być większe (w przypadku dróg - do ograniczania hałasu).

7. Zrealizowane zadania: Realizacja wielu zadań została dofinansowana z wielu źródeł : Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzki Fundusz OchronyŚrodowiskai Gospodarki Wodnej w Warszawie, a także ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego i UE

8. Jakość wód: Zrealizowane zadania obejmowały: • monitoring wód powierzchniowych płynących przez teren powiatu, • budowaiutrzymanie sieci wodociągowej, ujęć wodyorazstacjiuzdatnianiawody (SUW), • rozbudowę sieci kanalizacji sanitarnej (w gm. Dąbrówka, Jadów, Kobyłka, Marki, Radzymin, Tłuszcz, Wołomin, Zielonka, Zielonka) • rozbudowa lub modernizacja oczyszczalni ścieków (w gm. Dąbrówka), przygotowanie w gm. Jadów i Strachówka-Borucza)

9. Stosunki wodne: • rozbudowa i utrzymanie kanalizacji deszczowej (gł. odwodnienia dróg, przepusty, a także kanalizacja deszczowa i drenaże w Kobyłce, Wołominie, Markach, Tłuszczu i Radzyminie), • udrażanianie rzek Czarnej, Długiej, Rządzy, Kanału Sierakowskiego, Beniaminówki. • konserwacja urządzeń wodnych i melioracyjnych (w tym z udz. koparki – 11,1 km; sp. wodnych i gmin 25,5 km), (Dąbrówka, Jadów, Klembów, Kobyłka, Marki, Poświętne, Strachówka, Zielonka – 208 tys. w 2011 r.), • zakup maszyn i urządzeń (2 koparki, pompa) dla potrzeb zapobiegania powodziom i podtopieniom oraz usuwania ich skutków, • przebudowa wałów przeciwpowodziowych i wykonanie zabezpieczeń, • opracowanie dokumentacji zbiornika retencyjnego (Jasienica) • decyzje nakazowe wykonania konserwacji urządzeń wodnych – ok. 880 • propagowanie tworzenia spółekwodnych (22 spotkania) i udzielanie im dotacji (Tłuszcz, Jadów – z powiatu 57 tys.zł), • akcja informacyjna dot. poprawy gospodarki wodnej (konferencja „Geobezpieczeństwo i gospodarka wodna w powiatach na przykładzie powiatu wołomińskiego”, ulotki edukacyjne, poradnik tworzenia spółek wodnych, ogłoszenia w parafiach itp., spotkania z mieszkańcami)

10. Ochrona powietrza: • przebudowy i modernizacje instalacji grzewczych, • wymiana pieców węglowych (Dąbrówka, Klembów, Kobyłka), • rozbudowa centralnego systemu ciepłowniczego - budowa przyłączy budynków do sieci cieplnej (Wołomin – 2,2 km sieci - likwidacja niskiej emisji), • budowaukładuwysokosprawnejkogeneracji w ZEC Wołomin • wykonywanie audytów środowiskowych, • Termomodernizacje obiektów użyteczności publicznej, • wymiana oświetlenia drogowego na energooszczędne (Ząbki, Marki, Strachówka, Wołomin) • oczyszczanie dróg i innych elementów infrastruktury komunikacyjnej, • modernizacja procesów technologicznych w zakładach produkcyjnych, • demontaż i usuwanie wyrobów oraz odpadów zawierających azbest, • Akcje edukacyjne (Czysta energia w powiecie wołomińskim - SPW, Zielona ostoja – akcja ZHP)

11. Ochrona przed hałasem: • usprawnianie systemu transportu i komunikacji, • remonty, przebudowy odcinków dróg usprawniające układ komunikacyjny powiatu, • budowa ciągów pieszo-rowerowych (Klembów, Wołomin), • wykonywanie remontów dróg, ulic i chodników, • usprawnianie i dofinansowanie systemu komunikacji zbiorowej, • zwiększanie zieleni izolacyjnej wzdłuż ciągów komunikacyjnych i obiektów uciążliwych, • wykonywanie izolacji dźwiękochłonnych obiektów (wymiana drzwi, stolarki okiennej, wytłumianie)

12. Zapobieganie awariom i zagrożeniom: • utrzymywanie w sprawności i gotowości służb ratowniczych poprzez dofinansowanie, zakup sprzętu, modernizacja sprzętu ratowniczego, szkolenia, • rozbudowa infrastruktury służącej straży pożarnej, zakup sprzętu (strażnice, remizy, garaże, samochody – 12 szt., wieża antenowa, radiostacja itp), • utrzymywanie formacji Obrony Cywilnej, pogotowia ratunkowego i pozostałych służb medycznych • informowanie społeczeństwa o wystąpieniu zagrożeń • instalacja i wdrożenie systemu powiadamiania SMS przed niekorzystnymi zjawiskami meteorologicznymi • usuwanie skutków klęsk żywiołowych (wpompowywanie wody, osuszanie, udrażanianie przepustów, • pomoc mieszkańcom dotkniętym skutkami zdarzeń żywiołowych (wichura, deszcze nawalne)

