Onderzoek – de latijnse christenheid en de anderen (6 e -15 e )

1. Onderzoek – de latijnse christenheid en de anderen (6e -15e) HB p36-42, cursus p5-7

2. Continenten – beschavingen: bron 4

3. Internationale handel: bron 5 • Welke oceaan speelde geen rol bij internationale handel? • Atlantische oceaan • Reden? Men had nog geen idee dat daar een continent (nl. Amerika) lag.

4. Latijns christendom - vandaag • Doc 4, doc11 • België, Nederland, Ierland, Engeland, Wales, Duitsland, Frankrijk, Italië, Denemarken, … • GRIEKS-ORTHODOX: • Landen: Servië, Bulgarije, Armenië, Griekenland, Cyprus, deel Rusland, … • Stad: Byzantium • Rijk: Byzantijnse rijk.

5. De islam in Europa • Zie atlas kaart 25 (I, II), 26 (I), 27 (I, II), 28 (I). • Welke landen hoorden tot de moslimwereld? • Wat valt er op? Spanje, Portugal, Frankrijk • Drie typisch christelijke landen.

6. Slag bij Poitiers

7. Het byzantijnse rijk hield een millennium stand Boek p42-45, cursus p8-13

8. Keizer Constantijn bouwt een nieuwe hoofdstad. • 280-337 • Eerste christelijke keizer van Rome • 313: edict van Milaan – einde christenvervolgingen • 330 stichting Constantinopel

9. Constantinopel - 330 • HANDEL • VERDEDIGING

10. Constantinopel • Handel • Kruispunt van Europese landwegen naar Azië. • Overgang tussen de Middellandse Zee en de Russische vlaktes. • Verdediging • Quasi volledig omgeven door de Zee (Marmara en Zwarte). • Makkelijk om invallers te spotten.

11. Constantinopel • Smeltkroes van Romeinse, Griekse en Aziatische cultuur, aangevuld met het christendom. • Hoe komt dat? • Kruispunt van wegen  handelaars  wisselen gebruiken, ideeën en cultuur uit met elkaar.

12. Byzantijnse rijk: expansie en verbrokkeling • Keizer Justinianus I • 482 – 565 • Beschouwde zichzelf als nakomeling van de oude Romeinse keizers • Onderzoeken: bron 1, p42

13. Expansie • Bron 1, p42 • Uitbreiding v.h. rijk – delen van het WRR heroveren(niet volledig gelukt) • Regeerde als een goddelijk heerser

14. Verschrompeling

15. Verschrompeling • Hoe evolueerde het Byzantijnse rijk na de dood van Justinianus? • Het rijk scheurde terug. • Verschrompelde! • Lestekst deel 1 – lezen. • Einde ORR  1453 • Byzantium veroverd door de Turken.

16. Theodora – medeheerser van Byzantium

17. Theodora • Tekst p10 – 11 • Actrice – prostituee – femme fatale – wolspinster – keizerin • Getrouwd in 525 met Justinianus • Verbeterde de positie van de vrouw

18. Byzantijnse theocratie • Theo – god / kratos – macht, kracht • Theocratie = heerschappij van God. • Byzantijnse theocratie: bron 3, p44 • Keizer = plaatsvervanger van god op aarde • Keizer = de wet zelf • Hedendaagse voorbeelden: China tot 1911, Japan tot 1946, Saoedi-Arabië (sharia), Iran (ayatholla), Tibet (dalai Lama), en ook…

19. theocratie

20. Theocratie x Democratie

21. Theocratie x Democratie Justinianus I Di Rupo I • Macht om te regeren komt van God. • Keizer is de hoogste wet zelf. • Volk - onderdanig • Macht om te regeren gekregen van het volk (verkiezingen) • Moet zich aan de grondwet houden. • Volk – geen onderdanige positie, kan ontslag eisen.

22. Corpus Julius Civilis • Verzameling rechtskundige uitspraken ivm burgerlijk recht. • Samengesteld door keizer Justinianus (codex Justinianus) • Tussen 529 – 534, • Gold als burgerlijk wetboek. • Waarom laten opstellen? • Bracht alle rechtsbronnen samen in één boek, recht gecentraliseerd. • Één bron voor rechtspraak in hele rijk  uniforme rechtspraak

23. Corpus Julius Civilis • Modern? • Bewijs leveren, iedereen mag een pleidooi voeren, niet veroordelen zonder gehoord te zijn, straf dient als heropvoeding, … • Ouderwets? • Man is belangrijker als vrouw. • Dames is dit nog steeds zo?

