BUDOWA CZĄSTECZKOWA MATERII

1. BUDOWA CZĄSTECZKOWA MATERII Projekt „ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE”

3. WITAMY! • Temat: Budowa cząsteczkowa materii” • Realizacja: 07.05.2010 – 18.06.2010 • Miejsce: Gimnazjum nr 2 w Gdańsku • Grupa: 96/97_MP_G2

4. KTO JEST KIM… • Lider grupy – AnniChaczatrian • Zastępca – Dorota Sarwińska • Kronikarz – Agata Olejnik • Współpracownik kronikarza – Agata Boreczek • Sprawozdawca – Mateusz Kogutowski • Współpracownik sprawozdawcy – Kamil Schulz • Pozostali uczestnicy: Dominika Czerwińska, Aleksandra Flisikowska, Patrycja Włodarczyk, Daniel Riegel, Kamil Konopa (rezygnacja 30.05.2010),

5. KTO JEST KIM… • Opiekun grupy: Anna Pinio

6. Spis treści • Budowa materii i cząsteczki • Kilka słów o naukowcach • Budowa geologiczna Ziemi

7. 1. Budowa materii i cząsteczki W poszukiwaniu informacji

8. Budowa atomu Jądro atomu (protony, neutrony) Powłoka elektronowa Elektron walencyjny Atom – układ złożony z jądra atomowego i poruszających się wokół jądra elektronów, tworzących powłoki elektronowe.

9. Atomy tlenu i wodoru

10. Atomy tlenu i wodoru

11. Budowa i właściwości cząsteczek Cząsteczka – trwały układ złożony z co najmniej dwóch atomów (tego samego pierwiastka lub różnych pierwiastków) powiązanych wiązaniem chemicznym dowolnego typu.

12. Modele cząsteczki wody Model kulkowy Model drutowy (ramowy) Model prętowy Model czaszowy Model powierzchni cząsteczkowej Źródło: prezentacja „Hydrozagadka”, J. Kiełczewska

13. Właściwości cząstek • Rozmiary i kształty cząstek, • Zjawisko dyfuzji, • Ruch cząsteczek – mikroskop, • Siły międzycząsteczkowe,

14. Rozmiary i kształty cząstek Doświadczenie 1. Potrzebne rzeczy: • Dwie menzurki o jednakowej pojemności, • 50 cm3 wody, • 50 cm3 denaturatu, Przebieg doświadczenia: do menzurek nalewamy wodę i denaturat, następnie przelewamy denaturat do wody i mieszamy. Laboranci: Ania i Patrycja Wnioski: całkowita objętość jest mniejsza niż 100 cm3, których się spodziewaliśmy.

15. Rozmiary i kształty cząstek Doświadczenie 2. Potrzebne rzeczy: • Dwie menzurki o jednakowej pojemności, • Kasza gryczana lub mak • Groch, Przebieg doświadczenia: zmierz objętość kaszy i grochu, następnie zmieszaj w menzurce kaszę z grochem i energicznie potrząśnij. Laboranci: I. Agata i Kamil, pomaga Daniel II. Anni i Daniel

16. Rozmiary i kształty cząstek

17. Zjawisko dyfuzji Doświadczenie 3. Potrzebne rzeczy: • Flakonik perfum Przebieg doświadczenia: nakap na podłogę w odległym końcu sali kilka kropel perfum. Laborant: Mateusz Kogutowski Testerzy: pozostali członkowie grupy Wnioski: po 20 sekundach poczuliśmy zapach perfum w całej sali

18. Zjawisko dyfuzji Doświadczenie 4. Potrzebne rzeczy: • Szklanka • Torebka herbaty • Wrząca woda Przebieg doświadczenia: herbatę zalewamy wrzącą wodą Laboranci: Dorota i Ola

19. Zjawisko dyfuzji Wnioski: po kilku minutach płyn uzyskał jednolitą barwę, bez mieszania.

20. Zjawisko dyfuzji Dyfuzja – samorzutne mieszanie ze sobą różnych substancji – gazów i cieczy (w bardzo niewielkim stopniu dotyczy to również ciał stałych). Dzieje się tak dlatego, że materia składa się z bardzo małych cząstek, które są w ciągłym ruchu.

21. Ruch cząsteczek Doświadczenie 5. Potrzebne rzeczy: • Mikroskop • Niewielka ilość tłustego mleka • Woda Przebieg doświadczenia: przygotuj preparat mikroskopowy: rozcieńcz mleko wodą w proporcji 1:10. następnie umieść kroplę płynu na szkiełku podstawowym, nakryj szkiełkiem przykrywkowym. Laboranci: cała grupa

23. Ruch cząstek Wnioski: • Obserwujemy większe i małe krople tłuszczu zawieszone w wodzie, • Poruszają się one chaotycznie, • Ruch spowodowany jest zderzeniami kropel tłuszczu z bardzo wielką liczbą niewidocznych pod mikroskopem cząsteczek wody.