13. Ochrona przyrody i krajobrazu oraz lasów • Utrzymanie zieleni: parków, zieleńców, skwerów, zieleni osiedlowej, placów zabaw, boisk, terenów rekreacyjnych, cmentarzy, zieleni przyulicznej, itp. • zabiegi pielęgnacyjnych drzew pomników przyrody (Wołomin) • wykonanie nasadzeń nowych drzew i krzewów • sprawowanie opieki nad bezdomnymi lub dzikimi zwierzętami • wykonanie nowych obiektów służących do wypoczynku i rekreacji mieszkańców powiatu (boisk, placów zabaw, innych obiektów sportowo - rekreacyjnych) • propagowanie turystyki na terenie powiatu (Strategia ZRTPW), rajdy rowerowe), • prowadzenie gospodarki leśnej w lasach wszystkich form własności • oczyszczanie terenów leśnych z dzikich wysypisk (zlikwidowano 35 wyspisk, uprzątnieto 140 ha lasów, usunięto 46,5 t odpadów) • prowadzenie działań związanych z promocją walorów przyrodniczych • Projekty planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji warunków zabudowy i zagospodarowania terenu (wzizt)

14. Ochrona gleb i gruntów oraz surowców mineralnych • oczyszczanie powierzchni terenu przez gminy, powiat, nadleśnictwa • oczyszczanie dróg (letnie i zimowe) • likwidacja "dzikich wysypisk” • usuwanie wyrobów i odpadów zawierających azbest – wszystkie gminy powiatu • prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów • przygotowanie projektów rozbudowy instalacji do zagospodarowania odpadów (Wołomin, podmioty prywatne) • edukacja ekologiczna, m.in. organizacja konferencji dotyczących gospodarki odpadami

15. Edukacja ekologiczna: • Wspieranie edukacji ekologicznej w placówkach oświatowych • Prowadzenie edukacji dla dzieci i młodzieży w ramach zajęć dydaktycznych • Organizacja pozaszkolnych zajęć związanych z edukacją ekologiczną • Realizacja programów edukacyjnych związanych z ochroną środowiska • Organizacja szkoleń, konferencji, konkursów, warsztatów z zakresu ochrony środowiska • Organizacja imprez związanych z ochroną środowiska

16. Edukacja ekologiczna w 2011r. „Myśl logicznie – działaj ekologicznie” • Konkursy – 5 • Quizy - 4 • Szkolenia - 2 • Warsztaty terenowe – 2 (zima w lesie, rajd rowerowy) • Broszury edukacyjne – 4500 szt. • Koszt zrealizowanych zadań: ok. 63000złw tym 10 000,00 zł dotacji WFOŚiGW w Warszawie

17. Edukacja ekologiczna w 2012r. • ŻYJ EKOLOGICZNIE - TO EKONOMICZNE • Konkursy – 5 • Quizy – 6 • Akcje edukacyjne dot. zbierania odpadów niebezpiecznych – 2 (baterie i termometry oraz elektrośmieci) • Warsztaty terenowe – 1 (rajd rowerowy) • Foldery/plakaty edukacyjne – 2500 szt. (nie wypalaj traw, folder promujący powiat). • Koszt zrealizowanych zadań: ok. 108478,72 złw tym 33 000,00 zł dotacji WFOŚiGW w Warszawie

18. Edukacja ekologiczna: Placówki szkolne i oświatowe – edukacja szkolna Gminy: • Wołomin - "Sztuka w recyklingu", "Ekologia w sztuce”, „Czysty Wołomin„ – zielone klasy, piknik ekologiczny, wołomińscy odkrywcy przyrody • Radzymin - „Listy dla Ziemi”, • Marki - "Piknik ze zwierzakiem", • Ząbki - „Kochasz dzieci, nie pal śmieci” (ARKA), „Ząbki -Miastem Ogrodów” Miejskie, gminne ośrodki kultury Organizacje pozarządowe, dofinansowane przez powiat (ZHP, Ad Futurum) Fundacje: „Nasza Ziemia”, ARKA” Nadleśnictwo Drewnica, Łochów.

