Modül 3: Çevresel Hedefler , Tedbirler Programı , Ekonomik Analiz , Muafiyetler

1. Modül 3: ÇevreselHedefler, Tedbirler Programı, EkonomikAnaliz, Muafiyetler Ekonomik AnalizJohn Joyce Afyon, 2015

2. Ekonominin çifte rolü Karar verme aracı • bilgi sağlar • su kullanım ve hizmetleri için daha iyi bir bakış açısı sağlar • etkilerin değerlendirmesi, tedbirlerin önceliklendirilmesine yardımcı olur • çevresel fayda ve maliyetlerin dikkate alınmasına olanak tanır • Amaçların elde edilmesi için tedbirler • teşvik edici su fiyatlandırma politikaları • maliyetlerin karşılanması • ücretler, izin belgeleri, mali tedbirler, optimum seçenekler • işbirliği anlaşmaları...

3. Ekonomi ve Su Çerçeve Direktifi karar alma mekanizmaları • Kararların, Ekosistem Hizmetleri kavramı doğrultusunda iyileştirilmesi • Nehir Havza Planlaması için gelecekteki kararların nasıl alınacağı

4. 1- 2015’e kadar su statüsendeki olası boşlukların belirnlenmesi • 1- Potansiyeleylemlerinmaliyet-etkinliğinindeğerlendirilmesi • 2004 • 2006 • 2008 • 1- Su kullanımı ve hizmetlerinin ekonomik öneminin değerlendirlmesi • Karakterizasyon • Tedbirler ve ekonomik etkilerinin belirlenmesi • Önemli su konuların belirlenmesi • Üç adım yaklaşımı • 2- Olası bir boşluk belirlendiğinde eylem önerilmesi • 2- Maliyet-etkinbirtedbirler programınınoluşturulması • 2- 2015’e kadar temel gösterge ve iticiler • 3- Olası boşluk olmaması durumndaki eylemler • 3- Maliyetlerinorantısız olup olmadığının değerlendirlmesi • 3- Varolan maliyetlerin karşılanması durumunun değerlendirmesi • 4- Tedbirler programınınfinansalsonuçlarınındeğerlendirilmesi

5. Rehberliğingelişimi

6. Su Çerçeve Direktifi • Suyun korunması ve sürdürülebilir kullanımı için bütünleşik bir yaklaşım: • su korumanın kapsamını genişletir • tüm sular için ‘iyi durum’ sağlar • ‘standartlar’ ve ‘sınırlar’ı birleştirir • suyu nehir havzası içinde yönetir • fiyatları doğru belirler • halkın katılımını sağlar

7. İçerik • SÇD: Amaç ve Yöntemler • Ekonomi ve SÇD • Su kullanımının ekonomik analizi • Kirlilik Kontrolü ve Maliyet-Etkinlik • SÇD Fayda ve Maliyetleri • Uygulama maliyetleri • Kim öder • Zorluklar

8. SÇD ve Ekonomi Su Çerçeve Direktifi, su yönetim ve politikalarına ekonomiyi dahil eder. • Madde 5 - Nehir havzası bölgelerinin özellikleri, insan aktivitelerinin çevresel etkilerinin gözden geçirilmesi ve su kullanımının ekonomik analizi; • Ek III - Ekonomik analiz; • Madde 9 - Su hizmetleri maliyetlerinin karşılanması

9. Ekonomi: Genel yaklaşım Çevresel hedeflere en etkin şekilde ulaşabilmek için (örn. tüm sular için iyi durum seviyesini yakalamak) Direktif: • ekonomik prensiplerin uygulanması (örn. kirleten öder ilkesi); • ekonomik yaklaşım ve araçların kullanımı (örn. maliyet-etki analizi); • ekonomik araçların hesaba katılması (örn. suyun fiyatlandırılması) gibi konulara dikkat çeker.

