Informacja publiczna: towar czy narzędzie władzy ? National Event ePSIplus:

1. Podstawy prawne ponownego wykorzystania informacji publicznej w Polsce. Prace MSWiA nad wdrożeniem dyrektywy o ponownym wykorzystaniu informacji publicznej Informacja publiczna: towar czy narzędzie władzy ? National Event ePSIplus: Towards the 2008 Review of the Directive on Public Sector Information (PSI) Re-use 4 grudnia 2008 r. Warszawa Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

2. Generalne założenia Dyrektywa 2003/98/WE Rady i Parlamentu Europejskiego z dnia 17 listopada 2003 r. w sprawie ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego ustanawia minimalny zestaw reguł określających ponowne wykorzystywanie istniejących dokumentów będących w posiadaniu organów sektora publicznego państw członkowskich. Zgodnie z dyrektywą posiadane i przetwarzane przez sektor publiczny informacje powinny być, w ramach zasady jawności, przydatne i wykorzystywane przez społeczeństwo. Zgodnie z art. 249 akapit trzeci Traktatu WE, państwa członkowskie mogą wybrać formę i środki wdrożenia, które w najlepszy sposób zapewnią osiągnięcie zakładanego celu dyrektywy. Władze polskie jako przepisy transponujące dyrektywę 2003/98/WE w sprawie ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego w dniu 16 i 18 listopada 2004 r. przekazały Komisji ustawę o dostępie do informacji publicznej, kodeks postępowania administracyjnego oraz Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej, a w późniejszym terminie dodatkowo ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

3. Opinie doktryny w Polsce Adamski D., Bernaczyk M. Znaczenie dyrektywy o ponownym wykorzystaniu informacji sektora publicznego, Elektroniczna Administracja 2006/2 Czarnow S., Prawo do informacji publicznej w Polsce w świetle prawa europejskiego, Przegląd Sądowy 2007/4 Czarnow S. Prawo do informacji publicznej w Polsce - propozycje zmian, Kontrola Państwowa 2007/3/119 Czarnow S. Prawo do informacji publicznej w Polsce a wymogi prawa europejskiego, Samorząd Terytorialny 2007/4 Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

4. Zastrzeżenia ekspertów KRMI W przedstawionej Komitetowi Rady Ministrów ds. Informatyzacji i Łączności w czerwcu 2008 r. opinii eksperci Komitetu wskazali, że – mimo rozbieżnych opinii doktryny prawa – należy uznać, że Polska nie implementowała prawidłowo dyrektywy dotyczącej wtórnego przetwarzania informacji publicznej. Ustawa o dostępie do informacji publicznej, traktowana często jako narzędzie implementacji dyrektywy, mówi o obywatelskim prawie dostępu do informacji (prawo polityczne). Nie reguluje zaś w pełni – łączonej w polskiej Konstytucji z wolnością słowa – wolności pozyskiwania i przetwarzania informacji w sektorze publicznym). Tym samym uznano, że w prawie polskim trudno odróżnić informację publiczną udzielaną obywatelowi dla zrealizowania jego politycznego prawa od informacji sektora publicznego, którą przekazujemy temu samemu podmiotowi (tym razem jako przedsiębiorcy), celem jej wykorzystania do działalności gospodarczej. Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

5. Decyzje w MSWiA W związku z opisaną powyżej opinią ekspertów Pan Premier Grzegorz Schetyna – przygotowując plan prac legislacyjnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na rok 2009 – polecił w sierpniu br. rozpoczęcie prac nad gruntowną nowelizacją przepisów dotyczących dostępu i wykorzystania informacji publicznej w Polsce w celu poprawnego wdrożenia dyrektywy. Na wrześniowym posiedzeniu Komitetu Rady Ministrów ds. Informatyzacji i Łączności włączono zagadnienie do planu prac Komitetu. Równocześnie odpowiednie postanowienia trafiły do planu prac Rady Ministrów na 2009 r. oraz do przygotowanego przez Ministra Gospodarki Programu działań na rzecz wspierania elektronicznego handlu i usług na lata 2008 – 2010. Chcąc rozszerzyć krąg podmiotów zaangażowanych w prace nad przepisami prawnymi dotyczącymi ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego na stronie internetowej MSWiA zamieszczono komunikat zapraszający wszystkie zainteresowane osoby do włączenia się do toczącej się dyskusji w tym zakresie. Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

