Jak analizować utwór literacki na egzaminie maturalnym w roku 2011?

1. Jak analizować utwór literacki na egzaminie maturalnym w roku 2011? prof. dr hab. Sławomir Jacek Żurek Instytut Filologii Polskiej Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

2. Co to jest szkolna interpretacja tekstu? Szkolna interpretacja tekstu jest zdyscyplinowaną formą wypowiedzi, której najważniejszym zadaniem jest udowodnienie danej hipotezy interpretacyjnej.

3. Co to jest szkolna interpretacja tekstu? Wypowiedź ta musi być przekonująca, zbudowana na wiedzy z zakresu tzn. zawierać argumenty

4. Analiza (obserwacja) utworu literackiego jest więc narzędziem służącym interpretacji, czyli wydobyciu sensów znaczeniowych z utworu.

6. Schemat oceniania i jego stosowanie Czy należy się „wstrzelać” w maturalny klucz? NIE ! Po pierwsze, dlatego, że nie ma klucza, lecz istnieje tzw. analityczny model odpowiedzi • Po drugie, dlatego, że to jest po prostu nieracjonalne, ponieważ w chwili pisania matury jeszcze nie ma analitycznego modelu wypowiedzi…

7. Co zawiera analityczny model wypowiedzi? • Zawiera obszary kryteriów, które zdający powinien uwzględnić w swoim wypracowaniu, te z kolei podzielone są na konkretne wskazania.

8. Co wyznacza obszar kryteriów? • Obszar kryteriów wyznacza • sposób formułowania tematu:

9. Analiza tematu z 2010 roku (poziom podstawowy) Na podstawie podanych fragmentów komedii Moliera „Świętoszek” scharakteryzuj głównego bohatera oraz omów postawy Orgona, Kleanta i Elmiry wobec tytułowej postaci. Na podstawie podanych fragmentów komedii Moliera „Świętoszek” scharakteryzuj głównego bohatera oraz omów postawy Orgona, Kleanta i Elmiry wobec tytułowej postaci. • Segment pierwszy:charakterystyka Tartuffe’a (postawa bohatera „dla świata” i rzeczywista = hipokryzja) na podstawie podanych fragmentów (wraz z otwarciem na cały utwór) Obszary kryteriów były przyporządkowane kolejnym segmentom tematu • Segment drugi:postawy wymienionych w temacie trzech postaci wobec Świętoszkana podstawie podanych fragmentów (wraz z otwarciem na cały utwór). • Segment trzeci: podsumowanie (dostrzeżenia przez zdających hipokryzji Tartuffe’a, różnych postaw bohaterów wobec niego oraz interpretacji postaw bohaterów w kontekście przesłania utworu.

10. Umiejętności, które sprawdza ten temat

11. Oczekiwane czynności, które powinien wykonać maturzysta • przedstawienie postaci i relacji między nimi, • określenie postawyTartuffe’a „dla świata” (fałsz), • określenie prawdziwejtwarzyTartuffe’a, • określenie postawyOrgona wobec Tartuffe’a, • określenie postawyKleanta wobec Tartuffe’a, • określenie postawyElmiry wobec Tartuffe’a, • podsumowanie: • określenia cech bohatera na podstawie jego wypowiedzi i zachowań (elementy bezpośredniej charakterystyki postaci), określania relacji między Świętoszkiem a innymi bohaterami i na ich podstawie wnioskowania o cechach charakteru i osobowości Tartuffe’a (elementy charakterystyki pośredniej).

12. Tylko fragment czy cały utwór? Stworzenie pełnej krytycznej charakterystyki bohatera wiązało się ze znajomością całego utworu, ponieważ tylko ona mogła dać piszącym możliwość wartościowania i odróżniania:

13. Na egzaminie maturalnym trzeba więc znać utwory w całości, bo tylko to gwarantuje pełne odczytanie sensu podanego fragmentu!

15. Temat a kryteria oceniania • kryteria oceniania nie są sztywnym, jedynie słusznym zapisem, są tylko możliwością, która pomaga w ocenie • wśród kryteriów oceniania są również walory pracy, jeżeli zaprezentowałeś wiedzę i umiejętności wykraczające poza oczekiwania, uzyskasz dodatkowe punkty • ciekawa, funkcjonalna kompozycja pracy • szczególnie bogate, urozmaicone słownictwo i styl wypowiedzi • wnikliwa analiza tekstu • umiejętność funkcjonalnego wykorzystania w interpretacji odwołań do innych tekstów, które podejmują ten sam problem czy motyw

16. Analiza tematu z 2010 roku (poziom podstawowy) Porównaj konwencje literackie podanych tekstów. Zwróć uwagę na wykreowane w nich przestrzenie i bohaterów literackich (fragment Lalki Prusa oraz opowiadania Schulza) Segment trzeci: podsumowanie Segment drugi: bohaterowie Lalki Prusa i opowiadania Schulza Uwaga! Należy pamiętać o posługiwaniu się kategoriami: określenie narratora, typy narracji oraz inne elementy świata przedstawionego Segment pierwszy: przestrzeń w Lalce Prusa i opowiadaniu Schulza – realistyczne i mimetyczne obrazowanie Prusa a fantastyczne i kreacyjne Schulza

18. Formuła wypracowań

19. Formuła wypracowań Analizując i interpretując wiersze Tadeusza Różewicza „Ocalony” i Józefa Barana „Mam dwadzieścia pięć lat”, porównaj poetyckie kreacje doświadczeń pokoleniowych i egzystencjalnych. Dokonaj analizy i interpretacji opowiadania „Zabawa w klucz” Idy Fink, zwracając uwagę na sposób podjęcia tematu zagłady Żydów w czasie II wojny światowej. Analizując i interpretując wiersz Anny Świrszczyńskiej „Budując barykadę” oraz fragment „Pamiętnika z powstania warszawskiego” Mirona Białoszewskiego, przedstaw i porównaj dwa sposoby prezentacji dramatu zwykłych ludzi uwikłanych w historię.

20. Wszystkie pytania proszę kierować na adres: zureks@kul.pl Odpowiem na wszystkie e-maile na 100%!