10. Madde 9 • Üye Ülkeler, çevre ve kaynak maliyetlerini de hesaba katarak, Ek III’te yer alan ekonomik analizler ve kirleten öder ilkesine uygun olarak, su hizmetleri maliyetlerinin karşılanması ilkesini dikkate alacaklardır. • Söz konusu Üye Ülke, 2010’a kadar, su fiyatlandırması politikalarının, su kullanıcılarına su kaynaklarının verimli bir şekilde kullanabilmeleri için gerekli teşvikleri sağladığından ve böylece Direktif’in çevresel hedeflerine katkıda bulunduğundan emin olmalıdır. • En azından sanayi, evsel kullanım ve tarım olarak ayrılmış farklı su kullanımlarının, Madde III uyarınca gerçekleştirilmiş ekonomik analizlere bağlı olarak ve Kirleten Öder İlkesi dikkate alınarak, su hizmetleri maliyetlerinin karşılanmasına yeterli katkıda bulunması sağlanacaktır.

11. Ekolojik durum/Ekosistem hizmetleri • Madde 2.38 – Su hizmetleri; evsel kullanım, kamu kurumları ya da diğer tüm ekonomik faaliyetler için: (a) yüzey ya da yeraltı su çekimi, su tutma, depolama, yüzey ya da yeraltı suyu artıma ve dağıtma ve (b) toplanıp arıtıldıktan sonra yüzey sularına bırakılan atıksu tesislerinin sunuduğu tüm hizmetleri kapsar. • Madde 2.39 – Su kullanımı; Madde 5 ve Ek II kapsamında tanımlanan suyun durumu üzerine önemli etkisi olan diğer tüm faliyetlerle birlikte tüm su hizmetlerini kapsar.

12. Ekonomi ve SÇD Su Kalitesi Hedefleri Halihazırdaki su kullanımı, etki ve baskılar Su kullanımı ve değer, maliyet ve maliyetin karşılanması, arz&talep öngörüleri Su Kalitesi Hedeflerinde Eksikler Tedbirler programının belirlenmesi, değerlendirilmesi, seçimi Maliyet: Etkinlik Analizi, ekonomik araçlar Maliyet: Fayda Analizi, Düzenleyici Etki Reğerlendirmesi Uygulama ve izleme Etki ve başarıların değerlendirilmesi

13. Su varlıklarınız

14. SuyunEkonomikBoyutları Paydaşlar? İşlev: Kullanım: Değer: Genel Su Temini Sanayi Tarım Balıkçılık Navigasyon Enerji Atık Asimilasyonu Rekreasyon Doğa Koruma Kullanım değeri Bazıları piyasada takas edilir, bazıları edilmez Üretim Tüketim Taşıma Düzenleme Bilgi / Miras Habitat Kullanılmama durumu değeri? Zor soru

15. SuyunBütüncülGörünümü Yapay su kütleleri Nehirler Haliçler Kıyı suları Sulak alan ekosistemleri Göller Yeraltı suyu

16. BozulmaYok Yüzey suyu Yeraltı suyu Ekolojik statü Yüksek İyi Orta Zayıf Kötü SÇD ve ekonomi

17. Su Hizmetleri ve Kullanımı için Talep Senaryoları Ekonomik sürücüler Genel su temini Su politikaları sürücüleri Sanayi Sızıntı Teknolojik sürücüler Tarım Sektöre özü sürücüler

18. Kirleten öder ilkesi / finansman • Sorun (özellikle taraklama, taşkın, kabuklu avcılığı) • • Asıl kirleten/risk oluşturan tespit edilemediğinde (sedimentler, taşkın korumalar) • Maliyet karşılama/finansman mekanizmalarının yokluğunda • Mevcut adaletsizlikler/PPP’ye uymama • Çözüm: • •Karar vermeyi kolaylaştırmak için zarardan kimin sorumlu olduğu, kimin ödeyeceği ve kimin fayda sağlayacağının açıkça belirlenmesi • •Yürütme/kirleten öder ilkesinin gizli maliyetlerinin hesaba katılması • •CEA kapsamındaki tarihsel maliyetlerin hesaba katılması • •Maliyet karşılama ve finansman konularının değerlendirilmesi

19. Yüksek Standartlara Koruma • Korunan alanlar • örn. Rekreasyonel sular, nütrient hassas sular, koruma alanları, içme suyu kaynakları.

