Download
1 / 18
180 likes | 333 Views
Bilgi Kaynaklarının Nitelenmesi 3.Hafta. Ders Sorumlusu: Nevzat ÖZEL İletişim: nozel@humanity.ankara.edu.tr 06.04.2011. Niteleme. Bilgi kaynaklarının nitelemesi katalog girişi olarak o kaynağın yerine geçer.
E N D
Bilgi Kaynaklarının Nitelenmesi 3.Hafta Ders Sorumlusu: Nevzat ÖZEL İletişim:nozel@humanity.ankara.edu.tr 06.04.2011
Niteleme • Bilgi kaynaklarının nitelemesi katalog girişi olarak o kaynağın yerine geçer. • Bir niteleme, bilgi kaynağını çeşitli kataloglarda, dizinlerde ve veri tabanlarında temsil eder.
Nitelemenin Amacı • Kataloglanan ya da dizinlenen bilgi kaynağının kimliklemek, tekleştirmek • Bilgi kaynağını tanımlamak ya da konusu, yazarlığı, üslubu, fiziksel biçimi, düzeyi ve tarihi gibi özellikleri belirterek bilgi kaynağının seçiminde yardımcı olacak bilgileri vermek • Dizinleme düzenini belirlemede yardımcı bir öge olarak rol oynamak
Niteleme Kapsamında Dikkat Edilecek Unsurlar • Nitelemede gerek duyulan ayrıntının uzunluğu ile birlikte hangi bilgiler verilmelidir? • Bilgi hangi düzende verilmelidir? • Nitelemenin ögeleri arasında bölümleme ve ayırım yapabilmek için kullanılacak noktalama işaretleri nelerdir?
Standartlar ve Bibliyografik Niteleme • 1967- Anglo-American Cataloging Rules (AACR) • 1971- International Standard Bibliographic Description (ISBD) • 1978- Anglo-American Cataloging Rules 2 (AACR2) • MARC (MAchine Readable Cataloging – Makinece Okunabilir Kataloglama) • 2002-Anglo-American Cataloging Rules, Second Edition Revision (AACR2R) • Metadata • Functional Requirements for Bibliographic Records
Niteleme İlkeleri • Nitelemede Bilginin Ana Kaynağı • Bilgi kaynağının kendi içindeki bilgiler • Başka kaynaklardan tamamlayıcı bilgiler • Kitaplar için bilginin ana kaynağı iç kapaktır. • Nitelemenin Düzenlenmesi • Bir katalog kaydının temel özellikleri saptandıktan sonra bunların aktarılmasında tutarlı bir düzenin benimsenmesi
Niteleme İlkeleri • Noktalama İşaretleri • Noktalama işaretleri belirlenmeli ve doğru uygulanmalıdır. • Uluslararası kayıt değişimleri için gereklidir. • Nitelemedeki Ayrıntı Düzeyi • Nitelemedeki farklı uygulamalar farklı ayrıntı düzeylerini gerektirir. • Küçük dermesi olan bilgi merkezlerine basit kayıtlar (Örn: Halk Kütüphaneleri) • Büyük dermesi olan bilgi merkezlerinde daha ayrıntılı kayıtlar (Örn: Araştırma Kütüphaneleri)
Nitelemenin Ögeleri • Eser adı ve sorumluluk bildirimi • Basım alanı • Materyale özgü ayrıntılar alanı • Yayın, dağıtım, tarih alanı • Fiziksel niteleme alanı • Dizi alanı • Notlar alanı • Standart numara ve elde edebilirlik terimleri alanı
Eser adı ve sorumluluk bildirimi • Bir eserin adı, nitelemenin ilk ögesidir. • Nedeni: • Eserin belirleyici unsuru olması, • Aynı yazara ait diğer eserlerden ayırmasıdır.
Eser adı ve sorumluluk bildirimi • Nitelemede eser adının amaçları; • Bilgi kaynağının yapısını ve içeriğini göstermek (Roman, öykü dışında eserin konusunu özetler) • Bilgi kaynağını benzersiz olarak tanımlamak (yazar adı ile birlikte alınan eser adı, bir eseri benzersiz olarak tanımlar) • Nitelemenin, aynı başlıklara sahip diğer nitelemeler arasındaki durumunu belirtmek (aynı yazar başlığı altında girilen eserleri birbirinden ayırmak)
Basım alanı • Bilgi kaynağının gözden geçirildiğini göstermek üzere nitelemede verilir. • Anlamlı değişiklik • Basım ile Baskı karıştırılmamalıdır.
Materyale özgü ayrıntılar alanı • Özel bir alandır. • Yer alacak bilgiler materyal türüne göre değişir. • Özellikle süreli yayınlar ve haritalar için yararlıdır. • Süreli Yayınlar: Cilt, Sayı, Yayın Tarihleri • Haritalar: Ölçek, Matematiksel veriler • Bunlar dışında kalan birçok materyal için bu alanda hiçbir bilgi verilmez.
Yayın, dağıtım, tarih alanı • Yayın Yeri • Yayınevi • Yayın Tarihi
Fiziksel niteleme alanı • Materyal türlerine göre çeşitlilik gösterir. • Cilt, • Ön sayfa sayısı, • Sayfa sayısı, • Resim, Tablo, Harita bilgisi • Boyutu (cm. ile verilir)
Dizi alanı • Aynı dizideki diğer eserleri tanıyan ya da aşina olan kullanıcıya, bilgi kaynağının tarzını ve düzeyini belirlemede yardımcı gösterge • Bir bilgi kaynağının otoritesi, yaklaşım ve içeriğinin amacı ile ilgili bilgi verir. • Örn: • Türkiye İstatistik Kurumu Dizisi • Yapı Kredi Yayınları Edebi Eserler Dizisi
Notlar alanı • Niteleme işlemini yapanların (katalogcu) kullanıcı için yararlı olabileceğini düşündüğü ek bilgileri verdiği alandır. • Katalogcunun kararına bağlıdır. • Kısa ve anlaşılır biçimde yapılmalıdır. • Diğer ögelerle bağlantılı olarak da yapılabilir. • Eserin diğer yayınlarla ilişkisi, yapısı, dili, içeriği, yazınsal biçimi, dikkat çekmek istenilen noktaları vurgulanabilir.
Standart numara ve elde edilebilirlik terimleri alanı • ISBN-International Standart Book Number- Uluslararası Standart Kitap Numarası • ISSN-International Standart Serials Number- Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası • Denetim açısından önemlidir. • Fiyat ve diğer elde edilebilirlik terimleri, kullanıcıya fikir vermesi için verilebilir.
Bilgi Kaynaklarının Nitelenmesi 3.Hafta Ders Sorumlusu: Nevzat ÖZEL İletişim:nozel@humanity.ankara.edu.tr 06.04.2011