6. Zarzuty Komisji Europejskiej Komisja po zapoznaniu się z ww. dokumentami uznała, że nie stanowią one prawidłowej transpozycji dyrektywy do prawa polskiego. W dniu 29 marca 2007 r. Komisja wystosowała pismo do władz polskich z prośbą o dodatkowe informacje w tym zakresie. W swojej odpowiedzi z dnia 3 sierpnia 2007 r. władze polskie stwierdziły, że obowiązujące w Polsce prawo zapewnia prawidłowe wdrożenie dyrektywy. Przekazana władzom polskim w październiku 2008 r. opinia Komisji Europejskiej jednoznacznie wskazywała, że Rzeczpospolita Polska nie wypełniła swoich obowiązków wynikających z dyrektywy Zgodnie z art. 226 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, Komisja wezwała Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do przedstawienia uwag w terminie dwóch miesięcy od dnia otrzymania powyższej opinii. Termin ten upływa w połowie grudnia br. Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

7. Zarzuty Komisji Europejskiej  art. 2 dyrektywy w zakresie transpozycji praw jednostek określonych przez definicje: „organów sektora publicznego”, „dokument”, „ponowne wykorzystanie”;  art. 3 dyrektywy w zakresie praw jednostek do ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego do celów komercyjnych lub niekomercyjnych w odniesieniu do dokumentów, których ponowne wykorzystywanie zostało już dozwolone;  art. 4 dyrektywy w zakresie obowiązku nałożonego na organy sektora publicznego przetwarzania złożonych wniosków dotyczących ponownego wykorzystania dokumentów w rozsądnym terminie, zgodnym z terminami ustanowionymi dla przetwarzania wniosków o dostęp do dokumentów albo, w przypadku braku terminów lub innych reguł określających terminowe udostępnianie dokumentów w ciągu 20 dni roboczych;  art. 6, 7 i 8 dyrektywy w zakresie opłat wnioskodawcy za ponowne wykorzystywanie informacji sektora publicznego i dostępność licencji standardowych w formacie cyfrowym;  art. 10 dyrektywy w zakresie obowiązków wynikających z praw osób fizycznych tj. niedyskryminacji w odniesieniu do porównywalnych kategorii ponownego wykorzystania oraz w odniesieniu do stosowania takich samych opłat i innych warunków jeśli dokumenty są ponownie wykorzystywane przez organ sektora publicznego w ramach jego działalności komercyjnej leżącej poza zakresem jego zadań publicznych, jakie stosuje się w odniesieniu do innych użytkowników;  art. 11 dyrektywy w zakresie zakazu umów o wyłączności. Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

8. Zakres zadań związanych z nowelizacją prawa 1. Określenie kierunków zmian w polskim ustawodawstwie niezbędnych do implementacji dyrektywy 2003/98/WE, w szczególności w kontekście obecnie obowiązującej ustawy o dostępie do informacji publicznej. 2. Sposób implementacji dyrektywy 2003/98/WE do wewnętrznego porządku prawnego. Czy implementacja dyrektywy powinna nastąpić jedynie poprzez nowelizację ustawy o dostępie do informacji publicznej czy poprzez uchwalenie nowej ustawy wraz z jednoczesną nowelizacją ustawy o dostępie do informacji publicznej 3. Postępowanie w sprawie udostępnienia informacji publicznej. Zakres stosowania k.p.a. w sprawach dostępu do informacji publicznej. 4. Zakres przedmiotowy i podmiotowy stosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej. Pojęcia „informacja publiczna”, „dokument urzędowy” i „informacja przetworzona” Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

9. Zakres zadań związanych z nowelizacją prawa 5. Bezwnioskowy tryb dostępu do informacji publicznej oraz niesformalizowany dostęp. Podstawowe problemy Biuletynu Informacji Publicznej. 6. Współzależność ustawy o dostępie do informacji publicznej i przygotowanych projektów innych ustaw. Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej oraz ustawa o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne 7. Ustawowe ograniczenia w dostępie do informacji publicznej Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

10. Zakres zadań związanych z nowelizacją prawa 7. Implementacja dyrektywy 2003/98/WE – problemy w zakresie prawa prywatnego Zgodność projektu implementacji dyrektywy z postanowieniami konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych oraz porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS), Wzajemny stosunek przepisów implementujących dyrektywę 2003/98/WE i przepisów polskiego prawa własności intelektualnej Konsekwencje prawne wprowadzenia regulacji tzw. „standardowych licencji” Roszczenia przysługujące podmiotom publicznym w przypadku naruszenia (standardowych) umów licencyjnych; Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

11. Grupa ekspertów prof. Grażyna Szpor - Kierownik Katedry Prawa Informatycznego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, 2. prof. Teresa Górzyńska - Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk 3. mec. Wojciech Nowak - Krajowa Rada Radców Prawnych w Warszawie 4. dr Grzegorz Sibiga - Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. 5. dr Arwid Mednis - Zakład Nauki Administracji Uniwersytetu Warszawskiego 6. dr Michał Bernaczyk - Katedra Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Wrocławskiego 7. mec. Xawery Konarski Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA

12. I tym optymistycznym akcentem kończąc zachęcam do zadawania pytań wojciech.wiewiorowski@mswia.gov.pl Dr W.R.Wiewiórowski Departament Informatyzacji MSWiA