Farmakologia W- 7 „Leki układu pokarmowego”

1. Farmakologia W- 7„Leki układu pokarmowego” lek. Tomasz Gutowski

2. CHOROBA WRZODOWA Objawy przedmiotowe i podmiotowe → choroba psychosomatyczna! Klasyczne objawy: • Nawracający ból w nadbrzuszu • nudności, wymioty • zgaga • wzdęcie brzucha, bolesność uciskowa w nadbrzuszu

3. Czynniki środowiskowe: • Nadużycie alkoholu • przyjmowanie NLPZ • palenie tytoniu • wywiad rodzinny

4. Cechy wskazujące na możliwość powikłań lub inne schorzenia: • Stały ból • fusowate lub krwawe wymioty • dysfagia • biegunka • krwawienie z odbytu, • utrata masy ciała, wyniszczenie, • żółtaczka, hepatomegalia, guz w jamie brzusznej, niedokrwistość

5. Czynniki obronne: • prawidłowa regulacja wydzielania kwasu solnego i pepsyny • sok żołądkowy o prawidłowym składzie • wydzielanie HCO3- • odpowiednie stężenie endogennych prostaglandyn w błonie śluzowej żołądka (odnowa błony, unaczynienie) • prawidłowe krążenie w śluzówce

6. Czynniki agresji: • wysokie stężenie jonów H+ w świetle żołądka • aktywność pepsyn żołądkowych • zarzucanie żółci do żołądka • zakażenie H. pylori

7. LECZENIE CHOROBY WRZODOWEJ I. Leki hamujące wydzielanie H+ w żołądku oraz sole bizmutu. inhibitory pompy protonowej PPI: • omeprazol 20 mg 2x/dobę • lansoprazol 30 mg • pantoprazol 40 mg antagoniści receptora H2: • ranitydyna 150 mg 2x/dobę przenika do OUN, wpływa na czynność osi podzwgórze-przysadka-jajnik (ginekomastia), hamuje rozkład estrogenów, interakcje • famotydyna 40 mg 1x/dobę wieczorem, lepsza bo polska, b. długi okres działania • cymetydyna 800 mg na noc straszne interakcje, już się nie stosuje • nizatydyna 300 mg na noc sole bizmutu: • cytrynian bizmutu 120 mg 4x/dobę nie pić mleka, nie spożywać białek, Ca2+, Mg2+, działa osłaniająco, a w miejscach nadżerek odkażająco, stymuluje ziarninowanie w obrębie wrzodu

8. II. Leki przeciwbakteryjne w chorobie wrzodowej -laktamy: Amoksycylina1000 mg 2x/dobęprzez 7 dni lub 500 mg 3x/dobę makrolidy: klarytromycyna250 mg 2x/dobę lub 500 mg 3x/dobę nitroimidazole: metronidazol500 mg 2x/dobę przez 7 dni

9. Eradykacja = po 7 dniach usunięcie Hp. z przewodu pokarmowego Ewakuacja = jest skuteczna, jeśli 4 tyg. po leczeniu robimy fiberoskopię i test urazowy nie stwierdzając obecności Hp.

10. III. Leki antycholinergiczne. pirenzepina50 mg 2x/dobę nie wpływa na motorykę, hamuje wydzielanie HCl IV. Leki zobojętniające. koloidalne związki glinu(zaparcia) i magnezu(biegunki)

11. LEKI WYMIOTNE: Wymioty to najlepsza naturalna droga usunięcia toksyn z organizmu. Nie wolno wywoływać wymiotów u nieprzytomnych – niebezpieczeństwo zachłystowego zapalenia płuc.

12. Apomorfina – agonista receptora dopaminowego • podawana pozajelitowo działa szybko, ale krótko • dawka większa niż 10mg powoduje depresję oddechową • Emetyna – alkaloid korzenia wymiotnicy (Radix Ipencacuanhae) • podawana doustnie w mniejszych dawkach działa wykrztuśnie, w większych (5x) wymiotnie

13. LEKI PRZECIWWYMIOTNE: • dopaminolityczne: • neuroleptyki: • chlorpromazyna • tietylperazyna (Torecan) – wpływ zarówno na rec. D jak i 5-HT, stosowany w leczeniu choroby lokomocyjnej = zaburzeniu czynności błędnika • prometazyna (Diphergan) • antagoniści receptora dopaminowego – metoklopramid – skurcz zwieracza wpustu, pobudza perystaltykę podłużną, poprawia pasaż jelitowy • antagoniści receptora H1 – dimenhydrynat (Aviomarin) • antagoniści receptora 5-HT: • ondansetron (Zofran) w przebiegu chemioterapii chorób nowotworowych, • dolasetron (Anzemet) w chorobach z silną aktywacją ośrodka wymiotnego • granisetron (Kytril) można podać doustnie, dożylnie, domięśniowo • tripisetron (Navoban) drogie • antagoniści receptora M (cholinolityki) : • atropina • skopolamina = hioscyna

14. Metoklopramid Lek prokinetyczny o działaniu przeciwwymiotnym Bloker rec. dopaminergicznych D2 Bloker rec. Serotoninowych 5 HT-3 Poza działenim p/wymiotnym ma znaczne działanie miejscowo pobudzające motorykę żołądka i jelit, powodując przyspieszone przejście treści pokarmowej przez górny odcinek p.pokarmowego bez pobudzenia wydzielania kwasu solnego!!!

