Sistemi zgjedhor

1. Sistemi zgjedhor

2. HYRJE Deri sot demokracia ka parë disa sisteme zgjedhore dhe qellimi sidomos i shoqëris civile është që të krijoj sisteme te cilat nuk do lejonin rrjedhje votash. Në këtë punim jam munduar të permblesh pikat kryesore te dy sistemeve me të njohura sot ne botë të ati mazhoritar dhe ati proporcional. Është e vështirë te thuhet se ky apo ai sistem zgjedhor është më I mire,ndoshta duhet vetem te themi se “të gjitha sistemet janë demokratike”dhe nuk ekziston ’’sistemi më i mirë zgjedhor’’.

3. DEMOKRACIA SI PUSHTET I POPULLIT Sistemi i zgjedhjeve është një ndër pjesët më të rëndësishme të së drejtës kushtetuese,nëpërmjet zgjedhjeve shtetasit realizojnë një ndër të drejtat politike të veta me të cilin rast kontribojne ne funksionim te demokracisë. Athina ne fillimet e saja njihte vetem nje lloj te demokracise dhe ate demokracine e drejteperdrejte,forme e vetme te demokracise te cilen e njihte dhe e quante demokraci te mirëfillt edhe vet Zhan Zhak Ruso. Faktikisht e drejta e zgjedhjeve ka dy kuptime: kuptimin objektiv dhe kuptimin subjektiv

4. SOVRANITETI I POPULLIT PËRMES ZGJEDHJEVE E drejta fundamentale e qytetarit ne demokraci eshte ushtrimi I votes nga ana e tij,me vete evulimin e perfaqesimit ne demokraci ku me nuk ndjeken rruget e perfaqesimit te drejteperdrejte si ne Athine dhe sipas mesimeve te Rusos tani qytetari ushtron te drejten e tij fundamentale duke zgjedhur perfaqesuesit e vet te cilet dalin nga partite politike,me vete zgjedhjen e tyre qytetari ushtron sovranitetin e tije ne ndihme te demokracise.

5. KUSHTET PËR ZGJEDHJE DEMOKRATIKE Si nje nder kushtet qe sot rrespektohen ne demokraci eshte hapsira kohore ne baze te te ciles nje parti ose kanditat ka mundesin e udheheqjes se nje posti drejtues ne shtet,periodizimi I udhehqejes ka rendesi pasi qe qytetaret kane munesin e ndryshimeve strukturore ne qeveri,parlament dhe presidence. E drejta e përgjithshme dhe e barabartë e votes jepe mundesine e rregullimit te brendshem shteteror qka do te thote se edhe pakicat behen pjese e zgjedhjeve dhe ne rastin me te mire behen pjese e sistemeve ose partive shumice te cilat marrin te drejten e udheheqjes se shtetit. Sipas Rusos vullneti I perbashket I popullit duhet te ishte identik me te miren e pergjithshme sipas tij ne teorine politike vullneti I shumices duhet te ngjadhnjej mbi pakicen ngase sipas tij pakica ka vullnet te gabuar

6. SISTEMI ZGJEHDOR DHE DEMOKRACIA Sistemet zgjedhore te cilat kane pasur influenc ne zgjedhjet demokratike ne bote jane dy : Sistemi proporcional dhe Sistemi mazhoritar

7. SISTEMI PROPORCIONAL Sistemi proporcional bazohet ne parimin se vendet ne parlament ndahen saksisht ne numrin e fituar te votave ne zgjedhje,p.sh nese nje parti ne zgjedhje ka fituar 15% te votave ne nivel kombetare ajo parti ne parlament perfaqesohet me 15 deputete Sistemi proporcional ne shumë raste nuk arrin konsensus ne lidhje me shume qeshtje,madje edhe qeverit krijohen nga nje numer me I madhe I partive politike qka shpesh here nuk arrijne qe ta qojn mandatin e tyre qeverises deri ne fund.

