ÇEVRE KANUNU

1. ÇEVRE KANUNU • Kanun Numarası             : 2872 •  Kabul Tarihi                     : 09 /08 / 1983 •  Yayımlandığı R.Gazete   : • Tarih : 11/8/1983   Sayı : 18132 • Son Değişiklik : 26 / 04 / 2006

2. DENİZLER NEDEN KORUNMALIDIR ? • DÜNYA’ NIN DÖRTTE ÜÇÜ’ NÜ KAPLAYAN DENİZLER SICAKLIĞIN VE İKLİMLERİN DENGEDE TUTULMASINI SAĞLAR • KANSER İLAÇLARI ’NIN % 65’ İ DENİZ CANLILARINDAN YAPILIR • ATMOSFERDEKİ KARBON Dİ OKSİD’İ EMER • AKINTILARDAN, DALGALARDAN VE GEL GİT’ TEN ELEKTRİK ENERJİSİ ELDE EDİLEBİLİR • İNSANLARIN İHTİYACI OLAN PROTEİN’ İN % 20’ SİNİ SAĞLAR • DÜNYA’ NIN EN BÜYÜK TUZ REZERVİ’ DİR • ATMOSFERDEKİ OKSİJENİN % 75’ İ DENİZLERDEN ÜRETİLİR • DÜNYA PETROLÜ’ NÜN YAKLAŞIK ÜÇTE BİRİ VE DOĞALGAZIN BÜYÜK BÖLÜMÜ’ NÜN KAYNAGI DENİZLERDİR. • CAM SANAYİİ’ NİN ANA HAMMADDESİ DENİZ KUMUDUR • TİCARİ TAŞIMACILIĞIN YAKLAŞIK % 98’ İ DENİZ YOLU İLE YAPILIR • ÜLKE TURİZM’ İNDE ÖNEMLİ BİR GELİR KAYNAĞIDIR • İNSANOĞLU DENİZLERİN YAKLAŞIK % 10 ‘ UNU KEŞFEDEBİLMİŞTİR

3. Amaç: • Madde 1 – (Değişik: 26/4/2006 – 5491/1 md.) • Bu Kanunun amacı, bütün canlıların ortak varlığı olan çevrenin, sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma ilkeleri doğrultusunda korunmasını sağlamaktır.

4. Tanımlar: • Madde 2 – (Değişik: 26/4/2006 – 5491/2 md.) • Bu Kanunda geçen terimlerden; • Çevre: Canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kültürel ortamı, • Çevre korunması: Çevresel değerlerin ve ekolojik dengenin tahribini, bozulmasını ve yok olmasını önlemeye, mevcut bozulmaları gidermeye, çevreyi iyileştirmeye ve geliştirmeye, çevre kirliliğini önlemeye yönelik çalışmaların bütününü, • Çevre kirliliği: Çevrede meydana gelen ve canlıların sağlığını, çevresel değerleri ve ekolojik dengeyi bozabilecek her türlü olumsuz etkiyi,

5. Atık: Herhangi bir faaliyet sonucunda oluşan, çevreye atılan veya bırakılan her türlü maddeyi, • Katı atık: Üreticisi tarafından atılmak istenen ve toplumun huzuru ile özellikle çevrenin korunması bakımından, düzenli bir şekilde bertaraf edilmesi gereken katı atık maddeleri, • Evsel katı atık: Tehlikeli ve zararlı atık kapsamına girmeyen konut, sanayi, işyeri, piknik alanları gibi yerlerden gelen katı atıkları, • Tehlikeli atık: Fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik yönden olumsuz etki yaparak ekolojik denge ile insan ve diğer canlıların doğal yapılarının bozulmasına neden olan  atıklar ve bu atıklarla kirlenmiş maddeleri, • Tehlikeli kimyasallar: Fiziksel, kimyasal ve/veya biyolojik yönden olumsuz etki yaparak ekolojik denge ile insan ve diğer canlıların doğal yapılarının bozulmasına neden olan  her türlü kimyasal madde ve ürünleri, • Kirli balast: Duran veya seyir halindeki tankerden, gemiden veya diğer deniz araçlarından su üzerine bırakıldığında; su üstünde veya bitişik sahil hattında petrol, petrol türevi veya yağ izlerinin  görülmesine neden olan veya su üstünde ya da su altında renk değişikliği oluşturan veya askıda  katı madde/emülsiyon halinde maddelerin birikmesine yol açan balast suyunu,