20. SÇD & Ekonomik Analizler: Ek III Ekonomik analiz yeterli detayda bilgi bulundurmalıdır (ilgili verinin toplanmasıyla ilgili maliyetler de dahil) böylece: • Madde 9 altındaki su hizmetlerinin maliyetlerinin karşılanması ilkesiyle ilgili hesaplamaların yapılması, nehir havza bölgesindeki suyun uzun dönemli arz-talep öngörülerinin hesaba katılması ve gerekli olan yerlerde; hacim tahminleri, su hizmetlerinin fiyat ve maliyetleri, ilgili yatırımların tahminleri de dahil olmak üzere yatırımların tahmini değerlerinin belirlenmesi • Potansiyel maliyetlerinin tahmini de dahil olmak üzere, su kullanımı (Madde 11) kapsamındaki en maliyet-etkin tedbirler kombinasyonu ile ilgili muhakemenin yapılması mümkün olabilir.

21. Ön-MaliyetEtkiAnalizi’ne (pCEA) Giriş • Amaç: SÇD gerekliliklerini yerine getirebilmek için sektörler arasında en maliyet-etkin tedbirler paketini tespit etmek. • Bağlam: • –pCEA Nehir Havzası Planlama sürecinde bir adımdır • –Yerelde uygulama için ulusal tedbirler ve çerçevenin belirlenmesi • –Nehir Havzası Planlamasını düzene sokmak ve mümkün olduğunca tutarlılığın sağlanması • Çıktılar: Sentez Rapor şu konularda bilgi verir: • –CEA’nın tam olarak uygulanması için bakanlık rehberliği/beyannamesi. • –Önemli Su Yönetimi Konuları Özeti’nin değerlendirilmesi sırasında çıktıların mevcut olması gerekir.

22. Temel mesajlar • Mevcut veri ve planlama süreç çıktılarını mümkün olduğunca çok kullanarak yeni maliyet-etki analizi çalışmalarının MİNİMİZE edilmesi. • Ulusal düzeyde gerçekleştirilebiliecek olan maliyet-etki analizi çalışmalarını MAKSİMİZE ederek, Nehir Havzası Bölgesi ve alt bölgeleri düzeyindeki maliyet etki analizi çalışmalarını minimize etmek.

23. Ekonomi: hedefler • Her Nehir Havzası Bölgesi’nde (NHB) su kullanımı için ekonomik analiz gerçekleştirilmesi; • Su tedariki, su talebi ve yatırımları ile ilgili trendlerin değerlendirilmesi; • Ekonomik olarak önem taşıyan sucul türlerin korunması için alanların belirlenmesi; • Mevcut kullanım üzerindeki etkilerin (ekonomik etkiler de dahil) değerlendirilmesiyle, önemli ölçüde değiştirilmiş su kütlelerinin belirlenmesi ve benzer faydaya sahip hedefe ulaşmak için gerekli alternatif maliyetlerinin belirlenmesi; • Mevcut maliyet kaşılama seviyelerinin değerlendirilmesi; • Maliyet-etkinlik kriterine uygun olarak Tedbirler Prorgamının seçilmesine destek olunması;