24. Siły międzycząsteczkowe Doświadczenie 5. Potrzebne rzeczy: • Szklanka • Woda • Gwoździe, śrubki Przebieg doświadczenia: nalej do szklanki do pełna wody, po jednej, wpuszczaj do niej gwoździe, śrubki. Laboranci: Kamil, Kamil, Dorota, Ola, Patrycja

25. Siły międzycząsteczkowe Co trzyma wodę w szklance i nie pozwala jej się wylać? Łącznie wrzuciliśmy ¼ szklanki gwoździ i śrubek Wnioski: gwoździ można włożyć bardzo dużo, a woda się nie wylewa, tylko robi się wypukła – zjawisko menisku wypukłego.

26. 2. Kilka słów o naukowcach Robert Brown

27. Demokryt z Abdery • Filozof grecki zajmujący się zagadnieniem budowy świata, • Twórca atomistycznej budowy materii, • Atom wg Demokryta posiada kształt, orientację, punkt położenia w przestrzeni, masę, • Atomy są w ciągłym ruchu,

28. John Dalton • Doświadczalne potwierdzenie teorii atomistyczno-cząsteczkowej budowy materii, główne założenia: • Atomy tego samego pierwiastka są identyczne pod względem masy i rozmiarów, • Atomy mają kształt kulisty, • Atom jest najmniejszą cząstką pierwiastka, która posiada wszystkie cechy tego pierwiastka, • Atomy łączą się tworząc cząsteczki, • Związek chemiczny jest zbiorem takich samych cząsteczek.

29. Robert Brown • W wyniku badań potwierdził ruchy cząsteczek, • Odkrył nieregularne ruchy i zderzenia mikroskopijnie małych cząstek pyłków kwiatowych „zawieszonych” w gazach i cieczach – zjawisko to określane jest ruchami Browna.

30. 3. Budowa geologiczna Ziemi

31. Budowa wnętrzna Ziemi Wnętrze Ziemi ma budowę warstwową. Wraz z głębokością rośnie ciśnienie i temperatura. Najlepiej poznana jest skorupa ziemska. Wyróżnić w niej można dwie charakterystyczne warstwy: bazaltową i granitową. Pierwsza obejmuje całą naszą planetę, druga stanowi jedynie fundament wszystkich kontynentów.

32. Poznając budowę wnętrza Ziemi zapoznaliśmy się z informacjami umieszczonymi w Internecie oraz przypomnieliśmy sobie wiedzę zdobytą na lekcjach geografii. Postanowiliśmy wykonać model budowy wnętrza Ziemi.Podstawowym materiałem była masa solna i farby plakatowe.

33. Model budowy wnętrza Ziemi • Skorupa ziemska: • kontynentalna i oceaniczna, • skały magmowe, osadowe i przeobrażone, • Jądro Ziemi: • wewnętrzne, • zewnętrzne, • Płaszcz Ziemi: • górny, • dolny,

34. Minerały i skały Na podstawie planszy przypomnieliśmy sobie minerały skałotwórcze. Granit karkonoski - równokrystaliczny Gołym okiem odróżnić można: skalenie, miki i kwarc.

35. Piaskowiec Granit Bazalt Wapień Sól kamienna

36. Teoria i co dalej… Nasza radosna twórczość…

37. Przekrój przez wulkan

39. Jak powstały Sudety? Etap I W czasie ruchów górotwórczych kaledońskich i hercyńskich Sudety zostały sfałdowane i wypiętrzone.

40. Jak powstały Sudety? Etap II W wyniku procesów zewnętrznych Sudety uległy prawie całkowitemu zrównaniu.

41. Jak powstały Sudety? Etap III Podczas orogenezy alpejskiej Sudety popękały wzdłuż uskoków, a następnie niektóre ich części zostały ponownie wypiętrzone. Dlatego mówimy, że Sudety mają budowę zrębową.

42. Jak powstały Sudety? Etap IV W Sudetach po dzień dzisiejszy obserwujemy działalność czynników zewnętrznych – takich procesów jak: wietrzenie, erozja, ruchy masowe i akumulacja.

43. Podsumowanie • Nasze zajęcia upływały na przyswajaniu wiedzy i umiejętności poprzez: • Wykonywanie ciekawych doświadczeń, • Wyszukiwanie i analizowanie informacji zawartych w różnych źródłach, • Wykonywanie modeli plastycznych, • Ciekawą dyskusję, • Dobrą zabawę.

44. DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Gimnazjum nr 2 w Gdańsku, Grupa 2, 96/97_MP_G2 Opiekun: Anna Pinio