1 / 61

MENOPOZ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

MENOPOZ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR. SAKARYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ Kadın Hastalıkları Ve Doğum Kliniği Prof.Dr.A.Serhan Cevrioğlu Dr.Gökçen İlhan. MENOPOZ. Yumurtalıkların idare ettiği son adet kanaması Adetlerin en az 12 aylık yokluğu Yumurtalıklardan yumurta üretiminin durması

ezekiel-larson
Download Presentation

MENOPOZ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. MENOPOZ VE GÜNCEL YAKLAŞIMLAR SAKARYA EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ Kadın Hastalıkları Ve Doğum Kliniği Prof.Dr.A.SerhanCevrioğlu Dr.Gökçen İlhan

  2. MENOPOZ • Yumurtalıkların idare ettiği son adet kanaması • Adetlerin en az 12 aylık yokluğu • Yumurtalıklardan yumurta üretiminin durması • Östrojenin azalması (<20 pg/ml • Yumurtalıkların cerrahi olarak çıkarılması • Doğurgan dönemden doğurgan olmayan döneme geçiş

  3. MENOPOZ • Hayatın doğal bir aşaması • Kadınların hayatında ilk adetten sonraki ikinci büyük psikolojik ve fiziki değişimin başlangıcıdır

  4. NE ZAMAN • Bir sabah kalkıp menopoza girilmez… • Menopoz öncesi adetlerin düzensiz olduğu, 2yıl sürebilen geçiş dönemi • Bu dönemde gebelikten korunmak önemli

  5. NE ZAMAN • Dünya genelinde Menopoz normal giriş yaşı: 45-55 arası • Türkiyedemenopoz yaşı:47.1 • 40 yaş öncesi erken menopozdur.

  6. TÜRKİYEDE • KADINLARDA ORTALAMA YAŞ BEKLENTİSİ 74.6 YIL • HAYATIN ÜÇTE BİRİ MENOPOZDA GEÇECEKTİR

  7. MENOPOZA GİRİŞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER • Menopoza girme yaşının kalıtsal özelliklerle yakın ilişkidedir. • Beslenme bozukluğu olan ve vejetaryen beslenme tarzı benimseyen kadınların nispeten daha erken yaşlarda menopoza girdikleri görülmektedir. • Aşırı alkol kullanan kadınlar menopoza daha geç girmektedirler. • Düşük kilolu kadınlar menopoza daha erken girme eğilimindedir.

  8. MENOPOZA GİRİŞİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER • Özellikle günde 20 adet ve daha fazla sigara içen kadınların menopoza girme yaşlarının 1-2 yıl geriye gittiği belirlenmiştir. • Hiç doğum yapmamış olan kadınların menopoza erken girdikleri gözlemlenmektedir. • İş yaşamı ve diğer yaşam şartlarının menopoza girme yaşını etkilediği düşünülmemektedir. • Yüksek yerlerde yaşayanlar menopoza daha erken girmektedir.

  9. Perimenopozal dönem • Kronik hastalıkların erken tanısı için düzenli kontrolleri yapılarak, menopoz sonrası döneme hazırlanmalıdır • Yaşam biçimi değişikleri • Sigaranın bırakılması • Kilo alımının sınırlandırılarak sağlıklı bir kilonun devamının sağlanması • Düzenli fiziksel aktivite ve sağlıklı diyet ÖNERİLMELİDİR

  10. Menopoz dönemindeki tedavide amaç • Menopoz şikayetlerinin rahatlatılması • Kemik erimesinin-Osteoporozun önlenmesi • Kalp damar hastalığının önlenmesi • Üreme sistemindeki östrojen eksikliği sonucu oluşan semptomların giderilmesi • Uzun dönemde Alzheimer hastalığının önlenmesi

