1 / 27

Kliničko-toksikološke analize Uvodno predavanje

Kliničko-toksikološke analize Uvodno predavanje. Institut za toksikologiju akademik Danilo Soldatović 2009/2010. http://supa.pharmacy.bg.ac.rs vevodi @ pharmacy.bg.ac.rs. Prof. dr Vesna Matović. Klinička toksikologija.

kort
Download Presentation

Kliničko-toksikološke analize Uvodno predavanje

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Kliničko-toksikološke analizeUvodno predavanje Institut za toksikologiju akademik Danilo Soldatović 2009/2010. http://supa.pharmacy.bg.ac.rs vevodi@pharmacy.bg.ac.rs Prof. dr Vesna Matović

  2. Klinička toksikologija • bavi se patofiziološkim promenama koje izazivaju toksični agensi, terapijom trovanja kao i profilaksom • osnovni zadatak: pomoć otrovanoj osobi bez obzira na mesto, uzrok i dužinu ekspozicije

  3. Urgentna toksikologija • prvenstveno akutna trovanja • WHO: pored kardiovaskularnih i malignih oboljenja, akutna trovanja najznačajniji uzročnik smrtnosti

  4. Razvoj kliničke toksikologije 1949. god. • prva toksikološka odeljenja u Budimpešti i Kopenhagenu • u Holandiji prvi informacioni centar protiv trovanja 1952. god. Američka akademija pedijatrije - Accident Prevention Committee: • intoksikacije - 50% uzročnika akcidenata kod dece (sredstva u domaćinstvima, aspirin - 25% trovanja dece ispod 5 godina, olovo)

  5. Razvoj kliničke toksikologije u SAD • 1953. god.prvi centar protiv trovanja u Čikagu • do 1978. god. registrovano 661 centara (100 u Ilinoisu) • regulativa za rad centara protiv trovanja (24h, specijalisti i na 1-10 miliona stanovništva) • 1968. god. AAPCC (American Association of Poison Control Centers) • 1997. god. registrovano 257 lekara toksikologa i 58 nelekara

  6. Razvoj kliničke toksikologije u Evropi • Dr Gaultier (Pariz) - osnovao posebno odeljenje za otrovane osobe kasnih 50-tih • 1963. god. National Poison Information Service (UK) .............................................................. • 1996. god. Centar za kontrolu trovanja (VMA)

  7. Epidemiologija trovanja Podaci AAPCC iz 1991. god. • 4,4 miliona trovanja • 1,8 miliona registrovanih slučajeva trovanja • 764 sa letalnim ishodom • uzročnici: sredstva za čišćenje u domaćinstvima, kozmetički proizvodi, OTC preparati, biljke, pesticidi, lekovi, trovanja hranom...

  8. Epidemiologija trovanja • trovanja lekovima - najveći procenat smrtnosti • najčešći put unošenja otrova: GIT (76%) • najzastupljenija slučajna trovanja (>87%) i to dece ispod 6 godina i starih osoba • namerna trovanja najčešća kod asolescenata (>14 godina); najveća frekvencija smrtnosti u odraslih osoba • uzročnik slučajnih trovanja uglavnom jedna supstanca • kod namernih trovanja 60% polimedikamentozne intoksikacije

  9. GLAVNIUZROČNICI TROVANJA DECE STAROST < 6 godina za period od 1985-89. god. - (SAD) Neželjeni Broj Supstanca Broj trovanja efekti umrlih –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Kozmetika 395,985 57 3 Sredstva za čišćenje 386,052 205 4 Biljke375,649 33 1 Analgetici325,539 119 8 Preparati protiv kašlja/prehlade249,038 72 4 Igračke 163,722 21 0 Vitamini145,872 33 1 Ugljovodonici129,024 1685 Insekticidi/pesticidi100,105 1226 Lekovi u terapiji GIT 99,636 483 Hemijski proizvodi87,46372 3 Alkoholi80,443 46 5

  10. Trovanja dece • prema podacima AAPCC iz 1991. god. 60% trovanja kod mlađih od 6 godina • smrtnost mala - 1990. god. 25 slučajeva 1991. god. 44 • razlozi velikog broja trovanja dece: radoznalost, oralna faza, privlačan izgled farmaceutskih i drugih preparata i sredstava u domaćinstvu