24. Ekonomi: hedefler • Tedbirler programında fiyatlandırmanın potansiyel rolünün değerlendirilmesi – maliyet karşılama üzerine etkiler; • Maliyet ve faydalar ve benzer faydalı hedeflere ulaşmayı sağlayabilecek alternatiflerin maliyetleri değerlendirilerek, Direktif’in çevresel hedefleri üzerinde ihtiyaç duyulabilecek (zaman ve hedef) derogasyonların tahmin edilmesi; • Maliyet ve faydalar ve benzer faydalı hedeflere ulaşmayı sağlayabilecek alternatiflerin maliyetleri değerlendirilerek yeni faaliyetler/modifikasyonlar sonucunda oluşabilecek olası derogasyonları değerlendirilmesi; • Öncelikli maddelerin kontrol edilebilmesi için maliyet-etkin yöntemlerin belirlenmesine yönelik tedbir maliyetlerinin değerlendirilmesi.

25. pCEA Yapısı

26. Rehberlik: maliyetlernedir? Örnek Tanım Maliyetler Finansal maliyetler Ana para ve faiz, değer kaybı Sermaye maliyetleri İşletme maliyetleri Maaşlar, elektrik, ekipman bakımı, su kalitesi analizleri maliyeti... Çevresel maliyetler Bir akifer kontaminasyonu, sulak alanların zarar görmesi Belli bir faaliyet nedeniyle çevreye verilen zararın maliyet Kaynak maliyeti Belli bir faaliyetin tercih edilmesiyle vazgeçilen alternatifin değeri (=fırsat maliyeti) Sulama için kullanılmak yerine suyun enerji için kullanılması halindeki elektirik maliyeti Toplam=tam maliyet

27. Sonuçların Sentezi • pCEA çıktıları • Raporun yapılandırması: –Baskıya göre –Sektöre göre –maliyetlerin özeti • Farklı senaryolar için baskıların birleştirilmesinin yansımaları: –Farklı aşamalar –Hedefleri yakalamada farklı kesinlik seviyeleri

28. SÇD & Baskı-Durum-Yanıt Sürücüler Nehir Havzası Özellikleri, Kalite Hedefleri Baskılar Durum Etki Temel ve destekleyici tedbirler Tepki Response

29. SÇDTedbirler Programı Temel Tedbir: Direktifler Düzenleme Ekonomik araçlar Destekleyici Tedbirler Gönüllü düzenlemeler Diğer destek

30. Hedeflere ulaşmak için Tedbirler Programı ‘Temel’ (düzenleyici) tedbirler • Kentsel Atıksu Arıtma (91/271/EEC), • Arıtma Çamuru (86/278/EEC), • Yüzme Suları (76/160/EEC) • Tatlısu Balıkları (78/659/EEC), • Habitat (92/43/EEC), • Yeraltı suyu (80/68/EEC), • IPPC (96/61/EC), • Kabuklular (79/932/EEC), • İçmesuyu (75/440/EEC), • Nitrat (91/676/EEC) • ‘Tamamlayıcı’tedbirler • bir dizi extra düzenleyici eylem • yatırımlar • Mali ya da ekonomik araçlar • gönüllü tedbirler • araştırma, teknik destek ve eğitim sağlanması, • sulakalan restorasyonu gibi belirli baskılara yönelik projeler • gerekli olması halinde kullanılır

31. Maliyetlerin Tanım ve Ölçümü • Maliyet Etkinlik Analizi • Uyumun doğrudan finansal/ekonomik maliyetleri • Su ile ilgili olmayan çevresel fayda ve maliyetler • Daha geniş ekonomik maliyetler • Kaynak maliyeti • Standartları karşılamak üzere Fayda-Maliyet Analizi: • ‘orantısızlık’ için • Su ile ilgili çevresel faydalar • CEA’nin maliyeti

32. Ödeme • Kim öder£/yıl • Sizin evsel kullanımınız £900 • Diğer evsel kullanımlar £1200 • Gelecekteki evsel kullanımlar £0