  11. Erken dönem menopoz belirtileri • Sıcak basması, terleme, çarpıntı atakları

  12. Erken dönem menopoz belirtileri • Depresyon, uyku düzensizlikleri, ruhsal durum değişiklikleri, dikkat ve bellek azalması • Üreme sisteminde değişiklikler; *Vajengirişindeki daralma *Vajeninboyu kısalma *Vajenin salgıları azalır →vaginalkuruluk, *Yüzey hücreleri atrofik hale gelir, ağrılı ilişki,kaşıntı, yanma, *Vajenve idrar deliği destek dokuları zayıflar, mesane fonksiyonları bozularak idrar kaçırma ortaya çıkabilir veya varsa artabilir

  13. Ateş basması atakları genellikle menopozun ilk 1-2 yılında devam eder • Bazen ataklar 5 yıldan uzun süre devam edebilir • Ataklar östrojen hormonu tedavisiyle çoğu durumda kontrol altına alınabilmekle beraber stres durumlarında ek olarak başka ilaçlar da tedaviye eklenebilir

  14. Geç dönem menopoz etkileri • Osteoporoz • Kalp hastalıkları • Alzheimer hastalığı • Demans

  15. A) MENOPOZUN FİZİKSEL ETKİLERİ • Menopozda östrojen hormonunun koruyucu etkisi ortadan kalktığından kalp-damar sistemi hastalıklarında %60’a varan artışlar görülmektedir • Menopozdan sonra bir kadının boyu 65 yaşına kadar ortalama 4 cm , 75 yaşına kadar 9 cm kısalır.

  16. OSTEOPOROZ • Kemik dokusunun kütlesinde azalma ve mikro-mimari yapısında bozulma sonucu kemik kırılganlığı ve kırık olasılığının artması • Birincil ; sebebi belirsiz, postmenopozal, yaşlılık • İkincil ; endokrin, gastrointestinalnedenler, bağ dokusu hastalıkları, diyetle ilgili, malignhastalıklar, ilaç kullanımı, hareketsizlik, diğer nedenler)

  17. İlk 5-8 yılda kemik kaybı ortalama yılda %4-8 iken • daha sonra her yıl kemik dokusunun yaklaşık %1'ini kaybeder ve 75 yaşına geldiğinde ortalama olarak • 35 yaşındaki kemik dokusunun %30'unu kaybetmiş olur • Postmenopozaltip ;El bileği ve vertebra kırıkları ile karakterizedir

  18. Kalsiyum desteği-D vitamini desteği • Hormon tedavisi almıyorsa 1500 mg/gün kalsiyum • Hormon tedavisi alıyorsa 1000 mg /gün kalsiyum • Günlük 400 IU D vitamini önerilir

  19. İlaç dışı tedavi • Bilgilendirme • Beslenme kolesterolden fakir, kalsiyumdan zengin diyet önerilir • Egzersiz kemik kaybını önlemek için haftada 3 kez en az 30-60 dk tempolu yürüyüş, bisiklete binme gibi • Güneşten yararlanma • Menopoz sonrası dönemde görülen hastalıkların taranması için uygun merkezlere gitmesi önerilmelidir

  20. Ne Yapılır: • Menopozun olumsuz etkilerinin en aza indirgenmesinin en önemli ön koşulu tanısının en erken aşamada konulup erken tedaviye başlanmasıdır. • Başlıca bozukluk veya eksiklik östrojen hormonun azalması olduğundan ,temel tedavi de östrojen hormonu vermektir.

