Hệ thống Điều d ư ỡng thực hành nâng cao (Advanced Practice Nurse, APN) tại Nhật Bản

1. HệthốngĐiều dưỡngthựchànhnângcao(Advanced Practice Nurse,APN)tạiNhậtBản HORII Satoko, Ph.D, RN, PHN Cốvấn trưởngdựán “Tăng cườnghệthốngđàotạolâmsàngchođiều dưỡngviênmớitốtnghiệp” – JICA Việt Nam

2. Đàotạonângcaongànhđiều dưỡngtạiNhậtBản Ítnhất 03 năm • TiếnsĩĐiều dưỡng (Ph.D) • Tiếnsĩ • Tiếnsĩthựchànhđiều dưỡng (D.N.P) Thạcsĩ Ítnhất 02 năm • Điều dưỡngchuyên khoa lâmsàng (C.N.S) • Thạcsĩ khoa họcđiều dưỡng (M.S.N) Đàotạothựchànhlâmsàngtại cơsở y tếđanglàmviệcđểtrởthànhđiều dưỡnghànhnghềcókinhnghiệm (1năm) KỳthiquốcgiađểlấychứngchỉtrởthànhĐiều dưỡnghànhnghề (Registered nurse) • Cửnhân khoa họctựnhiên(B.S) hoặcCửnhânxãhội (B.A) • Cửnhân khoa họcđiều dưỡng (B.S.N) • Cửnhânhoặc tương đương TạiNhậtBản, Điềudưỡngchuyên khoa lâmsànglàĐiềudưỡngthựchànhnângcao(APN). ※ Bảngnàykhôngđềcậptớicáckhóahọc trướckhilấychứngchỉhànhnghềbêncạnhchươngtrìnhCửnhân khoa họcđiều dưỡng

3. ThếnàolàĐiều dưỡngthựchànhnângcao? • Điều dưỡngcógiấyphéphànhnghềlà ngườicónềntảngkiếnthứcchuyênmôn, kỹnăng ra quyếtđịnhphứctạp, nănglựcthựchànhlâmsàngvàthíchứngvớicácđặcđiểmvềhoàncảnhvà/hoặcmôitrườngcủaquốcgianơihọ đượcchứngnhậnhànhnghề. • Khuyếnnghị tương đươngmứcThạcsĩ. International Council of Nurses (ICN) https://international.aanp.org/Practice/APNRoles

4. BằngchứngvềhiệuquảcủaĐiều dưỡngthựchànhnângcao • Tổngquancủa Cochrane vềviệcthaythếBácsĩđa khoa bằngđiều dưỡngchămsócsứckhỏe ban đầu (25 trongsố 4253 bàibáo đượcsànglọc) kếtluậnrằngcácđiều dưỡng đượcđàotạophùhợpcóthểvừacungcấpdịchvụchămsócchất lượngcaovàmangđếnkếtquảtốtcho ngườibệnh. Laurant M, Reeves D, Hermens R . 2009. • Điều dưỡngthựchànhnângcaotrongcáckếtquảlâmsàng, quytrìnhchămsócvàsửdụngcácdịchvụcũngnhưhiệuquả chi phí đượcnhìnnhận tương đươnghoặctốt hơn vớisựchămsóccủabácsĩchuyên khoa. Stanik-Hutt J, Newhouse R, White K. 2010 • Trongmộtnghiêncứudàihạnđánhgiátácđộngcủachămsócgiảmnhẹ, chămsóccủaĐiều dưỡngthựchànhnângcaođãcảithiệnrõrệtchất lượngcuộcsống(chứcnăngcảmxúcvànhậnthức) vàgiảm lo âu. Corner J, Halliday D, Haviland J et al .2003 Điều dưỡngthựchànhnângcaođónggópchosứckhỏecủacánhân, nhómvàcộngđồngthông qua việctíchhợp “ĐIỀU TRỊ” và “CHĂM SÓC” tại hơn 70 quốcgia. Nguồn: Lisbeth Fagerström, the impact of advanced practice nursing in healthcare: recipe for developing countries. Ann Neurosci. 2012 Jan; 19(1): 1–2.