33. SÇD’deki Ekonomik Boyutlar • Ortak Uygulama Stratejisi • Su kullanımı ve değerlerinin ekonomik analizi • Maliyetler, maliyet karşılama ve ücretlendirme • İyi su statüsü için gerekli tedbirlerin ekonomik değerlendirilmesi • Ekonomik araçların kullanımı • Tasarmdan çok Teslimat? • Nehir Havzası Düzeyinde

34. Maliyet Etkin Tedbirlerin Seçilmesi Su kalitesi hedefi başarısı Qu İyi tarım uygulamaları: £5x/Qu Su çekim kısıtları £1x/Qu Farklı tedbirler farklı baskıları hedef alır Güvenilirlik, zamanlama Ölçek konuları Maliyet tahmin güvenilirliği Teknoloji değişimi Paydaş tercihleri Yeni gelişmeler Kanalizasyon arıtmanın iyileştirilmesi £0.2x/Qu

35. SÇD Maliyetlerinin Tahmini İdari Bunların içinden: Sanayi: 11% Su işletmeleri: 45% Tarım: 35 % Habitatlar: 9 % Planlama İzleme Müdahele Toplam

36. Ağır metal emisyonlarının azaltılması • Dişçilerce kullanılan amalgam kullanımının azaltılması • Teknelerin yosun önleyici ‘zehirli’ boya (bakır) kullanımının yasaklanması • Gübre endüstrisinin yeniden yapılandırılması (Kadmiyum)

37. Madde 9: Su Hizmetleri Maliyetlerinin Karşılanması • SözkonusuÜyeÜlke, 2010’a kadar, suyunfiyatlandırmasıpolitikalarının, • sukullanıcılarınasukaynaklarınınverimlibirşekildekullanabilmeleriiçingerekli teşviklerisağladığındanve • böyleceDirektif’inçevreselhedeflerinekatkıdabulunduklarından eminolacaktır. • ÜyeÜlkeler, çevrevekaynakmaliyetlerini de düşünerek, EkIII’teyeralanekonomikanalizlerevekirletenöderilkesine uygunolarak, suhizmetlerimaliyetlerininkarşılanmasıilkesini dikkatealacaklardır. • ‘karşılamanın sosyal, çevresel ve ekonomik etkileri dikkate alınabilir’

38. Maliyet Karşılama Hangi maliyetler: – İşletme maliyetleri – Sermaye getirisi – Sermaye karlılığı – Çevresel maliyetler – Kaynak maliyetleri SÇD bu dış maliyetleri içselleştirmelidir Uzun dönem ortalama maliyetler ya da marjinal maliyetler? SÇD’den sonra finansal maliyetler SÇD’den önce finansal maliyetler • Nedir bu maliyetler?

39. Maliyetkarşılama: kimöder • Kim öder? • Doğrudan kullanıcılar • Diğer kullanıcılar • Vergi verenler • Çapraz sübvansiyon • ‘talep yönetimi’ni engeller • özellikle tarımda, hasar ve azaltma maliyetleri de dahil olmak üzere • Dağıtım konuları ve finansal alım gücü?

40. Ekonomikfaktörlerindahiledilmesi Su kullanımlarının ekonomik önemi Su hizmetlerinin varolan maliyet karşılığının değerlendirmesi Varolan kullanım, etki ve baskıların analizi Cezaların belirlenmesi Arz ve talep eğilimleri Potansiyel tedbirlerin belirlenmesi Program etkilerinin değerlendirilmesi Çevresel Tedbirlerin birim maliyetlerinin değerlendirilmesi Tedbir etkinlik değerlendirmesi Tedbirler programları uygulaması Potansiyel bozulmanın belirlenmesi Hedefler Tedbir maliyet-etkinlik değerlendirmesi Tedbirler programının belirlenmesi Tedbir paketi maliyet/fayda değerlendirmesi BÖDSK olarak atama Daha az sıkı hedefler belirlenmesi Tedbirlerin maliyet-etkinliğinin belirlenmesi Bozulmanın gerekçelendirilmesi Bir tedbir olarak fiyatlandırmanın rolünün belirlenmesi Önerilen maliyet geri dönüş seviyelerinin gerekçeleri