  21. Hormon Tedavisi • 1. Orta ve şiddetli menopozalşikayetlerinin giderilmesi (Ateş basması, çarpıntı, terleme vs) • 2. Vulvar ve vaginalatrofiyebağlı;Vaginalkuruluk, disparoni, sık idrara çıkma vs. şikayetlerinin giderilmesi • 3. Osteoporozun önlenmesi ve tedavisi • 4.Erken menopoz NAMS-2003*NAMS: The North AmericanMenopauseSociety

  22. B) RUHSAL DEĞİŞİMLER • Menopoz dönemi sosyal DEĞİŞİKLİKLER dönemine rastlar! • Sıkıntılar hangisinden kaynaklanmakta? • Günümüzde menopozun kendisinin depresyon gelişme riskini artırmadığı görüşünün benimsenmesi nedeniyle depresyon tanı kriterleri arasında yer almamaktadır. • Menopoz döneminde kadın yıllardan beri alışık olduğu bir bedensel işlevini "yitirmiş" olmanın üzüntüsünü yaşar. Bazı kadınlar ise bunu memnuniyetle karşılar.

  23. B) RUHSAL DEĞİŞİMLER • Menopoz dönemine giren kadınların bir kısmı bu dönemi yaşlanmanın başlaması ile eşdeğer görürler. • Bu mantıklı bir düşünce olmayabilir. • Geçen yıl adet gören ve bu yıl kanaması duran bir kadın, yalnızca bir yıl yaşlanır.

  24. Uyku Bozuklukları • Menopoz dönemi bir yandan ateş basmaları, uykusuzluğun ortaya çıkmasına veya uyku kalitesinin azalmasına neden olabilir.

  25. Menopoz sonrasi kontroller • Pelvik muayene • Servikalsitolojik takip (Rahim ağzı kanser taraması) • Transvaginal Ultrason ile endometrium değerlendirilmesi • Memenin değerlendirilmesi • Genel fizik muayene • Laboratuar tetkikleri; Hemogram, Kan şekeri, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri • Kemik dansitometri • Endokrinolojik değerlendirme; Guatr testleri

  26. Postmenopozal Hormon Tedavisi • Her hasta mutlaka “Kişiselleştirilmelidir”. • Her hastanın riskleri, beklentileri ve tercihleri mutlaka gözönüne alınmalıdır. • Tedavi planı 1 yıl için yapılmalı ve her yılın sonunda hasta ile konu tartışılmalıdır. • Hasta hormon tedavisidışındaki seçeneklerden haberdar olmalı

  27. TEDAVİ 1. Danışmanlık: -Sigara 2. Beslenme -Kalsiyum -Yağlar -Protein 3. Egzersiz 4. Hormon replasman tedavisi (Ömür boyu veya 75 yaşa kadar) a) Östrojen+ Progesteron b) Progesteronlar c) Lokal etkili Vagifemvajinal ovül, Cicatridinavajinal ovül Ovestin vajinal ovül/krem, Colpotrophinevajinal ovül/krem

  28. HORMON TEDAVİSİ ALMAMASI GEREKEN HASTALAR • Meme kanseri ve şüphesi (şimdi veya geçmişte) • Rahim kanseri ve şüphesi (şimdi veya geçmişte) • Tanı konulmamış genital kanama • Geçirilmiş pıhtı atması-venöztromboemboli (DVT, PE) • Aktif veya geçirilmiş kalp damar tıkanıklığı (Angina, MI) • Kontrol altına alınmamış Hipertansiyon • Aktif Karaciğer hastalığı • Kullanılan ajanlara hipensensitivite

  29. HormonTedavisi & Koroner Kalp Hastalığı • Şimdilik Hormon Tedavisi koroner kalp hastalığının korunmasında önerilmemektedir • Ancak bu konudaki çalışmalar çok çelişkilidir • Bu konuda planlanmış yeni çalışmalar devam etmektedir (KronosEarlyEstrogenPreventionStudy- KEEPS) (EarlyversusLateIntervention Trial withEstradiol- ELITE) *Menopause 2006;13:139-47 *J Cardiovasc Trans Res 2009;2:228-39

