Sanabel Ərəb ölkələrinin mikromaliyyə şəbəkəsi

1. SanabelƏrəb ölkələrinin mikromaliyyə şəbəkəsi Sentyabr, 2008-ci il Azərbaycanın Mikromaliyyə üzrə IV Konfransı Mikromaliyyə -10 illik Qabaqcıl Təcrübə Mikromaliyyənin müqayisəli təhlili Ranya Abdel-Baki Şəffaflıq üzrə menecer

2. Sanabel, Ərəb ölkələrinin mikromaliyyə şəbəkəsi • Sanabel 2002-ci ildə yaradılmışdır (7 ərəb ölkəsindən olan 19 nümayəndə). • Hal-hazırda, 12 müxtəlif ərəb ölkəsini təmsil edən 62 üzv vardır • Tam hüquqlu üzvlərin 85%-i audit edilmiş hesabatlara malikdirvə tam hüquqlu üzvlərin 4-ü istisna olmaqla qalanlar MİX-ə hesabat vermişdir • Üzvlər regionun 83%-ni və verilən kreditlərin 77%-ni əhatə edir 2

3. Ərəb ölkələrinin mikromaliyyə sektorunun 2006-cı il üzrə müqayisəli təhlili • 2006-cı il üzrə 9 müxtəlif ərəb ölkəsini təmsil edən 37 MMİ-nin təqdim etdiyi müqayisəli məlumatların və 23 MMİ-nin təqdim etdiyi ümumi istiqamət üzrə məlumatların təhlili • 820 qlobal MMİ şəbəkəsi arasında fəaliyyətin kontekstləşdirilməsi • Ekspert qrupu məlumatlarından istifadə etməklə meyllərin təhlili imkanı • Məhdudiyyətlər: • Nəticələrin təqdim edilməsində qeyri-müntəzəmlik, • Yalnız bitkin məlumat mənbələri təqdim edə bilən MMİ-lər daxil edilmişdir, • Ümumi istiqamət üzrə məlumatlar kiçik MMİ-lər qrupunu əhatə edir 3

4. Ərəb regionunda mikromaliyyə sektorunun xarakterik xüsusiyyətləri • Qlobal təşkilatlar ilə müqayisədə gənc sektor (1990-cı ilin əvvəllərində təşəkkül tapmışdır) • Sektoru tənzimləyən/dəstəkləyən məhdud qanunvericilik bazası • Əsas etibarilə QHT-lərdən ibarət olması • Mövcud infrastruktur • Əhatə dairəsinin sürətlə genişlənməsi • Yoxsul əhali qrupuna meylli • Yüksək məhsuldarlıq səviyyəsi • Mükəmməl portfel keyfiyyəti • Müxtəlif inkişaf səviyyələri: Mərakeş bazarı regionun artımında və inkişafında liderlik edir 4

5. Əhatə dairəsinin və miqyasın davamlı olaraq yüksək templə artması • 2006-cı ilin sonuna qədər ərəb MMİ-ləri 637 milyon ABŞ dolları həcmində olan kreditə malik 1,5 milyon müştərini əhatə edirdi • Mütləq əhatə dairəsi və məcmu kredit portfeli (MKP) baxımından yüksək artım • Orta hesabla ərəb MMİ-ləri 4,7 milyon MKP-yə malik 13.796 müştərini əhatə etmişdir • Böyük miqyaslı MMİ-lər daha çox müştəriləri əhatə edir • Coğrafi baxımdan Mərakeş və Misirdə cəmlənmişdir 5

6. Lakin, ərəb regionu, hələ də, xidmətlə tam təmin edilməmişdir… 6

7. Yoxsullara istiqamətlənən artım…. • Müştəri kontingenti böyüdükcə ərəb MMİ-ləri əsas diqqəti bazarın aşağı təbəqəsinə yönəldir: • Orta kredit balansları yerli gəlirin 15%-ni təşkil edir. AMA ölkələrində və Azərbaycanda isə müvafiq olaraq, 80% və 40% təşkil edir. • Qadınların əhatə edilməsi 69% təşkil edir. Bu Asiya sektorundan (98%) sonra ikinci göstəricidir. AMA ölkələrində qadın müştəri kontingenti 47%-ə, Azərbaycanda isə 38%-ə bərabərdir. 7