5. Phần “ĐIỀU TRỊ”? NhànướccócácquyđịnhcụthểlàmcơsởthựchànhchoĐiềudưỡngthựchànhnângcao • Quyềnchẩnđoán • Cóthẩmquyềnkê đơn thuốc • Cóthẩmquyềnkê đơn điềutrị • Cóthẩmquyềnchuyểntuyếnkháchhàng (bệnhnhân) tớichuyêngiakhác • Cóthẩmquyềntiếpnhậnbệnhnhânvàobệnhviện • Được ban hànhvàbảovệbởiphápluậtvớichứcdanh “Điều dưỡngthựchành/Điều dưỡngthựchànhnângcao” • Cóvănbảnphápluậthoặcmộtsố cơchếquyđịnhcụthểchođiều dưỡngthựchànhnângcao • Chứcdanhchínhthứcchođiều dưỡnglàmviệcvớivaitròthựchànhnângcao https://international.aanp.org/Practice/APNRoles

6. So sanhhệthốngđiều dưỡngthựchànhnângcao

7. HệthốngĐiều dưỡngchuyên khoa lâmsàng (CNS) từnăm 1994 • HệthốngĐiều dưỡngchuyên khoa lâmsàng đượcthiếtkếnhằmgópphầnpháttriểnchămsócsứckhỏevàphúclợicũngnhưcảithiện khoa họcđiều dưỡngbằngcách đưa cácđiều dưỡngchuyên khoa lâmsàngvớikiếnthứcvàkỹnăngchyênsâuvàoxãhộiđểcungcấpdịchvụchămsócđiều dưỡngcaocấp, hiệuquảchocáccánhân, giađìnhvànhóm ngườiđanggặpvấnđềkhókhăn, phứctạp. • VaitròcủaĐiều dưỡngchuyên khoa lâmsàng • Cungcấpcôngtácthựchànhđiều dưỡngxuấtsắcchocánhân, giađìnhvàcộngđồng • Traođổi ý kiếnvớicácbêncungcấpdịchvụchămsóc (bao gồmcảđiều dưỡng) • Phốihợpvớicácbênliênquan, cơquan/tổchứcđạođứcđểbảovệquyềnchocáccánhânv.v… • Đàotạochocánbộđiều dưỡng • Cáchoạtđộngnghiêncứutại cơsở y tế

8. HệthốngchứngchỉchoĐiều dưỡngchuyên khoa lâmsàng CóchứngchỉquốcgiachoĐiều dưỡnghànhnghề 1. Hoànthànhchươngtrìnhthạcsĩtạimột trườngđạihọc (26, 38 hoặc 46 tínchỉ) và đượccôngnhậnbởiHộicácchươngtrìnhđàotạođiều dưỡngtrongtrườngđạihọccủaNhậtBản (Japan Association of Nursing program in University) 2. Tíchlũynhiềukinhnghiệm (ítnhất 05 nămkinhnghiệmbao gồm 03 nămkinhnghiệmtronglĩnhvựcchuyênmôn) HộiĐiều dưỡngNhậtBảntổchứckỳthilấychứngchỉ(bàithiviết) GiấychứngnhậnđượccấpvàđăngkýbởiHộiĐiều dưỡngNhậtBản Giấychứngnhậncầnđượcgiahạn5 năm/lần (bộhồ sơ bao gồmhoạtđộngthựchànhđiều dưỡng, kinhnghiệm

9. Số lượngđiều dưỡngchuyên khoa đượcchứngnhậntheotừnglĩnhvực (tínhtớitháng 12/2018 – HộiĐiều dưỡngNhậtBản)

10. Bốicảnh: Cácbiếnđổitronglĩnhvựcsứckhỏe, cácvấnđềsứckhỏehiệntại ở NhậtBản Nguồn: Hishinuma and others (1990) Development of Nursing Model based on PHC