8. SISTEMI MAZHORITAR Ne sistemin mazhoritar zona elektorale ndahet ne qendra zgjedhore fitues konsiderohet ai qe ne zonen e vete qe eshte kandiduar fiton shumicen e votave,zakonishte ne kete sistem fitojne kandidatet te cilet jane te mbeshtetur fuqishem nga paritet e tyre. Mazhoranca dhe sistemi dy partiak jane te lidhura ngusht me njera tjetren,sistemi I tille mundesone krijimin e nje qeverie me stabile e poashtu edhe identifikimin me te lehte nga ana e votuesit ne lidhje me suksesin apo jo te asaj partie e cila e ka krijuar qeverine Eshte e dhimbshme se ne kete sistem merren parasysh vetem votat per nje deputet te zones dhe pa marre parasysh numrin e votave qe mund ti fitoj I dyti ai mbetet jashte parlamentit qka menjehere nje pjese mbetet e “pa perfaqesuar”.

9. SISTEMI PROPORCIONAL RAJONAL Sistemi proporcional rajonal është pjesë e familjes së sistemeve proporcionale por më i thjesht,në këtë sistem votuesi voton vetëm për partinë politike,dhe perfundimisht eliminon dukurinë negative të Dushkut. Sistemi proporcional rajonal është sistem gjithnjë me një raund qka do te thote se partite politike kanë qasje serioze qysh në fillim pasi qe nuk presin një rast të dytë ,sepse ky sistem nuk lejon një gje te tille. Pastaj është sistem me pak i kushtushem qka është në interes te shtetit. Në Shqiperi ky sistem ka zhdukur diferencat veri-jug sa i përket përfaqsimit në parlament ngase qdo qark ka të drejten e kandidimit te kandidatve për të cilët votuesit e percaktojn emrin e ati që do I përfaqësoj interesat e tyre në parlament,kjo ndoshta është edhe pjesa më e mire e këti sistemi ngase ka lejuar perfaqsim të qdo cepi të vendit qe sistemet tjera nuk e kanë bërë një gjë të till.

10. DALLIMI MIDIS SISTEMIT PROPORCIONAL DHE MAZHORITAR Sistemi mazhoritar dhe ai proporcional kanë dallime të mëdha dhe jo vetëm dallime supstanciale,dallimi kryesor mes këtyre dy sistemeve qëndron në ndarjen e pjesëmarrjes ne parlament ,sistemi proporcional siguron përfaqsimin e nje numri më të madhë të partive politike pasi që pragu i kalushmërisë së hyrjes ne parlament shkurtohet nga vullneti i partive politike. Ajo nga e cila mendoj unë se vuanë ky sistem zgjedhor është se i tërë votimi bëhët në një farë mënyre i imponuar nga partitë politike pasi qe partitë paraqesin nje liste me emrat e antarve te partisë dhe detyrimisht duhet të votohen ata,qka nuk siguron përfaqsim te qdo zone të vendit. Sistemi mazhoritar në vete është me diskrimnues në krahasim me sistemin proporcional por me disa veqori më transparent se ai proporcional.Fillimisht ky sistem i mundëson votuesit të zgjedhë vet kandidatin për të cilin do ta përfaqsojë ne parlament do të thote nuk ështe i kushtëzuar me një liste nga partitë.

11. Sistemi mazhoritar siguron një qeverisje më stabile pa kualicione te gjera qka domosdoshmërisht siguron qeveri stabile jo sikurse sistemi proporcional që lë hapsirë për krijimin e kualicioneve të gjera.

12. KONKLUDIMI Sistemi zgjedhore si nje nder pikat esenciale te se drejtes kushtetuse ngre para vetes dyshime dhe medyshje te medha ne lidhje me frymen dhe organizimin e mirfillt apo jo te demokracise se nje vendi.Sistemi I drejte I zgjedhjeve ne thelbin e ti nenkupton parimin e zgjedhjeve demokratike me ane te te cilave qytetaret shprehin vullnetin e tyre politike. Ekzistojnë shume faktore te cilet vendosin se a kemi demokraci te mirëfillt ne nje vend,sistemi zgjedhor eshte njeri prej tyre ose me I rendesishmi,ndersa qe te kemi nje sistem zgjedhor demokratik jane shum akter te cilet vendosin per kete.Duke filluar nga vota e fshehte,liria e qytetarit per te votuar pa kurfar presioni,mundesia e zgjedhjes se votuesve ne mes dy ose me shume kanditatve etj.