24. Positie van de vrouw

25. Byzantijnse theocratie1 staat, 1 kerk, 1 wet • Staatskerk • Hoofd: basileus hoogste gezag, ook in geloofszaken  plaatsvervanger van god op aarde.(theocratie) • Patriarch: wijdde de basileus. • Administratie • Groot rijk  Ambtenaren nodig! • Centrale administratie • Keizer moest aanblijven of ze waren hun werk kwijt. • 1 wet: corpus Julius Civilis • Uniformiteit van wetgeving en rechtspraak doorheen het rijk

26. Andere vormen van sociale ongelijkheid • Welke gevallen van schade aan derden worden vermeld? • Schade door onrechtmatig verbranden, vernielen of breken van iets. • Sociale ongelijkheid blijkt uit… • Slavernij! • Het doden van een slaaf (of een stuk vee) is een even zwaar vergrijp als iets van de eigenaar te vernielen of verbranden. • Slaaf = levend werktuig

27. Economie en welvaart • Economisch: • Draaischijf voor mediterrane handel. • Handelscontacten met Azië. • Via de zwarte zee handel voeren met Oost-Europa. • De Bezant – munt werd overal als betaalmiddel aanvaard  geldeconomie!

28. Welvaart • Grote tegenstellingen tussen arm en rijk. • Slavernij! • Zie voorbeeld op p13.

29. Byzantijnse beschaving Boek p44-45, cursus p13-18

30. Schitterende Grieks – christelijke cultuur

31. Grieks – christelijke cultuur • Voortzetting van ORR, met enkele verschillen: • Voertaal was Grieks. • Voortgebouwd op Griekse fundamenten, Byzantion. • Klassieke cultuur in Christelijk kleedje. • DUS: Byzantijnen: • Erfgenamen van het oude Romeinse rijk • Inwoners van het eerste christelijke rijk

32. Patriarch van Byzantium • Patriarchaat bestaat sinds 330. • Sinds 451 op zelfde niveau als onze paus. • Sinds 1991 – Bartholomeus I • Geen macht over de basileus.

33. Orthodoxie • Vasthouden aan het geloof, de kerkleer en daar niet van afwijken.

34. Iconen • Religieuze afbeeldingen met bladgouden achtergrond geschilderd op een houten paneel.

35. Godsdiensttwisten: 726 - 843 • Wat: Verbod op verering van iconen, het icoon zelf werd verboden. • Partijen: • Beeldenvernielers of iconoclasten • Ambtenaren en leger • Beeldenvereerders of iconodoulen • Het gewone volk en de monniken. • 843: iconen mogen gebruikt worden als hulp bij meditatie en gebed. • Paus: koos kant van iconodoulen • Spanningen tussen Rome en Byzantium stegen.

36. Ascese • Strenge, vrome levenswijze. • Zowel in kloostergemeenschappen als leven als kluizenaars. • Veel aanzien bij bevolking.

37. Haghia Sophia – Aya Sophia • Gebouwd onder Justinianus. • 1453: Mehmet II maakt er een moskee van – Aya Sophia • 1934: M.K. Atatürk vormt het om tot seculier gebouw – museum.

38. Byzantium >< Rome • Sinds 395 bestond er een kloof – ORR x WRR • Politiek vlak: • Basileus: vond zichzelf de rechtmatige opvolger van de Romeinse keizers, was overigens de enige christelijke keizer. • 800: de paus kroont Karel de Grote tot keizer.  2 christelijke keizers in Europa.

39. Byzantium >< Rome • Theologische verschillen • Pauselijke authoriteit – paus geen zeggenschap over de christenen in Oosten, luisterden naar de basileus. • Filioque-doctrine: • Westen: de Heilige Geest ging uit van de Vader en de Zoon. • Oosten: gingen uit van de Vader via de zoon.

40. Byzantium >< Rome

41. KUNST  TEN DIENSTE VD KERK Schitterende cultuur