Niesterydowe leki przeciwzapalne w praktyce lekarza POZ

1. NASTĘPNY SLAJD Niesterydowe leki przeciwzapalne w praktyce lekarza POZ

2. NASTĘPNY SLAJD Kwas arachidowy NSAID Cyklooksygenaza Endoperoksydazy Tromboksan Prostaglandyny Prostacykliny

3. NASTĘPNY SLAJD CYKLOOKSYGENAZA izoenzymy i COX1 i COX2 /COX 3, …?/ COX1/ CYKLOOKSYGENAZA1/ „NASZ PRZYJACIEL” COX2/ CYKLOOKSYGENAZA2/ „NASZ WRÓG” COX 1 KONSTYTUTYWNA, AKTYWNA W WARUNKACH FIZJOLOGII NIEZBĘDNA DO PRAWIDŁOWEGO FUNKCJONOWANIA ORGANIZMU COX 2 AKTYWOWANA W WARUNKACH PATOLOGII PEWNĄ AKTYWNOŚĆ W WARUNKACH FIZJOLOGII STWIERDZA SIĘ W NERKACH, MÓZGU, ELEMENTACH UKŁADUROZRODCZEGO

4. NASTĘPNY SLAJD DZIAŁANIE NLPZ • Działanie NLPZ polega na hamowaniu aktywności • enzymu cyklooksygenazy • Klasyczne NLPZ - powodują blokowanie COX 1 oraz COX 2 • Nowoczesne NLPZ ( preferencyjne, selektywne) - mają coraz większe powinowactwo do COX 2 i „ oszczędzanie „ COX 1

5. NASTĘPNY SLAJD EFEKTY, NIEPORZĄDANE DZIAŁANIA NLPZ W ORGANIZMIE 1. HAMOWANIE COX-1 • Zaburzenie integralności śluzówki przewodu pokarmowego • Zmniejszenie agregacji płytek • Zaburzenie czynności nerek 2. HAMOWANIE COX-2 • Ograniczenie zapalenia • Zaburzenie tworzenia kości • Zaburzenie funkcji nerek

6. NASTĘPNY SLAJD PODZIAŁ KLINICZNY NLPZ • Kwas acetylosalicylowy • Klasyczne NLPZ (indometacin, ibuprofen, ketoprofen, • piroksikam, diklofenak, … ) • Preferencyjne – meloksykam, nimesulid • Selektywne – celekoksyb, rofekoksyb, … • Działające zarówno na cyklooksygenazę, jak i na • lipooksygenazę ( alternatywny szlak przemian kwasu • arachidonowgo – lek o roboczej nazwie ML 3000

7. NASTĘPNY SLAJD RÓŻNICE POMIEDZY KLASYCZNYMI A NOWOCZESNYMI NLPZ • zdecydowanie większe powinowactwo do COX 2 niż • do COX 1 • zmniejszony wpływ na funkcję płytek • zmniejszoną częstość poważnych powikłań ze strony • przewodu pokarmowego • NLPZ są jednymi z najczęściej i najszerzej stosowanych • leków. W praktyce większość ludzi chociaż raz po nie • sięgnie. Nie możemy zapominać, że są to leki równie • skuteczne co niebezpieczne!

8. DALEJ OBJAWY UBOCZNE NIESTEROIDOWYCH LEKÓW PRZECIWZAPALNYCH • Objawy uboczne po niesteroidowych lekach • przeciwzapalnych mogą dotyczyć: • przewodu pokarmowego • nerek • wątroby • układu oddechowego • układu krwiotwórczego • procesu hemostazy • układu krążenia Objawy uboczne ze strony układu pokarmowego • Zapalenie przełyku • Zapalenie błony śluzowej żołądka i/lub dwunastnicy (często z nadżerkami) • Owrzodzenie żołądka i/lub dwunastnicy • Uszkodzenie dolnego odcinka przewodu pokarmowego

9. DALEJ Poważne objawy uboczne ze strony przewodu pokarmowego • PERFORACJA • KRWAWIENIE • ZWĘŻENIE ŚWIATŁA PRZEWODU POKARMOWEGO • OWRZODZENIE Objawy uboczne ze strony nerek Przyczyną zmian w nerkach jest zaburzenie przepływu nerkowego Spowodowane zmianą proporcji prostaglandyn (blokada PGE 2 i PGI 2 – prostacykliny.) W wyniku tego następuje • ujawnienie lub zaostrzenie niewydolności nerek • hiperkaliemia (szczególnie przy kojarzeniu z ACE blokerami i blokerami receptora angiotensyny • zatrzymanie wody w ustroju i obrzęki obwodowe • zaostrzenie objawów niewydolności krążenia • zwyżka ciśnienia tętniczego • w rzadkich przypadkach ( na szczęście) – martwica brodawek nerkowych