15. Metoklopramid (W): wymioty spowodowane przez - środki znieczulenia ogólnego • Leki cytostatyczne • L-dopą • promieniowaniem • mocznicą • migreną • zaburzeniami opróżniania p. pokarmowego • GERD !!! Nie działa w niedrożności porażennej jelit

16. Metoklopramid DN: zw. z blokowaniem rec. 5 HT w OUN • zaburzenia ruchu • senność • zmęczenie • niepokój ruchowy • kurczowy kręcz szyi Pobudza wydz. Prolaktyny => mlekotok, ginekomastia, impotencja

17. Metoklopramid PW: - ciąża - padaczka - pheochromocytoma - ostre choroby jamy brzusznej - krwawienie z przewodu pokarmowego

18. Metoklopramid Preparaty: Metoclopramid 10 czopki/tabl. a 10mgMetoclopramid 20 czopki a 20mg Metoclopramid sol. 5mg/ml in amp. a 2ml Pramidin 10 aerozol do nosaPramidin 20

19. LEKI POPRAWIAJĄCE TRAWIENIE: • leki zwiększające kwaśność soku żołądkowego: Citropepsin, Bepepsin • leki zawierające enzymy trzustkowe: Lipancrea, Kreon, Panzytrat, Combizyn, Neo-Pancreatinum • substancje roślinne pobudzające wydzielanie żołądkowo-jelitowe: • goryczki, olejki eteryczne, terpeny, azuleny, flawonoidy, cukry występujące w rumianku, mięcie, tymianku, pieprzu, dziurawcu, rozmarynie, majeranku, kminku, koprze • gutte stomatice – krople żołądkowe = wyciąg z mięty, dziurawca, kozłka lekarskiego, piołunu (zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i hormonów jelitowych, zwiększa trawienie, motorykę, pasaż jelitowy) • Herbogastrin (wyciąg z rumianku, dziurawca, szałwi, mięty)

20. LEKI PRZECZYSZCZAJĄCE substancje „masowe”(wypełniacze, tworzą objętość treści pokarmowej) – błonnik (otręby, ziarna), metyloceluloza, agar substancje poślizgowe i rozmiękczające: • parafina płynna (powleka powierzchnię błony śluzowej jelita, ale jest częściowo wchłaniana do węzłów chłonnych → włóknienie), • oleje roślinne, poloksamer środki osmotyczne - siarczan magnezu (sól gorzka), siarczan sodu, - Laktuloza – syrop (w zaburzeniach elektrolitowych, u dzieci powyżej 1 roku życia)

21. środki drażniące: • olej rycynowy (mydła rycynolowe w jelicie cienkim) • glikozydy antrachinonowe zawarte w korze kruszyny, kłączu rzewienia (uwalniają aglikony antrachinonowe w jelicie cienkim i grubym) • wywołują stan zapalny!!! nie pij herbatki „Figura 1”, „Figura 2” itp. bez potrzeby!!! środki syntetyczne działające na jelito grube – oksyfenizatyna (laksigen), bisakodyl wlewki doodbytnicze – Enema

22. Działanie niepożądane leków przeczyszczających: 1. powodowanie stanu zapalnego śluzówki jelita 2. odwodnienie z zaburzeniami elektrolitowymi 3. zaburzenie fizjologicznej regulacji perystaltyki i wydzielania śluzu i soków trawiennych 4. zaburzenie przyswajania substancji odżywczych i leków 5. zaburzenie równowagi mikrobiologicznej p. pokarmowego 6. prowokacja bólów brzucha, wtórnych zaparć i wzdęcia 7. utrudnienie rozpoznania schorzeń cewy jelitowej (porażenie, niedrożność, stany zapalne, guzy w jamie brzusznej)

23. LEKI PRZECIWBIEGUNKOWE elektrolity z glukozą: • Saltoral, Gastrolit • płyny infuzyjne: 0,9% NaCl, 5% glukoza, wieloelektrolitowy, jelitowy, Ringera hamujące perystaltykę jelitową: • cholinolityki: • atropina (z Atropa Belladonnae, Hiosciamus niger, Datura stramonium; im, iv) • hioscyna • oksyfenonium • spazmolityki bezpośrednie: • papaweryna • drotaweryna (No-spa) • loperamid (Imodium) • agoniści receptorów opioidowych • trimebutina • morfina, kodeina • petydyna • difenoksylat

24. adsorbenty: • węgiel leczniczy (2 tabletki co 2-3h) • pektyny (marchew, pieczone jabłka, banany) • garbniki (kora dębu, czarna jagoda) • Tanninum albuminatum (2 tabletki co 2-3h) osłaniające: • kleiki skrobiowe • maceraty śluzowe (z siemienia lnianego) • Smecta przeciwzapalne: • glikokortykosteroidy: Budezonid • kromoglikan disodowy • pochodne kwasu salicylowego –mesalazyna, sulfasalazyna