6. Risk değerlendirmesi: Belirli kimyasal madde ya da maddelerin potansiyel tehlikelerinin belirlenmesi ve sonuçlarının hesaplanması yönünde kullanılan yöntemler bütününü, • İyonlaştırıcı olmayan radyasyon: İyonlaşmaya neden olmayan elektromanyetik dalgaları, • Elektromanyetik alan: Elektrik ve manyetik alan bileşenleri olan dalgaların oluşturduğu alanı, • Koku: İnsanda koku alma duygusunu harekete geçiren ve kokunun algılanmasına neden olan uçucu maddelerin yarattığı etkiyi, • Hava kalitesi: İnsan ve çevresi üzerine etki eden hava kirliliğinin göstergesi olan, çevre havasında mevcut hava kirleticilerin artan miktarıyla azalan kalitelerini ifade eder.

7. İzin alma, arıtma ve bertaraf etme yükümlülüğü              Madde 11 – (Değişik: 26/4/2006 – 5491/8 md.) •              Üretim, tüketim ve hizmet faaliyetleri sonucunda oluşan atıklarını alıcı ortamlara doğrudan veya dolaylı vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri atıklarını yönetmeliklerde belirlenen standart ve yöntemlere uygun olarak arıtmak ve bertaraf etmekle veya ettirmekle ve  öngörülen izinleri almakla yükümlüdürler. • Liman, tersane, gemi bakım-onarım, gemi söküm, marina gibi kıyı tesisleri; kendi tesislerinde ve gemi ve diğer deniz araçlarında oluşan petrollü, yağlı katı atıklar ve sintine, kirli balast, slaç, slop gibi sıvı atıklar ile evsel atıksu ve katı atıkların alınması, depolanması, taşınması ve bertarafı ile ilgili işlemleri ve tesisleri yapmak veya yaptırmakla yükümlüdürler. Buna ilişkin usûl ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

8. Denetim, bilgi verme ve bildirim yükümlülüğü             Madde 12 – (Değişik: 26/4/2006 – 5491/9 md.) •              Bu Kanun hükümlerine uyulup uyulmadığını denetleme yetkisi Bakanlığa  aittir. Gerektiğinde bu yetki, Bakanlıkça; il özel idarelerine,  çevre denetim birimlerini kuran belediye başkanlıklarına, Denizcilik Müsteşarlığına, Sahil Güvenlik Komutanlığına, 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre belirlenen denetleme görevlilerine veya Bakanlıkça uygun görülen diğer kurum ve kuruluşlara devredilir. Denetimler, Bakanlığın belirlediği denetim usûl ve esasları çerçevesinde yapılır. • İlgililer, çevre kirliliğine neden olabilecek faaliyetleri ile ilgili olarak, kullandıkları hammadde, yakıt, çıkardıkları ürün ve atıklar ile üretim şemalarını, acil durum plânlarını, izleme sistemleri ve kirlilik raporları ile diğer bilgi ve belgeleri talep edilmesi halinde  Bakanlığa veya yetkili denetim birimine vermek zorundadırlar. 