  11. Deca žrtve trovanja zbog nemarnosti odraslih Petogodišnju T.I. iz Zemuna, majka je prošle nedelje otrovala etiolom. Sipala ga je na njenu glavu da bi umrtvila vaške. Ova opasna hemikalija kroz kožu je dospela u krvotok i izazvala opšte trovanje. T.I. je samo jedno od mnoštva dece koja su žrtve trovanja kućnom hemijom ili lekovima. Mališani, posebno oni najmlađi do četvrte godine, stavljaju u usta, piju i jedu sve što im dođe pod ruku i najčešće su žrtve trovanja hemikalijama. Najrasprostranjeniji i najopasniji su lekovi, zatim kućna hemija, gde spadaju sona kiselina, razređivači i razni deterdženti i izbeljivači, ali i etiol kojim se često trebe vaške. Za neke mališane trovanja su kobna.

  12. Kina: Sukobi zbog trovanja dece olovom Ponedeljak, 17. avgust 2009. 17:04   ...Najmanje 615 of 731 deteta iz dva sela blizu topionice Dongling su bili pozitivni prilikom testiranja na trovanje olovom.Sukobi besnih roditelja i desetina policajaca izbili su juče, a kamioni koji su isporučivali ugalj postrojenju su bili kamenovani. Za sada nema podataka o povređenima i uhapšenima. Lokalni zvaničnici, policija i predstavnici kompanije odbili su da potvrde izveštaje o sukobima. Nivo olova kod dece je bio 10 puta veći od nivoa koji se smatra bezbednim u Kini. Kineska novinska agencija Sinhua javila je da je prilikom ispitivanja kvaliteta vazduha oko topionice u Šansjiu utvrđeno da je nivo olova neobično visok.

  13. MASOVNA AKCIDENTALNA TROVANJA Rezultat su: • prirodnih izvora (dejstvo vulkana) • ljudske greške u industrijskim, tehnološkim i drugim procesima • zločinačkih trovanja

  14. MASOVNATROVANJA GASOVIMA Otrovni gasovi Pompeja 79 >2000 umrlih CO2 Kamerun 1986 >1700 umrlih Metil izocijanat Bopal 1984 >2500 umrlih CO, CN Nemačka 1939-45 milioni žrtava Smog (SO2) London 1952 4000 umrlih Agent Orange Vijetnam Toksični dimovi? Persijski zaliv ’91 “Golfski sindrom” Sarin Japan 1994-95 terorizam

  15. Bhopal disaster • A leak at a chemical plant in the town of Bhopal, central India, on December 3 1984 led to 40 tonnes of lethal gas intoxicating the local population. According to official figures, nearly 3,000 people died on the night of the disaster and a further 15,000 deaths were directly related to the accident. Thousands more suffered terrible side-effects including blindness, kidney and liver failure. The company who owned the plant, Union Carbide, eventually paid the Indian Government £470m in a settlement in 1989.

  16. Agent Orange Vijetnam

  17. Agent Orange Vijetnam • From 1961 to 1971, the U.S. military sprayed Vietnam with Agent Orange, which contained large quantities of Dioxin, in order to defoliate the trees for military objectives. Dioxin is one of the most dangerous chemicals known to man. It has been recognized by the World Health Organization as a carcinogen and by the American Academy of Medicine as a teratogen. • Between 2.5 and 4.8 million people were exposed to Agent Orange. 1.4 billion hectares of land and forest – approximately 12 percent of the land area of Vietnam – were sprayed. • The Vietnamese who were exposed to the chemical have suffered from cancer, liver damage, pulmonary and heart diseases, defects to reproductive capacity, and skin and nervous disorders. Children and grandchildren of those exposed have severe physical deformities, mental and physical disabilities, diseases, and shortened life spans. The forests and jungles in large parts of southern Vietnam have been devastated and denuded. They may never grow back and if they do, it will take 50 to 200 years to regenerate. Animals that inhabited the forests and jungles have become extinct, disrupting the communities that depended on them. The rivers and underground water in some areas have also been contaminated. Erosion and desertification will change the environment, contributing to the warming of the planet and dislocation of crop and animal life.

