Succesvol studeren met een handicap Liesbeth Geling 2011

1. Succesvol studeren met een handicap Liesbeth Geling 2011

2. Programma • Introductie • Facts & Figures • Wettelijk kader • Hulpmiddelen en ondersteuning • Wat maakt een student succesvol? • Het verhaal van een student • Vragen en discussie

3. handicap + studie expertisecentrum voor onderwijs en handicap bezoekadres: Christiaan Krammlaan 2 postbus 222, 3500 AE Utrecht tel. 030-2753300 fax 030-2753309 e-mail: algemeen@handicap-studie.nl internet: www.handicap-studie.nl

4. Missie handicap + studie handicap + studie, expertisecentrum voor onderwijs en handicap, stimuleert de succesvolle deelname van jongeren met een functiebeperking aan de opleiding van hun keuze* in het hoger onderwijs *mits talent aanwezig

5. 4 expertisegebieden wettelijke inkadering sociale zekerheidswetgeving onderwijswetgeving onderwijskwaliteit instroom studieaanpassing en begeleiding uitstroom hulpmiddelen ict-hulpmiddelen informatie en communicatie digitale toegankelijkheid communicatieadvies

6. Handicap of (functie)beperking? studiebeperking

7. Hoeveel studenten met een functiebeperking binnen het hoger onderwijs ondervinden belemmeringen in het onderwijs? a. ca. 14.000 b. ca. 35.000 c. ca. 60.000 d. ca. 97.000

8. Omvang landelijk Totaal ca. 600.000studenten in H.O. Statistisch (Onderwijsraad 2007, Risbo/SEOR 2009): ruim 16% (ca. 97.000) met functiebeperking(en) Bijna 10% (ca. 60.000) ondervindtbelemmeringen 59 % van die 60.000 (ruim 35.000 studenten!) loopt vertraging op of valtvoortijdiguit Uitvalondereerstejaars in het HBO: • zonderfb 17,6% • met fb 23,6%

9. Voorbeelden van handicap of (functie)beperking - Zintuiglijk (horen, zien …) - bewegingsapparaat / extremiteiten - chronische ziekten (diabetes, cara, CF, …) - dyslexie/ dyscalculie - psychose, depressie, angst, borderline • Eetstoornissen - ASS, AD(H)D, …

10. Bron: gebruikerstoets ´studeren met een handicap 2010´, CHOI 2010 (onderdeel van NSE)

11. Waarom aandacht? • Omdat studenten met een functiebeperking vaker uitvallen • Omdat onderwijsinstellingen nog niet volledig zijn ´ingericht´ op het opleiden en begeleiden van studenten met een functiebeperking • Omdat het past in de maatschappelijke verantwoordelijkheid van onderwijsinstellingen • Omdat studenten met een functiebeperking recht hebben op gelijke kansen.

12. Wettelijk kader HO • Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte. (WGBh/cz) • Wet op het Hoger onderwijs en het Wetenschappelijk onderzoek (WHW) • Wet Studiefinanciering (WSF2000)

13. WGBh/cz De onderwijsinstelling moet, naar gelang de behoefte, doeltreffende aanpassingen verrichten, tenzij deze een onevenredige belasting vormen. geldt voor álle onderwijssectoren!

14. WHW in de onderwijs- en examenregeling(OER) moet zijn opgenomen hoe lichamelijk of zintuiglijk gehandicapte studenten redelijkerwijs in de gelegenheid worden gesteld de tentamens af te leggen

15. Studeren met een functiebeperking in accreditatie • Lobby richting Tweede Kamer (2008) • Onderzoek Inspectie v.h. Onderwijs • Rapport cie Maatstaf (afronding PvA) • Overname advies Maatstaf door stscr. van Bijsterveld (nu minister!) • Aanpassing WHW

16. WSF 2000* Studenten met een functiebeperking hebben recht op een jaar extra studiefinanciering. (aan te vragen via studentendecaan) *kabinetsbeleid???