  30. HORMON TEDAVİSİ VE VENÖZ TROMBOEMBOLİ

  31. HormonTedavisi & VenözTromboembolizm • HormonTedavisi,postmenopozal kadınlarda pıhtı atma(VTE) riskini artırır • VTE riski Hormon Tedavisibaşlandıktan hemen sonra (1-2 yıl) yaklaşık 3 kat artar, daha sonra zaman içerisinde azalır. • VTE riski, 60 yaş altı kadınlarda daha düşüktür • Toplam risk 50-59 yaşları arasındaki bir kadın için yılda 10 000/3-4’dür. • Bu yaş grubunda, 5 yıl Hormon Tedavisi alan hastalarda PulmonerEmboli riski 1000 kadın için ilave 2 vakadır • Derin venöztromboemboli (DVT) hikayesi olan kadınlara Hormon Tedavisi önerilmemelidir *NAMS position statement. Menopause 2008;15:584-602 *EMAS 2008 Update on clinicalrecommendations on postmenopausalhormonereplacementtherapy , Maturitas 2008; 61:227-32.

  32. HORMON TEDAVİSİ VE İNME (STROKE)

  33. HormonTedavisi & İnme • HormonTedavisiinmenin birincil veya ikincil korunması için önerilmemelidir. • Geçirilmiş inme hikayesi olan kadınlarda Hormon Tedavisi kullanılmamalıdır *NAMS position statement. Menopause 2008;15:584-602 *EMAS 2008 Update on clinical recommendations on postmenopausal hormone replacement therapy , Maturitas 2008; 61:227-32.

  34. HORMON TEDAVİSİ VE MEME KANSERİ

  35. HormonTedavisi & Meme Kanseri • Çalışmalar; erken dönemlerde Hormon Tedavisi başlayan kadınlarda meme kanseri riski artarken, menopozun üzerinden uzun süre geçtikten sonra HT başlayan yaşlı kadınlarda meme kanseri riskinin daha düşük olduğunu göstermektedir *EMAS 2008 Update on clinicalrecommendations on postmenopausalhormonereplacementtherapy , Maturitas 2008; 61:227-32. • Menopozdan hemen sonra Hormon Tedavisi başlandığında sağlık üzerine olan riskler, olumlu etkilerden daha fazladır. PrenticeRL, et al. Am J Epidemiol 2009;170:12-23

  36. HormonTedavisi & KALIN BARSAK Kanseri • Hormon Tedavisi kolorektal kanser riskini azaltmaktadır • Sadece bu riskin azaltılması amacıyla Hormon Tedavisi kullanılması şimdilik önerilmemektedir *EMAS 2008 Update on clinicalrecommendations on postmenopausalhormonereplacementtherapy , Maturitas 2008; 61:227-32.

  37. HormonTedavisi & Zihinsel yaşlanma/Demans • HormonTedavisi,Zihinsel yaşlanma / Bunama’nın önlenmesi için hiçbir yaştaki kadına önerilmez • Menopozdan hemen sonra başlanan HT’nin gelecekteki demans riskini nasıl etkilediği konusunda yeterli veri yoktur *EMAS 2008 Update on clinicalrecommendations on postmenopausalhormonereplacementtherapy, Maturitas 2008. * NAMS position statement. Menopause 2008;15:584-602

  38. HORMON TEDAVİSİ VE OSTEOPOROZ

  39. HormonTedavisi & Osteoporoz • Bu konuda yapılmış tüm çalışmalarda HormonTedavisinin omurga ve kalça osteoporotik kırık riskini azalttığı gösterilmiştir • Özellikle genç ve semptomatik kadınlarda osteoporoz önlenmesi için hala en etkili yöntem Hormon Tedavisi ’dir *EMAS 2008 Update on clinicalrecommendations on postmenopausalhormonereplacementtherapy , Maturitas 2008; 61:227-32.