  18. TROVANJA HRANOM • Ergot – Akvitanija, Francuska, 994. godina – 40000 mrtvih • HCB-fungicid Turska 1956. 4000 slučaja teške porfirije • Metilendiamin (slučajno trovanje) Epping, Engleska 1965. godina 84 slučaja hepatitisa usled konzumiranja kontaminiranog hleba • PCB i PCDF (hemijsko zagađenje-tečnost za grejanje)Japan 1968. 1600 osoba yusho (rice oil disease) – hlorakne, hiperpigmentacija kancer jetre.. • Toxic oil syndrom Španija 1981.- 340 umrlih, 19 000 otrovanih; pneumonija, neuromuskularne promene • As - prisutan u namirnicama kao nečistoća • CH3Hg Minamata Bay 1950. godina • Hg-fungicidi Irak 1971. – 6000 otrovanih, 400 sa letalnim ishodom • Cd, Japan 1939-54. god. – itai-itai bolest • Na-arsenit (akaricid) Buenos Aires, 1987. godina, oko 720 osoba konzumiralo kontaminirano meso

  19. LEKOVI-UZROČNICI MASOVNIHTROVANJA Sulfonamid SAD 1937 oštećenje bubrega 72 % dietilen glikola kao nosača 100 smrtnih ishoda Talidomid Evropa 1960 5000 fokomelija DES SAD, Evropa 1940-50 adenokarcinom L-Triptofan SAD 1989 eozinofilija- mijalgija sindrom

  20. Talidomid

  21. ALKOHOL I FALSIFIKATI Triortokrezilfosfat SAD 1930-31 Ginger Jake paraliza Jamaican ginger-”The Jake” min. 5 000 osoba Metanol Fentanil umesto heroina NY 1990 “Tango and Cash” epidemija Skopolamin SAD 1995-96 antiholinergična dejstva kod zavisnika heroina

  22. MASOVNA PROFESIONALNATROVANJA Policiklični arom. ugljovodonici Engleska 1775 kancer skrotumau Sir Percivall Pott dimničara Živa kraj XIX vekamerkurijalizam Žuti fosfor Evropa kraj XIX veka mandibularna nekroza Benzen 1916-1928 aplastična anemija Azbest XX vek kancer pluća i azbestoza Vinil hlorid XX vek angiosarkom jetre

  23. EKOLOŠKE I RADIJACIONE KATASTROFE DDD Clear Lake 1949-1957 Dioksin Seveso, Italija 1976 hlorakne... Toksični Love Canal, NY 1978 štetni efekti po zdravlje otpad Radijum SAD 1910-1920osteosarkom RadijacijaHirošima i Nagasaki 1945leukemija, kanceri,... Radijacija Černobil 1986 kanceri

  24. Seveso 1976. godine • Seveso made world headlines when, on July 10, 1976, storage vessels at the ICMESA chemical plant ruptured, releasing several kilograms of the dioxin TCDD (2,3,7,8-tetrachlorodibenzo-p-dioxin) into the atmosphere. Tens of thousands of farm animals and pets died or were later deliberately slaughtered, though it is believed that there was not a single human death directly attributable to the incident. The event came later to be known as the Seveso disaster. Nowadays in the main contaminated area there is a park called "Bosco delle Querce" (Wood of Oaks).

  25. Černobil 1986. godine On 26 April 1986, at 1:23:44, reactor no. 4 of the Chernobyl nuclear power station exploded. One hundred times more radiation was released than by the atom bombs dropped over Hiroshima and Nagasaki.

  26. NAPOMENE ZA SMANJENJE BROJATROVANJA ! (1) • SVE LEKOVE ČUVATI U ORIGINALNOM PAKOVANJU U ZAKLJUČANOM PROSTORU, IZVAN DOMAŠAJA DECE! LEK  BOMBONE • ČUVATI SREDSTVA ZA DOMAĆINSTVO I VRT KOJI SU TOKSIČNI U ORIGINALNIM PAKOVANJIMA U ZAKLJUČANOM PROSTORU! • RADITI SA HEMIKALIJAMA U DOMAĆINSTVU, GARAŽAMA, ITD. U DOBRO PROVETRENIM PROSTORIJAMA!

  27. NAPOMENE ZA SMANJENJE BROJATROVANJA ! (2) • SVE OTROVNE SUPSTANCE (BENZIN, ORGANOFOSFATI, HERBICIDI, ITD.) NE DRŽATI U NEOBELEŽENOJ BOCI, VEĆ SA ADEKVATNIM NAZIVOM I OZNAKOM OTROVA! • EDUKACIJA DECE I ODRASLIH O TROVANJIMA! • INFORMISANOST SVIH POPULACIJA O PRUŽANJU PRVE POMOĆI PRITROVANJU (BROJEVI TELEFONA INFORMACIONOG CENTRA I ADRESA CENTRA ZA KONTROLU TROVANJA)!

More Related