41. Kontrol ve İzleme Planı

42. Kontrol ve İzleme Planı

43. Kontrol ve İzleme Planı

44. Suyun fiyatlandırılması

45. Merkezi ekonomik boyutlar: maliyet karşılama • „Üye Ülkeler, çevre ve kaynak maliyetlerini de düşünerek, [...] ve kirleten öder ilkesine uygun olarak, su hizmetleri maliyetlerinin karşılanması ilkesini dikkate alacaklardır. • Üye Ülke, 2010’a kadar, suyun fiyatlandırması politikalarının, su kullanıcılarına su kaynaklarının verimli bir şekilde kullanabilmeleri için gerekli teşvikleri sağladığından ve böylece Direktif’in çevresel hedeflerine katkıda bulunduklarından emin olacaktır.“ (Art. 9 (1)).

46. SÇD: Su hizmetleri Su hizmetleri şöyle tanımlanır: evsel kullanım, kamu kurumları ya da diğer tüm ekonomik faaliyetler için: (a) yüzey ya da yeraltı su çekimi, su tutma, depolama, yüzey ya da yeraltı suyu artıma ve dağıtma ve (b) Toplayıp arıttıktan sonra yüzey sularına deşarj yapan atıksu toplama ve arıtma tesislerinin sunuduğu tüm hizmetlerdir.” • Komisyon ayrıca, bu hizmetlerin sadece su tedariki ve atık su artıma olmadığını, sulama için su çekimi ve dağıtım, taşkın koruma için su toplama, ulaşım ve hidroelektirk olmak üzere başka hizmetleri de bu tanım içinde olduğu görüşündedir.

47. Rehberlik: maliyet karşılama Tam maliyet karşılama gerekmez Su hizmetleri maliyet karşılanmasına yeterli katkı SU HİZMETLERİ SU KULLANIMI Finansal maliyet Çevresel maliyet Kaynak maliyeti Sanayi Tarım Evsel Sosyal, çevresel ve ekonomik etkileri dikkate alın Geliştirilmiş örnekler, uygulanmaması gerekenler için temel oluşturabilir

48. “Sosyal” ve makul Maliyet Karşılama • “Üye Ülkeler, bölge ve bölgelerin coğrafi ve iklimsel şartlarının yanı sıra, sosyal, çevresel ve ekonomik etkilerini de değerlendirmelidir.” (Art. 9 (1)). • Üye Ülkelerin maliyet karşılamadan muaf oldukları bazı durumlar vardır (Art. 9 (4) – “İrlanda vakası”) --> maliyet karşılama ilkesinin önemli ve gerçekci kısıtları: yoruma açıktır (şeffaf bir süreçle politik mutabakat!)

49. Maliyetlerin Tanım ve Ölçümü • Maliyet Etkinlik Analizi • Uyumun doğrudan finansal/ekonomik maliyetleri • Su ile ilgili olmayan çevresel fayda ve maliyetler • Daha geniş ekonomik maliyetler • Kaynak maliyeti • Standartları karşılamak üzere Fayda-Maliyet Analizi: • ‘orantısızlık’ için • Su ile ilgili çevresel faydalar • CEA’nin maliyeti

50. Örnek: Tarımın etkileri • Sulama, pestisit ve nütrient kullanımının etkileri • Seçilen ürünlerin etkileri - en yüksek verime sahip ürünlerle su kullanımının karşılaştırılması • Gelişmiş sulama tekniklerine teşvikler verilmeli • Ortak Tarım Politikaları ile önemli bağlar • Teşvik yapıları • Fiyatlar ve su kullanımı ile ilgili şeffaflığın geliştirilmesi • Kırsal kalkınma desteğinin rolü