8. Kapitaldan asılılıq səviyyəsi hələ də yüksəkdir… • Ərəb mikromaliyyə sektoru dünyada ən yüksək kapitallaşma səviyyəsinə malik olsa da, kommersiyalaşma sürəti aşağıdır və əmanətlərin həcmi cüzi olaraq qalır • Tipik ərəb MMİ-si aktivlərin 59%-nin maliyyələşdirilməsi üçün kapitala ehtiyac duyur. Müqayisə üçün qeyd edə ki, dünya üzrə orta göstərici 25%, AMA ölkələrində 32% Azərbaycanda isə 38%-dir. • Kommersiya borcları ərəb regionunda portfelin 39%-ni təşkil edir. Dünya üzrə müvafiq orta göstərici 61%, AMA ölkələrində 49% Azərbaycanda isə 9%-dir. • 2006-cı ildə, kapitallaşma səviyyə 17 bənd azalmış, kommersiyalaşma səviyyəsi isə davamlı MMİ-lərin hesabına 15 bənd yüksəlmişdir (dövriyyədə olan kommersiya borclarının 92%-i) 8

9. Rentabelliyin azalması… • Ərəb mikromaliyyə sektoru aktivlər üzrə 0,5% zərər yaratmışdır. Qlobal səviyyədə orta hesabla 0,9%, AMA ölkələrində 1,3%, Azərbaycanda isə 2,7% mənfəət əldə edilmişdir. • Qlobal miqyasda ən aşağı xərc səviyyəsi: aşağı səmərəlilik səviyyəsi ucuz maliyyələşdirmə strukturu, yüksək məhsuldarlıq və yüksək keyfiyyətli portfel ilə müşahidə olunur. • Orta səviyyəli gəlirlər: AMA ölkələrində və Azərbaycanda MMİ-lər kredit fəaliyyətinə daha çox resurs ayırır. • Zərər fəaliyyətin aşağı düşməsinə dəlalət etmir, əksinə, fəaliyyət göstərməyən MMİ-lərin artması ilə bağlıdır • MMİ-lər qrupu üçün aktivlər üzrə gəlirlər nisbəti 2,8% təşkil edir. 9

10. Təqdirəlayiq məhsuldarlıq və aşağı səviyyəli səmərəlilik.... • Ərəb regionu mikromaliyyə sektoru üzrə ən yüksək məhsuldarlıq göstəricisinə malikdir • Həmrəy qrupların kreditləşdirilməsi metodologiyası • Yeni təminat kanalları • İşçi heyəti üçün səmərəli stimullar • Məhsuldarlıq səviyyəsinin yüksək olmasına baxmayaraq, səmərəlilik göstəricisi aşağıdır • ŞMA ilə müqayisədə ərəb regionunda kredit balansları kiçikdir. Baxmayaraq ki, AMA ölkələrində bu menecer üçün daha çox xərc tutumludur • Səmərəlilik ilə miqyas arasında aydın əlaqə 10 If institutions in the Arab region can maintain productivity at its current high levels, and at the same time overcome funding and management constraints to building up their institutional capacity, then their outreach growth will be tremendous

11. Yüksək keyfiyyətli potfel…. • Ərəb və ŞMA MMİ-ləri qlobal miqyasda müqayisədə ən yüksək portfel keyfiyyətinə malikdir • Güclü kredit mədəniyyəti (xüsusilə, həmrəy metodologiyası üzvləri arasında) • Müəyyən qədər dəyişkən mühitin olmasına baxmayaraq, yaxşı nəzarət edilən kredit proqramları • Yüksək keyfiyyətli portfel riskdən uzaqlaşma meylini gizlədə bilər 11

12. Nəticə olaraq........ 12

13. Diqqətinizə görə təşəkkür edirik! 13