17. Waar lopen studenten met een handicap het meest tegenaan? a. bestuderen van schriftelijk materiaal b. volgen van practica c. samenwerken met anderen • toegang tot onderwijsgebouwen

18. belangrijkste onderwijs-gerelateerde belemmeringen Vlgs. onderzoek 2005: bestuderen schrift. materiaal 54 % voorbereiden tentamens 47 % maken tentamens / examens 45 % volgen hoorcoll. / bijeenk. 45 % maken werkstukken / scripties 41 % uitvoeren van stages 25 % samenwerken met anderen 21 % volgen studierooster 16 % volgen van practica 14 %

19. Hulpmiddelen en ondersteuning Individuele voorzieningen zoals: • brailleregel, • spraaksoftware, • speciale bureaustoel, • gebarentolk of • vervoer naar en van de opleiding aanvragen bij het UWV.

20. Hulpmiddelen en ondersteuning Onderwijsgebonden voorzieningen zoals: • voorleessoftware, • tentamentijdverlenging, • gedigitaliseerd onderwijsmateriaal, • weblectures, • aangepaste werk- /tentamenvorm, • extra begeleiding aanvragen bij studentendecaan.

21. Wat kan er ‘mis’ gaan? fysieke en digitale toegankelijkheid!

22. Wat kan er ‘mis’ gaan? De inhoud De werkvorm / studieactiviteit De omvang De planning De toetsing

23. Voor een eerlijke selectie krijgen jullie allemaal dezelfde test: Klim in die boom!

24. Wat maakt een student succesvol? Een goede voorbereiding

25. Vroegtijdige, zorgvuldige studiekeuze en beroepskeuze • Competenties, interesses en talenten • Vergelijk onderwijsinstellingen • Knelpunten, belastbaarheid, oplossingen, studieplan • Ken je rechten • Gesprek studentendecaan • Meld je diagnose • Needassessment • evt. training studievaardigheden • Regel alle zaken voordat je • studie start

26. Wat kan u voor uw leerlingen betekenen?

27. Tips: Laat aankomend studenten met een functiebeperking zich altijd vóór aanvang van de studie melden bij de studentendecaan.

28. Want WGBh/cz: onderwijsinstelling moet, naar gelang de behoefte, doeltreffende aanpassingen verrichten, tenzij deze een onevenredige belasting vormen.

29. Tips: Laat aankomend studenten met een functiebeperking zich altijd vóór aanvang van de studie melden bij de studentendecaan. Stimuleer dat ze een ‘lijstje’ meenemen met hun vragen en wensen … … en vooral met de voorzieningen/hulpmiddelen/ begeleiding waarvan zij in het VO met succes gebruik maken. Dring aan op ‘bemiddeling’!

30. Tips: En…… Biedt ondersteuning bij studie- loopbaankeuze, warme overdracht, needassessment, werk samen met alle betrokkenen, kennis en voorbereiding op het Hoger Onderwijs en voorbereiding hoger onderwijs

31. Tips: Laat aankomend studenten met een functiebeperking zich altijd vóór aanvang van de studie melden bij de studentendecaan. (namen in de Anders/Om of website) Wees waakzaam bij studiekeuzegesprekken en maak er optimaal gebruik van. Bij vragen of problemen: Bel, mail of MSN met helpdesk (zie ook www.handicap-studie.nl)

32. Wat kan handicap + studie voor u en uw leerlingen betekenen?

33. contacten met (groepen) studenten met een fb: • Helpdesk • Trainingen • Platforms • service- en informatiepunt voor de onderwijsinstellingen: • Beleidsontwikkeling • Trainingen • Advies • Campagnes • belangenbehartiging, beïnvloeding: • OCW (en andere ministeries) • Parlement • HBO-raad, VSNU • NVAO • CGB • etc. • Voor meer info: www.handicap-studie.nl

34. Studiekeuze: • Studiekeuze 123 • ICARES Professional

35. Brandende vragen? Bij vragen of problemen: Bel, mail of MSN met helpdesk (zie ook www.handicap-studie.nl)