De teloorgang van de onderneming: Faillissement & Gerechtelijk akkoord

1. De teloorgang van de onderneming: Faillissement & Gerechtelijk akkoord • Algemeen kader: pathologie en verdwijning van de onderneming • Vrijwillige verdwijning • Gedwongen verdwijning

2. Algemeen kader ... • Vrijwillige verdwijning • (Vrijwillige) vereffening -> realisatie activa -> Voldoening SE’s -> Saldo: voor ondernemer • Overdracht van de onderneming • Natuurl. persoon: overdracht handelsfonds • Rechtspersoon: • Overdracht activa (‘asset deal’) • Overdracht aandelen (‘share deal’) • Inbreng algemeenheid/bedrijfstak/fusie/splitsing

3. Algemeen kader ... • Gedwongen mechanismen • Preventieve mechanismen (-> continuïteit): • Ondernemingsbegeleiding • Depistage • Gerechtelijk akkoord • Curatieve mechanismen (-> discontinuïteit) • Gedwongen ontbinding • Faillissement

4. I. Preventieve mechanismen: opsporing en begeleiding • Opsporing van ondernemingen in moeilijkheden • Principe: geen veralgemeende controle van overheidswege • Ratio-analyse op jaarrekeningen • Door privé-ondernemingen (‘data-vendors’) • Vlaamse Commissie voor Preventief Bedrijfsbeleid • Centralisatie van gegevens bij Rb. Kh.: art. 5 WGA • In kader van Handelsonderzoek

5. Gegevensverzameling Rb. Kh.

6. Preventieve mechanismen/Algemeen ... • Begeleiding/herstel van ondernemingen in moeilijkheden: overzicht • Begeleiding • door VCPB en ‘preventiecellen’ • door ‘kamers voor handelsonderzoek’ in Rb. Kh. • Uitstel van betaling/minnelijk akkoord • Conventioneel moratorium met SEs • Gerechtelijk akkoord • Opgelegd (tijdelijk) moratorium t.a.v. SEs • Door rechter bekrachtigd herstelplan

7. Preventieve mechanismen/Algemeen ... • Probleem: wie is bevoegd in federale staatsstructuur ? • Economisch beleid -> Gewesten • Ondernemingsbegeleiding -> gewesten • Handelsonderzoek door rechtbanken ? • > onderdeel van ‘organisatie justitieel bestel’ • Handelsrecht = federaal • Gerechtelijk akkoord = onderdeel van algemeen normatief kader

8. Preventieve mechanismen/Depistage ... • Begeleiding door VCPB • Gewestelijk niveau: enkel Vlaams Gewest • Via ratio-analyse op ondernemingen > 50 WNs • Vrijwillig karakter • Geen band met depistage -> geen gegevensuitwisseling • Begeleiding door preventiecellen • preventiecel = VZW • begeleiding KMO’s met 1-50 WNs • geen onderzoeksinstrumenten

9. Preventieve mechanismen/Depistage ... • Begeleiding door ‘kamers voor handelsonderzoek’ • Oorsprong • ‘Depistage’ bij sommige Rb. Kh. • Dreiging met ambtshalve faill. • Art. 10 WGA: juridische bekrachtiging en veralgemening • ° kamers voor handelsonderzoek binnen elke Rb. Kh. • Taken: • Algemene opvolging ON’en • ‘ambtshalve’ onderzoek ON’en die in aanmerking komen voor ger. akkoord

10. Verloop depistageprocedure Depistage

11. II. Preventieve mechanismen: Gerechtelijk Akkoord • Doelstellingen Wet 17 juli 1997 (WGA) • Voorkoming faillissement -> Tijdig ingrijpen ! (<-> vroeger: substituut voor faillissement) • Behoud economische substantie • Continuïteit van de ON -> geen curatele, wel begeleiding • Herstel van de ON -> herstel- en betalingsplan • evt. overdracht van de ON