19. Koszty poniesione na zadania związane z ochroną środowiska w latach 2011-2012

20. Koszty poniesionena poszczególne sektory

21. Zidentyfikowane trendy pozytywne: • Zmniejszanie emisji zanieczyszczeń pyłowych i gazowych do powietrza z zakładów. • Zwiększenie liczby ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków (z 41,8% w 2004 r. do 50,6% w 2011 r.). • Wzrost wskaźnika oczyszczanych ścieków komunalnych i przemysłowych, które wymagają oczyszczenia (do 100%). • Zwiększenie długości czynnej sieci kanalizacyjnej i wodociągowej. Zwiększył się odsetek ludności powiatu korzystającej z sieci wodociągowej (z 41,9% w 2004 r. do 60,4% w 2011 r.) • Zmniejszenie wskaźników poboru wody przez jednego odbiorcę. • Zwiększanie działań w zakresie rozwoju kanalizacji deszczowej i poprawy stanu rowów melioracyjnych oraz pozostałych urządzeń wodnych. • Poprawa istniejącej infrastruktury przeciwpowodziowej.

22. Trendy pozytywne: • Rozwój centralnego systemu ciepłowniczego. • Modernizacja źródeł ciepła. • Rozwój sieci gazowej. • Sukcesywne usuwanie wyrobów zawierających azbest. • Reorganizacja systemu gospodarki odpadami. • Zwiększanie powierzchni gruntów leśnych. • Zwiększenie nakładów inwestycyjnych na ochronę środowiska. • Dbałość o istniejące tereny zieleni urządzonej i powstawanie nowych obiektów, w tym służących rekreacji i wypoczynkowi. • Wprowadzanie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zagadnień związanych z zagadnieniami środowiskowymi. • Aktywna i zróżnicowana edukacja ekologiczna. • Pozyskiwanie nowych źródeł finansowania inwestycji w zakresie ochrony środowiska, praktycznie we wszystkich sektorach (ochrona wód, powietrza, ochrona przed hałasem, gospodarka odpadami, ochrona przyrody, ochrona przez awariami i zagrożeniami naturalnymi, ochrona powierzchni ziemi i gleb, edukacja ekologiczna).

23. Trendy negatywne: • Brak poprawy jakości wód powierzchniowych. • Brak poprawy jakości powietrza atmosferycznego. • Zmniejszenia liczby odbiorców ogrzewających mieszkania gazem (medium to drożało proporcjonalnie więcej niż inne nośniki energii, zdrożały także koszty podłączeń do sieci dla gospodarstw domowych). • Niewielkie wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (czynniki ekonomiczne - nakłady zwracają się po długim okresie czasu). • Zwiększenia zużycia energii w przeliczeniu na odbiorcę i gospodarstwo domowe, co świadczy o braku nawyków oszczędzania energii, a także wzroście liczby urządzeń, które zużywają energię). • Braku szerszej akceptacji społecznej dla tworzenia nowych form ochrony przyrody (obawa przed ograniczeniami wynikającymi z ustanowienia takich form). • Wolne tempo rekultywacji terenów zdegradowanych. • Wzrost zagrożenia hałasem komunikacyjnym, głównie w miastach. • Wzrost liczby miejsc generowania promieniowania elektromagnetycznego przez rozwój telefonii komórkowej.

24. Niezbędne dalsze kierunki działania: • intensyfikacja działań zmierzających do kompleksowego uporządkowania gospodarki wodnej, szczególnie w zakresie zagospodarowania wód opadowych, w tym przyłączanie posesji do istniejącej sieci kanalizacyjnej, • poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji pochodzącej z ogrzewania, • kontynuacja działań dla powstrzymania wzrastającej presji środków transportu na stan środowiska, w szczególności na klimat akustycznyi stan powietrza, • wzmocnienie roli ochrony środowiska i prawidłowej gospodarki wodnej w planowaniu przestrzennym, w tym, uwzględnianie koncepcji odwodnienia terenów budowlanych, • przeznaczanie w planach zagospodarowania przestrzennego terenów pod zabudowę, adekwatnie do planowanej liczby ludności (unikanie zabudowy rozproszonej, w tym na terenach o niekorzystnych warunkach gruntowo-wodnych i na terenach cennych przyrodniczo)

25. Niezbędne dalsze kierunki działania: • kontynuacja działań na rzecz poprawy efektywności wykorzystania energii i jej pozyskiwania ze źródeł odnawialnych. • kontynuacja działań zmierzających do kompleksowego uporządkowania gospodarki odpadami, • kontynuacja działań zmierzających do poprawy stanu wód powierzchniowych i podziemnych, • zintensyfikowanie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa ekologicznego, a szczególnie zagrożenia powodziowego i podtopieniami, • prowadzenie działań zmierzających do udrożnienia, kształtowania i odtwarzania korytarzy ekologicznych (leśnych, rzecznych i innych) umożliwiających przemieszczanie się zwierząt, a także funkcjonowanie populacji, • kontynuacja edukacji ekologicznej.