9. İdari nitelikteki cezalar:              Madde 20 – (Değişik: 26/4/2006 – 5491/14 md.) • Bu Kanunda öngörülen yasaklara ve sınırlamalara aykırı olarak ülkenin egemenlik alanlarındaki denizlerde ve yargılama yetkisine tâbi olan deniz yetki alanlarında ve bunlarla bağlantılı sularda, tabiî veya sunî göller ve baraj gölleri ile akarsularda; •              1) Petrol ve petrol türevleri (ham petrol, akaryakıt, sintine, slaç, slop, rafine ürün, yağlı atık vb.) tahliyesi veya deşarjı yapan tankerlerden, bin (dahil) gros tona kadar olanlar için gros ton başına 40 Türk Lirası, bin ilâ beş bin (dahil) gros ton arasında olanlara, bu miktar ve ilave her gros ton başına 10 Türk Lirası,  beş bin gros tondan fazla olanlara ise, yukarıdaki miktarlar ve ilave  her gros ton başına 100 Kuruş,  •              2) Kirli balast tahliyesi yapan tankerlerden bin (dahil) gros tona kadar olanlar için gros ton başına 30 Türk Lirası, bin ilâ beşbin (dahil) gros ton arasında olanlara bu miktar ve ilave her gros ton başına 6 Türk Lirası, beşbin gros tondan fazla olanlara ise, yukarıdaki miktarlar ve ilave her gros ton başına 100 Kuruş,

10. 3) Petrol türevleri (sintine, slaç, slop, akaryakıt, yağlı atık vb.) veya kirli balast tahliyesi yapan gemi ve diğer deniz vasıtalarından bin gros tona kadar olanlar için gros ton başına 20 Türk Lirası, bin ilâ beşbin (dahil) gros ton arasında olanlara bu miktar ve ilave her gros ton başına 4 Türk Lirası, beş bin gros tondan fazla olanlara ise, yukarıdaki miktarlar ve ilave her gros ton başına 100 Kuruş, •              4) Katı atık bırakan veya evsel atıksu deşarjı yapan tanker, gemi ve diğer deniz araçlarından bin (dahil) gros tona kadar olanlar için gros ton başına 10 Türk Lirası, bin ilâ beşbin (dahil) gros ton arasında olanlara bu miktar ve ilave her gros ton başına 2 Türk Lirası, beşbin gros tondan fazla olanlara ise, yukarıdaki miktarlar ve ilave her gros ton başına 40 Kuruş, idarî para cezası verilir. 

11. Tehlikeli madde ve atıkların deşarjı durumunda uygulanacak idarî para cezaları, petrol ve türevleri kategorisi esas alınarak on katı  verilir. •              Kirliliğin oluşmasını müteakip gemi veya deniz aracının kendi imkânları ile neden olduğu kirliliği giderdiğinin tespit edilmesi durumunda, idarî para cezası 1/3 oranında uygulanır. •              Cezanın derhal ve defaten ödenmemesi veya bu hususta yeterli teminat gösterilmemesi halinde, gemiler ve götürülebilen diğer deniz vasıtaları en yakın liman yetkilisine teslim edilerek seyrüseferden ve faaliyetten men edilir. Banka teminat mektubu veya geminin bağlı olduğu kulüp sigortacısı tarafından düzenlenecek teminat mektubu teminat olarak kabul edilir. •              Yabancı devlet egemenliği altındaki sularda bu devletlerin mevzuatının Türk bayraklı gemiler tarafından ihlali durumunda, ilgili devletin ceza uygulamaması ve Türkiye'nin cezalandırmasını talep etmesi durumunda bu Kanun hükümleri uygulanır.

12. İDARİ PARA CEZALARINDA ARTIŞ • 30 Aralık 2008 tarih ve 27096 sayılı RG’ de yayınlanan İdari Para Cezalarına uygulanacak idari para cezaları’ na ilişkin Tebliğ (2009/1) ile bu kanunun 20. maddesinde belirlenen idari para cezalarında arttırıma gidilmiştir. Maliye Bakanlığı’nın 387 sayılı VUK Genel Tebliği uyarınca 2009 yılı Yeniden Değerlendirme Oranı % 12 olarak tesbit edildiğinden, uygulanacak İdari Para Cezaları da dolaylı olarak % 12 oranında artmıştır.