Dragica Vlaovi ć Vasiljević

1. 2.7.Usluge socijalne zaštite - pojamdefinicije i katalogKOMPARATINI PREGLED Hrvatska, Crna Gora, Bosna i Hercegovina i Srbija Dragica Vlaović Vasiljević

2. Koncept usluga u socijalnoj zaštiti Pristup u zadovoljavanju potreba korisnika, koji u prvi plan stavlja; • Vrstuisadržajuslugakojemogu odgovoriti potrebamaviše različitih ciljnih grupa, • Holističkuprocenu potrebakorisnika, • Postizanjepozitivne promene kod korisnika, u okviru određenog organizacionog oblika. • Korisnika kao partneraa ne objekat zaštite. Baziran je na poštovanju ljudskih prava i osnažìvanju korisnika.

3. Pojam usluga u socijalnoj zaštiti • Usluge se sastoje od aktivnosti i dobara koje se nude korisniku u cilju poboljšanja kvaliteta života kroz zadovoljavanje potreba i otklanjanje/ublažavanje rizika.

4. Usluge u zajednici • Usluge socijalne zaštite za koje je nadležna lokalna samouprava najčešće se označavaju kao usluge u zajednici. • Njihova osnovna i zajednička odlika je realizacija u prirodnom okruženju korisnika.

5. Usluge u zajednici/primer • pomoć u kući • dnevni boravak za različite ciljne grupe (stariji, osobe sa invaliditetom, mladi u sukobu sa zakonom) • prihvatilišta • „hrana na točkovima” • „odmorišta” (respite care) • stanovanje uz podršku za različite ciljne grupe • usluge savetovanja i informisanja • klubovi za različite ciljne grupe (social club) • različite forme usluga koje se pružaju direktno na terenu, kratkotrajne po intezitetu i sadržaju ( „outreach services”).

6. Karakteristike usluga • kontinuiranost • dostupnost • definisana ciljna grupa • definisana svrha • utvrđeni sadržaji usluge • funkcionalnost i ekonomičnost • zasnovanost na strukturalnim i funkcionalnim standardima

7. Kontinuiranost i dostupnost • Usluga se pruža u dužem vremenskom periodu, što je čini održivom sa stanovišta stabilnih izvora finansiranja i permanentno prisutne korisničke grupe. • Dostupnost se obezbeđuje ispunjenjem standarda, definisanjem broja korisnika i kriterijuma prijema i transparetnim listama čekanja.

8. Ciljna grupa • Svaka usluga ima jasno određenu ciljnu grupu (npr. stare nepokretne ili slabo pokretne osobe iznad 65 godina, deca i mladi sa teškoćama u razvoju i sl.) • U zavisnosti od ciljne grupe određuju se njena svrha i sadržaji

9. Svrha usluge • Svrha upućuje na osnovne ciljeve, odnosno ishode koji se žele postići pružanjem konkretne usluge. • Cilj svih usluga koje se pružaju u lokalnoj zajednici je zadovoljavanje potreba korisnika u neposrednom okruženju . • Ovaj cilj se u zavisnosti od korisničke grupe ostvaruje putem različitih ishoda (od očuvanja postojećih potencijala do razvijanja nedostajućih znanja i veština).

10. Sadržaj usluga • Sadržaji usluga predstavljaju grupe aktivnosti posredstvom kojih se postižu željeni ishodi i kreću se od pomoći u obavljanju kućnih poslova, obezbeđivanje ishrane i prenoćišta, nege, posredovanja, zastupanja, do edukativnih, obrazovnih i kulturno zabavnih sadržaja. • Usluge su funkcionalne i ekonomične ukoliko postižu željeni ciljeve i ishode uz utrošak sredstava koje ih čine finansijski održivim.

11. Standardi i procedure • Standardi su zahtevi u pogledu sadržaja pružanja usluga, stručnih postupaka (procena, planiranje), praćenja ishoda i procesa, infrastrukture i kadrova. • Procedure su načini za ispunjenje standarda

12. Odnos projekata i usluga • Projektne aktivnosti nisu usluge • Iz projekata se mogu razviti usluge, ukoliko ispunjavaju zahtevane uslove i obezbeđena je održivost projekta. • Usluge koje obezbeđuje država podrazumevaju unicfiranost i inkluzivnost, a nediskriminativnost i ekskluzivnost.

