Een Gen voor Homoseksualiteit?

1. Een Gen voor Homoseksualiteit? Geert Verschuren Tijdschrift: Streven, Maart 1994

2. Structuur artikel • De oorsprong van de seksualiteit • Een Tweedeling • Herkenbaarheid • Zwart/wit denken • Een andere vraagstelling • Aangeleerd of aangepraat? • Het Blijft behelpen • Terug bij homoseksualiteit • Een speld in de hooiberg • Enkele kanttekeningen • Goed of kwaad? • literatuur

3. Opmerkingen vooraf • Structuur: Artikel kan in 2 grote delen opgedeeld worden • Inhoud: Zeer kritische blik op onderwerp, kan verklaard worden vanuit de achtergrond van de schrijver (wetenschapsfilosofie)

4. Deel 1 1.1 Oorsprong van de seksualiteit • Tweedeling man/vrouw voor de meesten vanzelfsprekend • Voor wetenschappers helemaal niet zo vanzelfsprekend, voortplanting kan namelijk ook ONgeslachtelijk en zelfs in minder tijd,minder kostbaar en met minder risico’s

5. 1.1 Oorsprong van de seksualiteit • Waarom heeft geslachtelijke voortplanting het dan toch gemaakt in de evolutie? • Variatie in milieu: Nieuwe genetische combinaties leiden tot betere producten in een milieu met veel variatie. • Variatie in tijd: voortdurende veranderingen in het milieu zorgen voor een voortdurende concurrentiestrijd, hierbij kan geslachtelijke voortplanting onvoorspelbare verassingstechnieken in de strijd werpen • Reparatie-hypothese: Erfelijke informatie dubbel, minder gevoelig voor fouten in het erfelijk materiaal en dus minder kans op mutaties. • Combinatie van meerdere factoren • …

6. 1.2 Een tweedeling

7. 1.2 Een tweedeling Een soort werd ooit in tweeën gesplitst door geslacht. • Voordelen: Zaadcel en eicel van zelfde soort herkennen elkaar, gaan geen erfelijk materiaal verspillen aan cellen van een andere soort. • Effect: geslachtelijke differentiatie in • Mannelijk: veel zaadcelletjes • Vrouwelijk: beperkt aantal grotere eicellen

8. 1.3 Herkenbaarheid • Ontwikkeling van geslachtsorganen + van organen voor ontwikkeling en verzorging van nageslacht • Ook bij de mens: • Vrouw:1 eicel per maand • Man: Onbeperkt zaadcellen: 50% met Y-chromosoom, 50% met X chromosoom • Y-chromosoom: invloed op embryo • Geslachtsverschil of sekseverschil?

9. 1.4 Zwart/wit denken Oorzaak van verschil in seksen = • Y chromosoom 2 visies: • Beïnvloedt ook zenuwstelsel, en dus de ontwikkeling tot man • Beïnvloedt enkel de geslachtsorganen, de rest is opvoeding • Aangepraat of aangeboren? • Erfelijk? DNA? Niet zwart/wit!!!

10. 1.5 Andere vraagstelling • Sekseverschil door verschillen in erfelijkheid of door verschillen in milieu? • Hoe milieu en erfelijkheidsfactoren onderzoeken?

11. 1.6 Aangeleerd of aangepraat? Verschillende onderzoeken: • Combinatie adoptie/tweelingenonderzoek: • Verschillen zijn gevolg van milieu • Gelijkenissen zijn gevolg van erfelijkheid Fout: 9 maanden in zelfde baarmoeder, en te weinig cases! • Adoptieonderzoek: lijken adoptiekinderen meer op biologische dan op adoptie-ouders?

12. 1.7 Het blijft behelpen • Tweelingen onderzoek: identieke versus niet identieke. • Gelijke eigenschappen bij identieke tweeling gevolg van erfelijkheid? Neen, want worden op zelfde manier benaderd! • Conclusie: • Invloed van milieu en erfelijkheid niet uit elkaar te halen • Erfelijkheid vaak overschat, milieu vaak onderschat

13. 2.1 Terug bij homoseksualiteit • Kwestie van erfelijkheid? Kwestie van milieu? • Identieke tweelingen vaker zelfde seksuele geaardheid! • = geslachtelijke differentiatie? Neen, zowel mannelijke als vrouwelijke homoseksuelen • Begrip sekse=? Dimensie vrouwelijkheid en dimensie mannelijkheid • Homoseksualiteit via moederszijde: een GEN

14. 2.2 Een speld in een hooiberg Een GEN bij de moeder? Hoe te vinden? • Op welk deel van het X-chromosoom? • Genetic markers • X-chromosomen verstrengelen en splitsen soms • Richting gevonden, gen zelf nog niet

15. 2.3 Enkele kanttekeningen • ‘vondst’ gebaseerd op vooronderstellingen: • Homoseksualiteit is genetisch bepaald • Magere statistische gegevens • Aantal genen zitten dicht bij gen van homoseksualiteit • Misschien wel genetische bijdrage, geen genetisch monopolie! • Er zijn mogelijk andere, niet onderzochte oorzaken. Meer onderzoek nodig!

16. 2.4 Goed of kwaad? • Eenmaal gen gevonden: mogelijkheid tot misbruik: • Prenataal screenen • Dienstplichtigen screenen • … • !Dus ethische reflectie blijft noodzakelijk!

17. Bronnen • Afbeelding 1: http://www.designdragons.nl/images/dna.gif • Afbeelding 2: http://nl.dreamstime.com • Artikel:‘Een gen voor homoseksualiteit’