Współpraca ZUS i służb BHP w zakładach pracy Regionu Konińskiego Opracował: Czajkowska Arleta

1. Współpraca ZUS i służb BHP w zakładach pracy Regionu Konińskiego Opracował: Czajkowska Arleta Gosławice luty 2012

2. Gosławice luty 2012 PLAN 1. Świadczenia wypłacane przez ZUS w związku z wypadkami przy pracy. 2. Dokumenty, jakie należy złożyć do ZUS w związku z wypadkiem przy pracy. 3. Kontrola ZUS w zakresie przysługujących świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. 4. Tryb odwoławczy od decyzji wydawanych przez ZUS.

3. Gosławice luty 2012 PODSTAWOWE AKTY PRAWNE: * Ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. nr 205, poz. 1585 ze zm.), * Ustawa z dnia 30 października 2002r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. nr 167, poz. 1322 ze zm.), * Ustawa z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009r. nr 153, poz. 1227 ze zm.), * Ustawa z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005r. nr 31, poz. 267 ze zm.), * Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (Dz. U. z dnia 28.12.2002r.)

4. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 - zasiłek chorobowy, - świadczenie rehabilitacyjne, - zasiłek wyrównawczy, - jednorazowe odszkodowanie dla ubezpieczonego i dla członków rodziny, - renta z tytułu niezdolności do pracy z ubezpieczenia wypadkowego, - renta szkoleniowa z ubezpieczenia wypadkowego, - renta rodzinna z ubezpieczenia wypadkowego, - dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej, - dodatek pielęgnacyjny.

5. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 PYTANIE 1: Czy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas choroby za okres niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy?

6. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 Odpowiedź do pytania 1: Nie. Za czas niezdolności do pracy wskutek wypadku przy pracy pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia, o którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy. Oznacza to, że od pierwszego dnia niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, jeżeli nie zachowuje prawa do wynagrodzenia za cały okres niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje zatem pracownikowi nawet wówczas, gdy w danym roku kalendarzowym nie został wykorzystany okres wypłaty wynagrodzenia wynikający z art. 92 Kodeksu pracy.

7. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 PYTANIE 2: Czy zatrudniony jednocześnie u dwóch pracodawców pracownik, który uległ wypadkowi przy pracy u jednego pracodawcy, otrzyma zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego tylko z tytułu zatrudnienia w tym zakładzie pracy, w którym taki wypadek miał miejsce?

8. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 Odpowiedź do pytania 2: Nie. Otrzyma zasiłek chorobowy z tytułu zatrudnienia u każdego pracodawcy, mimo że wypadek przy pracy miał miejsce tylko u jednego z nich. Jeżeli przyczyną niezdolności do pracy jest wypadek przy pracy, a zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne przysługuje z więcej niż jednego tytułu, to świadczenia na zasadach określonych ustawą wypadkową przysługują z każdego tytułu, co oznacza, że z każdego tytułu przysługują świadczenia finansowane z ubezpieczenia wypadkowego: - zasiłek chorobowy, nawet jeśli ubezpieczony będący pracownikiem nie wykorzystał okresu 33 dni (14 dni) wypłaty wynagrodzenia, określonego w art. 92 kodeksu pracy, - zasiłek chorobowy bez okresu wyczekiwania, - zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne w wysokości 100% podstawy wymiaru.

9. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 PYTANIE 3: Jakie są skutki wypłacenia wynagrodzenia za czas choroby zamiast zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego?

10. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 Odpowiedź do pytania 3: To zależy od tego, czy takiej wypłaty dokonał pracodawca uprawniony, czy nieuprawniony do wypłaty zasiłków swoim ubezpieczonym w czasie trwania zatrudnienia.

11. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 c.d. Odpowiedź do pytania 3: * Jeżeli za dany okres niezdolności do pracy (uprawniony do wypłaty zasiłków swoim pracownikom) wypłacił wynagrodzenie za czas choroby określone w art. 92 Kodeksu pracy, a następnie zdarzenie zostanie uznane za wypadek przy pracy, wówczas za ten okres: - przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego na zasadach określonych w ustawie wypadkowej, - wypłacone wynagrodzenie powinno być potraktowane jako zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego, - pracodawca jest zobowiązany do ewentualnej dopłaty zasiłku, który z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje w wysokości 100% podstawy wymiaru.

12. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 c.d. Odpowiedź do pytania 3: * Jeżeli wynagrodzenie za czas choroby, którym mowa w art. 92 Kodeksu pracy, zostało wypłacone przez pracodawcę, który nie jest uprawniony do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, po uznaniu przez oddział ZUS zdarzenia za wypadek przy pracy: - wypłacone wynagrodzenie za czas choroby powinno być uznane za zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego i rozliczone w ciężar składek na ubezpieczenie społeczne, - oddział ZUS oblicza pełną kwotę należnego zasiłku chorobowego i w razie, gdy: a) kwota wypłacona pracownikowi przez pracodawcę jest niższa niż należna, to wypłaca różnicę między kwotą należną a wypłaconą przez pracodawcę - w takim przypadku wynagrodzenie wypłacone przez pracodawcę traktuje się jak zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego i podlega ono rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenie społeczne; b) kwota wypłacona pracownikowi przez pracodawcę jest równa kwocie należnej – wypłacone wynagrodzenie jest traktowane jak zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego i może być rozliczone w ciężar składek na ubezpieczenie społeczne; c) kwota wypłacona pracownikowi przez pracodawcę przewyższa należną kwotę zasiłku – wypłacone wynagrodzenie jest traktowane jak zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego jedynie do wysokości należnego zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego i może być rozliczone ze składek na ubezpieczenie społeczne tylko do tej wysokości

13. Ad. 1 Świadczenia …Gosławice luty 2012 Przypadek szczególny: Zakład pracy uprawniony do wypłaty zasiłków chorobowych dokonał wypłaty zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. W trakcie postępowania o przyznanie jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy ZUS nie uznaje zdarzenia za wypadek (czyli wydaje decyzję na podstawie art. 22 ustawy wypadkowej). Wówczas płatnik składek (zakład pracy) otrzymuje informację ZUS o konieczności dokonania niezbędnych korekt w deklaracji rozliczeniowej poprzez uznanie kwoty nadpłaconego zasiłku chorobowego lub świadczenia rehabilitacyjnego jako świadczenia wypłaconego bezpodstawnie, niepodlegającego rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenie społeczne, zgodnie z art. 46 ustawy systemowej.

14. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 Dokumentacja „ogólna” dla ubiegania się o świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego: • protokół powypadkowy lub karta wypadku; Dokumentacja „indywidualna” dla ubiegania się o świadczenie z ubezpieczenia wypadkowego w zależności od rodzaju świadczenia.

15. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 - w przypadku zasiłku chorobowego * zaświadczenie lekarskie stwierdzające czasową niezdolność do pracy wystawione na druku ZUS ZLA W przypadku ubezpieczenia z dwóch lub więcej tytułów, dokumentem do wypłaty zasiłku jest zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA wystawione, na wniosek ubezpieczonego, dla każdego płatnika składek, * zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3 (pracownik), * dla wypłaty zasiłku po ustaniu zatrudnienia niezbędne jest oświadczenie wnioskodawcy dotyczące okoliczności pozbawiających prawa do tych świadczeń, druk ZUS Z-10. * protokół powypadkowy lub karta wypadku,

16. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 - w przypadku świadczenia rehabilitacyjnego * wniosek o świadczenie rehabilitacyjne złożony na druku ZUS Np-7, * zaświadczenie o stanie zdrowia – druk ZUS N-9 wypełnione przez lekarza leczącego, * wywiad zawodowy dla celów świadczeń z ubezpieczenia społecznego z miejsca pracy – druk ZUS N-10, * druk ZUS N-9A – załącznik do wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia pieniężnego, * zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3, * dla wypłaty świadczenia po ustaniu zatrudnienia niezbędne jest oświadczenie wnioskodawcy dotyczące okoliczności pozbawiających prawa do tych świadczeń, druk ZUS Z-10, * protokół powypadkowy lub karta wypadku.

17. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 - w przypadku zasiłku wyrównawczego * zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3, * protokół powypadkowy, * orzeczenie lekarza orzecznika ZUS (dokumenty do badania – N-9, N-9A) albo lekarza wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy o potrzebie poddania się rehabilitacji zawodowej, * zaświadczenie pracodawcy albo zakładowej lub międzyzakładowego ośrodka rehabilitacji zawodowej o okresie rehabilitacji zawodowej lub przyuczenia do określonej pracy, * zaświadczenie pracodawcy albo zakładowego lub międzyzakładowego ośrodka rehabilitacji zawodowej o wysokości miesięcznego wynagrodzenia osiągniętego podczas rehabilitacji zawodowej lub przyuczenia do określonej pracy.

18. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 - w przypadku jednorazowego odszkodowania * wniosek ubezpieczonego, * zaświadczenie o stanie zdrowia druk ZUS N-9 wypełnione przez lekarza leczącego, * druk ZUS N-9A – załącznik do wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia pieniężnego, * protokół powypadkowy lub karta wypadku. * akt zgonu, gdy odszkodowanie dla członków rodziny, * akty urodzenia, małżeństwa.

19. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 • w przypadku rent * wniosek uprawnionego, ZUS Rp-1 wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy, ZUS Rp-2 – wniosek o rentę rodzinną, ZUS Rp-2a – załącznik do wniosku o rentę rodzinną, ZUS Rp-6 – kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych, ZUS Rp-8 – zeznanie świadka w sprawie emerytalno-rentowej, ZUS Rp-9 - Oświadczenie wnioskodawcy w sprawie braku dokumentów, ZUS Rw-3 – Wniosek w sprawie wypłaty części renty rodzinnej, ZUS Rw-73 Oświadczenie o osiąganiu przychodu, ZUS Rp-1a Wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

20. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 c.d. – w przypadku rent * zaświadczenie o stanie zdrowia druk ZUS N-9 wypełnione przez lekarza leczącego, * druk ZUS N-9A załącznik do wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia pieniężnego, * dokumentacja potwierdzająca okresy składkowe i nieskładkowe, * ZUS Rp-7 – zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu * dokumentacja potwierdzająca wysokość osiąganych przychodów – druk Rp-7, * akt zgonu, gdy renta dla członków rodziny, * akty urodzenia, małżeństwa.

21. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 - w przypadku dodatku dla sieroty zupełnej * akty zgonu rodziców.

22. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 - w przypadku dodatku pielęgnacyjnego * zaświadczenie o stanie zdrowia druk ZUS N-9 wystawione przez lekarza leczącego, * druk ZUS N-9A załącznik do wniosku o ustalenie uprawnień do świadczenia pieniężnego.

23. Ad. 2 Dokumenty …Gosławice luty 2012 Formularze dostępne na stronie WWW.ZUS.pl ∟Mapa serwisu ∟Formularze

24. Ad. 3 Kontrola ZUS …Gosławice luty 2012 Rozdział 10 ustawy systemowej – Kontrola wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych Art. 86 Kontrolę wykonywania zadań i obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych przez płatników składek przeprowadzają inspektorzy kontroli zakładu. Kontrola może obejmować w szczególności: • zgłaszanie do ubezpieczeń społecznych; • prawidłowość i rzetelność obliczania, potrącania i opłacania składek oraz innych składek i wpłat, do których pobierania zobowiązany jest Zakład; • ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych i wypłacanie tych świadczeń oraz dokonywanie rozliczeń z tego tytułu; • prawidłowość i terminowość opracowywania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe; • wystawianie zaświadczeń lub zgłaszanie danych dla celów ubezpieczeń społecznych; • dokonywanie oględzin majątku płatników składek zalegających z opłatą z tytułu składek.

25. Ad. 3 Kontrola ZUS …Gosławice luty 2012 PYTANIE 4: Na czym polega kontrola poprawności objęcia ubezpieczeniem wypadkowym?

26. Ad. 3 Kontrola ZUS …Gosławice luty 2012 Odpowiedź do pytania 4: Kontrola ta podlega na sprawdzeniu, czy płatnik składek zgłosił do ubezpieczenia wypadkowego wszystkie osoby, które podlegają temu ubezpieczeniu obowiązkowo. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są to osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Sprawdzeniu podlegać będzie również, czy nie zostały objęte ubezpieczeniem wypadkowym osoby, które z mocy ustawy ubezpieczeniu wypadkowemu nie podlegają.

27. Ad. 3 Kontrola ZUS …Gosławice luty 2012 PYTANIE 5: Na czym polega kontrola poprawności wypełniania obowiązku ustalania prawa do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego?

28. Ad. 3 Kontrola ZUS …Gosławice luty 2012 Odpowiedź do pytania 5: Kontrola w tym zakresie polega na sprawdzeniu, czy płatnik składek jest uprawniony do wypłaty świadczeń pieniężnych przysługujących ubezpieczonemu w razie choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy. Uprawnionym płatnikiem jest płatnik składek, który jest zobowiązany do ustalania prawa i wypłaty świadczeń w razie choroby i macierzyństwa. W pozostałych przypadkach świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego wypłaca ZUS.

29. Ad. 3 Kontrola ZUS …Gosławice luty 2012 POROZUMIENIE ZUS I PIP (podpisane 05 listopada 2010r.) Wzajemna współpraca obu instytucji obejmuje działania z zakresu przeciwdziałania nielegalnemu zatrudnieniu ,eliminowania zagrożeń wypadkowych i chorobowych oraz obniżania poziomu ryzyka zawodowego w pracy. Narzędziem służącym realizacji postawionych w porozumieniu celów jest wzajemna wymiana informacji. Instytucje wymieniają się informacjami o stwierdzonych u pracodawców przypadkach nieprawidłowości z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz danymi statystycznymi. Więcej w tym temacie na stronie WWW.ZUS.pl ∟AKTUALNOŚCI ∟ INFORMACJE, KOMUNIKATY

30. Ad. 4 Tryb odwoławczy …Gosławice luty 2012 Odwołania od decyzji ZUS na zasadach i terminach określonych w ustawie z dnia 17.11.1964r. – Kodeks postępowania cywilnego.

31. Ad. 4 Tryb odwoławczy …Gosławice luty 2012 Właściwość sądów okręgowych – sądów pracy i ubezpieczeń społecznych: • rozpatrywanie w sprawach dotyczących rent; Właściwość sądów rejonowych: • kwestie związane ze świadczeniem rehabilitacyjnym oraz odszkodowaniami.

32. Ad. 4 Tryb odwoławczy …Gosławice luty 2012 Każda decyzja ZUS zawiera pouczenie, w którym podany jest tryb i termin składania odwołania ze wskazaniem właściwego miejscowo sądu. Termin złożenia odwołania – trzydzieści dni od daty doręczenia decyzji

33. Współpraca ZUS i służb BHP w zakładach pracy Regionu Konińskiego KONIEC Gosławice luty 2012