  40. KEMİK ÖLÇÜMÜ YAPILMASI GEREKLİ OLGULAR • 65 yaş altı bir veya daha fazla osteoporotik kemik kırık riski taşıyan postemenopozalolgular • 65 yaş üzeri tüm bayanlar (risk faktörlerine bakılmaksızın) • Postmenopozal kırıklı tüm bayanlar • Zayıf kadınlar (57.7 kg dan daha az) • Anne-babasında kalça kırığı hikayesi olanlar • Halen sigara içenler • Osteoporoza yol açtığı bilinen ilaçları kullanan tüm kadınlar (ör:2,5 mg prednisolonu 3 aydan fazla kullanan olgular) *NAMS Positionstatement Haziran 2006 (Management of Osteoporosis)

  41. ERKEN (PREMATÜR) MENOPOZ • Prematür menopoz osteoporoz ve muhtemelen koroner kalp hastalığı riskini artırmaktadır • Prematür menopoz tanısı almış olan kadınlar en azından ortalama menopoz yaşına kadar (51 yaş) HT almalıdırlar *EMAS 2008 Update on clinicalrecommendations on postmenopausalhormonereplacementtherapy , Maturitas 2008.

  42. HormonTedavisiveriliş yolları • Ağızdan-Oral • Cilt yoluyla-Transdermal • Hazneden-Lokal ( Vajinalsemptomlariçin) *NAMS position statement. Menopause 2008;15:584-602

  43. Hormon Tedavisi başlamanın zamanlaması • Tedaviye menopozun başlangıcına mümkün olduğunca yakın dönemde başlanmasının daha uygun olduğu düşünüImektedir • Doğal olarak menopoza girmiş ,60 yaş üzerindeki kadınlara Hormon Tedavisi başlanması çok doğru değildir • Erken menopoz veya POF tanısı almış kadınlarda normal ortalama menopoz yaşına kadar (51 yaş) HormonTedavisiönerilebilir *NAMS position statement. Menopause 2008;15:584-602

  44. HormonTedavisininKesilmesi & şikayetlerin tekrarı • Hormon Tedavisi kesildiğinde semptomların tekrarlama oranı yaklaşık % 50’dir. • Dozun azaltılarak veya birden kesilmesi arasında bir fark yoktur *NAMS position statement. Menopause 2008;15:584-602

  45. HormonTedavisi Riskleri • Kadının temel hastalık riskine, • Yaşına, • Menopoz yaşına, • Menopozun üzerinden ne kadar geçtiğine, • Geçmişte Hormon kullanıp kullanmadığına, • Kullanılan Hormon Tedavisinin tipi, dozu ve kullanım yoluna, • Tedavi sırasında ortaya çıkan tıbbi durumlara göre değişmektedir. *NAMS position statement. Menopause 2008;15:584-602

  46. Antidepresanlar • Antidepresanlarvazomotor semptomların tedavisinde Hormon Tedavisine alternatif bir seçenek olarak tavsiye edilebilir. *CanadianConsensus Conference on Menopause, 2006 Update, February 2006, Volume 28

  47. Bitkisel Maddeler ve Fito-östrojenler • Bitkilerinherhangibirbölümündeneldeedilengıdalar • Fito-östrojenlerinöstrojenikve anti-östrojeniközelliklerimevcuttur • Çoğubilimselverilerdenuzaktır • Fazlamiktarlardaveyadiğer maddelerlekombineedildiğindetehlikeliolabilir

  48. HORMON TEDAVİSİ VE UROGENİTAL SEMPTOMLAR

  49. Menopoz-VaginalSemptomlar • Vajina sürekli olarak yenilenen bir dokudur. • Östrojen hormonu eksikliği yenilenme sürecinin yavaşlamasına neden olur ve bu durum vajinada kuruluk şeklinde hissedilir. • Vajinada bakteri enfeksiyonları gelişme olasılığı artar. • Vajina elastikiyetini kaybetmiş, soluklaşmış, kısalmış, daralmış ve kanamaya meyilli • Bazen ilişkide kanamalar ortaya çıkabilir. • Bu değişiklikler, menopoz döneminde cinsel ilişki esnasında ağrı duyulmasına neden olabilir.

More Related