10. DALEJ Zaburzenie funkcji układu krążenia i nerek pod wpływem NLPZ • Retencja płynów w organizmie • Ujawnienie się lub zaostrzenie objawów zastoinowej niewydolności krążenia • Hiperkaliemia • Zwyżka ciśnienia tętniczego Objawy uboczne ze strony wątroby W czasie leczenia lekami z grupy NLPZ obserwuje się dość często następujące objawy: • podwyższenie wartości enzymów wątrobowych, zwykle niewielkie i rzadko będące przyczyną odstawienia leku • zwiększone ryzyko toksyczności u osób z uprzednio istniejącym uszkodzeniem wątroby

11. DALEJ Objawy uboczne ze strony układu oddechowego Wynikają z hamowania syntezy prostaglandyn i względnego podwyższenia poziomu leukotrienów ( może to wywoływać skurcz oskrzeli i zaostrzenie objawów astmy oskrzelowej u pacjentów wrażliwych). Wydaje się, że selektywne inhibitory COX 2 mają znacznie mniejszą tendencję do wywołania tych objawów. Objawy uboczne hematologiczne Klasyczne NLPZ poprzez zmniejszenie syntezy tromboksanu upośledzają agregację płytek: • ma to szczególne znaczenie u chorych ze skazami krwotocznymi i przyjmującymi antykoagulanty • efektu tego nie mają selektywne blokery COX 2

12. NASTĘPNY SLAJD KLASYCZNE WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA NLPZ • Zapalenie • Ból • Gorączka ROZSZERZONE WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA NLPZ • Działanie przeciwpłytkowe • Prewencja przedwczesnego porodu • Prewencja procesów nowotworowych jelita grubego • Prewencja nowotworowej transformacji w rodzinnej polipowatości jelita grubego • Prewencja zmian nowotworowych pęcherza moczowego • Choroba Alzheimera

13. NASTĘPNY SLAJD ZASADY STOSOWANIA NLPZ 1. JEDEN LEK 2. ZWIEKSZANIE DAWEK JEDNEGO LEKU DO MAKSYMALNYCH (A NIE ŁĄCZENIE KILKU NLPZ) 3. KOJARZENIE NLPZ Z LEKAMI ANALGETYCZNYMI (PARACETAMOL, TRAMADOL, OPIATY) 4. PRZESTRZEGANIE PRZECIWWSKAZAŃ 5. DROGA PODANIA 6. PREWENCJA POWIKŁAŃ

14. NASTĘPNY SLAJD CZYNNIKI RYZYKA • WIEK POWYŻEJ 65 LAT • CHOROBA WRZODOWA ŻOŁĄDKA I/LUB DWUNASTNICY W WYWIADZIE • PRZEBYTE KRWAWIENIE Z PRZEWODU POKARMOWEGO • JEDNOCZESNE STOSOWANIE ANTYKOAGULANTÓW I/LUB GLIKOKORTYKOSTEROIDÓW • NADUŻYWANIE TYTONIU I/LUB ALKOHOLU • ALERGIE LEKOWE • WSPÓŁISTNIEJĄCE SCHORZENIA (NADCIŚNIENIE TĘTNICZE, NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA, … )

15. NASTĘPNY SLAJD ZASADY KWALIFIKOWANIA PACJENTÓW DO LECZENIA STARYMI LUB NOWYMI LEKAMI Z GRUPY NLPZ WSKAZANIA DO LECZENIA OCENA OBECNOŚCI CZYNNIKÓW RYZYKA: ILOŚĆ CZYNNIKÓW RYZYKA

16. NASTĘPNY SLAJD PAMIETAJMY NIESTEROIDOWE LEKI PRZECIWZAPALNE SĄ TO LEKI OBJAWOWE. NIE DZIAŁAJĄ PRZYCZYNOWO

17. NASTĘPNY SLAJD UWAGA ZMIANA PODEJŚCIA DO PREWENCJI GASTROPATII Na podstawie wyników wieloletnich obserwacji wykazano, że stosowanie leku z grupy NLPZ łącznie z blokerem receptorów H2 (ranitydyna, famotydyna itd..) oraz/lub jednym z leków zobojętniających kwaśną treść żołądkową (tzw. alkaliów) jest przeciwwskazanie!!!

18. Dziękuję za uwagęKONIEC