13. Komparativni pregled Usluge socijalne zaštite

14. Definicija usluga u socijalnoj zaštiti • Usluge socijalne zaštite su aktivnosti pružanja podrške i pomoći pojedincu i porodici radi poboljšanja, odnosno očuvanja kvaliteta života, otklanjanja ili ublažavanja rizika nepovoljnih životnih okolnosti, kao i stvaranje mogućnosti da samostalno žive u društvu. (Zakon o soc. zaštite RS) • „Socijalne usluge obuhvaćaju aktivnosti, mjere i programe namijenjene sprječavanju, prepoznavanju i rješavanju problema i poteškoća pojedinaca i obitelji te poboljšanju kvalitete njihovog života u zajednici”. (Zakon o socijalnoj skrbi –Hrvatska) • U relevantnim zakonima Bosne i Hercegovine/Republike Srpske i Crne Gore nije data definicija usluga socijalne zaštite

15. Vrste usluga – osnovne podele • Srbija – podela na grupe usluga • Crna Gora – podela na grupe usluga • Hrvatska– jedinstvena lista usluga/kasnija podela prema korisničkim grupama • Bosna i Hercegovina /Republika Srpska – usluge definisane kao pravo

16. Grupe usluga - Srbija • Usluge procene i planiranja: procena stanja, potreba, snaga i rizika korisnika i drugih značajnih osoba u okruženju korisnika; • Dnevne usluge u zajednici: dnevni boravak; pomoć u kući; svratište i druge usluge koje podržavaju boravak korisnika u porodici i neposrednom okruženju; • Usluge podrške za samostalan život: stanovanje uz podršku; personalna asistencija; obuka za samostalni život i druge vrste podrške neophodne za aktivno učešće korisnika u zajednici; • Savetodavno terapijske i socijalno edukativne usluge: intenzivne usluge podrške porodici koja je u krizi; savetovanje i podrška roditelja, hranitelja i usvojitelja; podrška porodici koja se stara o svom detetu ili odraslom članu porodice sa smetnjama u razvoju; održavanje porodičnih odnosa i ponovno spajanje porodice; savetovanje i podrška u slučajevima nasilja; porodična terapija; medijacija; SOS telefoni; aktivacija i druge savetodavne i edukativne usluge i aktivnosti; • Usluge smeštaja: smeštaj u srodničku, hraniteljsku ili drugu porodicu za odrasle i starije; domski smeštaj; smeštaj u prihvatilište i druge vrste smeštaja.

17. Grupe usluga - Srbija Nezavisno od ove podele navode se i: • Usluge neodložne intervencije • Među sektorske usluge

18. Grupe usluga Crna Gora Procjena i planiranje: procjena stanja, odnosno potreba, snaga i rizika korisnika i drugih lica značajnih za korisnika; procjena staraoca, hranitelja, usvojioca i lica kojem je dijete povjereno na njegu, vaspitanje i obrazovanje; izrada individualnog plana pružanja usluga i drugih procjena i planova. Podrška za život u zajednici; dnevni boravak, pomoć u kući, stanovanje uz podršku, svratište, personalna asistencija, tumačenje i prevođenje na znakovni jezik i druge usluge podrške za život u zajednici. Savjetodavno-terapijska i socijalno-edukativna usluga; savjetovanje, terapiju, medijaciju, SOS telefon i druge usluge s ciljem prevazilaženja kriznih situacija i unaprjeđivanja porodičnih odnosa. Smještaj; porodični smještaju, smještaj u ustanovi, u prihvatilištu – skloništu i u drugim vrstama smještaja. Neodložne intervencije

19. Katalog usluga -Hrvatska 1. Prva socijalna usluga (informiranje, prepoznavanje i početna procjena potreba) 2. Savjetovanje i pomaganje 3. Pomoć u kući 4. Psihosocijalna podrška 5. Rana intervencija 6. Pomoć pri uključivanju u programe odgoja i redovitog obrazovanja (integracija) 7. Boravak 8. Smještaj 9. Organizirano stanovanje

20. Prava u socijalnoj zaštiti –Republika Srpska • Novčana pomoć • Dodatak za pomoć i njegu drugog lica • Podrška uizjednačavanju mogućnosti djece i omladine sa smetnjama u razvoju • Smještaj u ustanovu • Zbrinjavanje u hraniteljsku porodicu • Pomoć i njega u kući • Dnevno zbrinjavanje • Jednokratna novčana pomoć i • Savjetovanje

21. Prava u socijalnoj zaštiti –Republika Srpska „Proširena prava“ • Utvrđuju ih lokalne samouprave • Personalna asistencija za osobe sa invaliditetom • Zaštićeno stanovanje • Stanovanje uz podršku • Usluge javne kuhinjie • SOS telefoni …

22. Prava u socijalnoj zaštiti –Federacija BiH • Novčana i druga materijalna pomoć • Osposobljavanje za život i rad • Smještaj u drugu porodicu • Smještaj u ustanove socijalne zaštite • Usluge socijalnog i drugog stručnog rada • Kućna njega i pomoć u kući