11. Phạm vi hànhnghề - Điều dưỡngvàBácsĩ • General Provisions incl. Definition etc. • Licensure • Examinations • incl. National Exam and Clinical Training • Practice • Penal provisions • ĐạoluậtBácsĩ Khámbệnh Hỗtrợkhámbệnh • Cáchoạtđộngsaucóthểđượcthựchiệndướisựchỉđạocủabácsĩ: • Sửdụngtrangthiếtbị y tế; • Quảnlý y tế; • Tưvấncácvấnđềliênquanthuốc. Chữabệnh • Đạoluậtvềđiều dưỡngcôngcộng, hộsinh, điều dưỡng

12. Cơquanthựchiện Hộicácchươngtrìnhđàotạođiều dưỡngtrongtrườngđạihọccủaNhậtBản (JANPU) đàotạo • Mission, Program, Faculty, Facilities etc. • Renew every 10years quảnlýchất lượng ChươngtrìnhthạcsĩĐiều dưỡngtạimột trườngđàotạocaohọcđiều dưỡng (13lĩnh vực, 301 chươngtrình tại 106 trườngcaohọc※) ChứngchỉquốcgiachoĐiều dưỡnghànhnghềtheoquyđịnhcủaĐạoluậtĐiều dưỡngcôngcộng, hộsinh, điều dưỡng KiểmtravàchứngnhậnbởiHộiĐiều dưỡngNhậtBản chứngchỉ ※175/263 trườngđạihọcđàotạođiều dưỡngcókhóahọcthạcsĩ.

13. Môi trườngpháplýcủacácTổchứcgiáodục y tếchuyênnghiệp (HPEI) Cáctiêuchuẩn: -Quyđịnhchung, -Cơsởchohoạtđộnghọctập, -Trìnhđộgiáo sư, -Khảnăngtuyểnsinh, chươngtrình, -Yêucầutốtnghiệpvàphầnkhác, -Cơsởvậtchấtnhưquymô trường, cơsởhọc, trangthiếtbịv.v… -Côngtáctổchức, vănthư, -Cácquyđịnhđặcbiệt -Chươngtrìnhgiảngdạyliên trường/liênkết, và -Nhữngquyđịnhkhác.

14. Quảnlýchấtlượngcác cơsởgiáodục Đánhgiáchất lượngdựatrêntiêuchuẩncủa JUAA 1. Nhiệmvụvàmụctiêu2. Cơcấugiáodụcvànghiêncứu3. Giảngviênvà cơcấucủa khoa4. Chươngtrìnhgiáodục, hướngdẫnvàkếtquả5. Tuyểnsinh6. Dịchvụsinhviên7. Môi trườnggiáodụcvànghiêncứu8. Hợptácvàđónggópxãhội9. PhòngHànhchínhvàTàichính10. Đảmbảochất lượngnộibộ HiệphộikiểmđịnhđạihọcNhậtBản (JUAA) Các trường ĐH đượcđánhgiáchất lượng 7 năm/lần

15. Kếtluận • HệthốngĐiều dưỡngthựchànhnângcaođang đượcpháttriểntrêntoànthếgiới. BằngchứngchothấyĐiều dưỡngthựchànhnângcaođónggópchoviệccảithiệntìnhtrạngsứckhỏecủacánhânvàxãhộithông qua y họcliênngành. • Nênxemxétphạm vi hànhnghềtheobốicảnhcủatừngquốcgia – Liệunócócầnthiếtphảihìnhthành cơsởpháplýđểxácđịnhphạm vi hànhnghềchođiều dưỡngvàbácsĩkhông? • Cơchếchứngnhậnvàquảnlýchất lượngrấtquantrọngđểduytrìchất lượngcủahệthốngđiều dưỡngthựchànhnângcao. • Đàotạothựchànhlâmsàng đượcxemnhưđiểmkhởiđầucầnthiếtđểđápứngnhucầuphứctạpcủaxãhộicũngnhưsựpháttriểncủacôngnghệ y tế.

16. Xin trântrọngcảmơn! Chi tiếtxinliênlạc : horii-satoko@umin.ac.jp https://www.jica.go.jp/project/vietnam/038/index.html