12. II. Preventieve mechanismen: Gerechtelijk Akkoord ... • Krachtlijnen • Tijdelijk moratorium op schulden • Ondernemer wordt afgeschermd van bestaande schuldeisers • Maar: onderneming blijft functioneren -> continuïteit • Herstelplan onderneming • Doel: herstel solvabiliteit en rendabiliteit onderneming • Betalingsregeling met schuldeisers • Nieuwe geldmiddelen/afstoten deel onderneming

13. Gerechtelijk akkoord... I. Toegangsvoorwaarden (art. 9 WGA) 1. Koopman 2. Continuïteitsbedreiging (art.9, § 1) • Tijdelijk niet-voldoen schulden • Andere continuïteitsbedreiging • Feitelijke beoordeling • Vermoeden: Netto-actief < 50% kapitaal 3. Herstelkansen ON (art. 9, § 2) • sanering financiële toestand -> terugbetaling SE’s • economisch herstel van de ON

14. Gerechtelijk akkoord/Toegangsvoorwaarden ... 4. Geen kennelijk kwade trouw (art. 15 WGA) • Slechts beperkte toetsing moraliteit ondernemer (<-> vroeger: akkoord was gunst aan ondernemer) • ‘kennelijk’ -> Marginale toetsing • Toepassingen: • Afwezigheid boekhouding • Duidelijke incompetentie / fraude • Uitz.(art. 15, § 3): garanties voor verwijdering ondernemer uit bestuur -> enkel voor voorlopige opschorting

15. Gerechtelijk akkoord/inleiding procedure ... II. Inleiding procedure

16. Gerechtelijk akkoord/inleiding procedure ... • Aanvraag schuldenaar • bij verzoekschrift • Te verstrekken gegevens: • Huidige financiële toestand • Aanwijzingen financieel herstel • boekhoudkundige prognose • Inleiding Procureur des Konings -> verband met depistage -> remedie voor inertie ondernemer • bij dagvaarding • geen akkoordaanvraag -> medewerking ondernemer vereist

17. Gerechtelijk akkoord/inleiding procedure ... • Andere initiatiefgerechtigden ? • Schuldeisers: neen • Werknemers: neen • Voorlopig bewindvoerder: betwist • -> Sterk voluntaristisch karakter

18. Gerechtelijk akkoord/inleiding procedure ... III. Gevolgen indiening akkoordaanvraag • Geen faillietverklaring mogelijk • Verbod tegeldemaking ingevolge uitoefening middel van tenuitvoerlegging (art. 13, lid 2) bv. uitvoerend beslag • Geen publiciteit tav schuldeisers cf. ook behandeling in raadkamer Maar: bij grotere ondernemingen: algemeen gekend • Uitspraak rechtbank binnen 15 dagen

19. Gerechtelijk akkoord/inleiding procedure ... IV. Uitspraak akkoordaanvraag • Verwerping aanvraag • ofwel: staat van faillissement -> ‘ambtshalve’ faillietverklaring • ofwel: geen toestand faillissement -> behoud status quo -> evt. begeleiding • Inwilliging aanvraag • toekenning voorlopige opschorting • evt. machtiging tot overdracht onderneming (art. 41 WGA)

20. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... V. Voorlopige opschorting

21. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... V. Voorlopige opschorting 1. Betekenis: • ‘’Observatieperiode’(max. 6-9 m.) • Inventarisatie situatie ON • > procedure aangifte en verificatie SV’en • Opmaak herstelplan • Geen ‘curatele’ op handelaar • ° Commissaris(sen) inzake opschorting • Begeleiding bij opstellen herstelplan • Evt. machtigingsbevoegdheid voor bepaalde handelingen ->sanctie: niet-tegenwerpelijkheid tov schuldeisers (art. 15, § 1)

22. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... 2. Gevolgen tav goederen handelaar A. Opschorting middelen tenuitvoerlegging (art. 21 WGA) • moratorium tav bestaande SE’s • geldt voor alle schuldeisers • Maar: evt. bijkomende zekerheden ‘preferente’ SE’s • Uitzonderingen: • borgen en medeSA’s • afwijkingen bijzondere wetgeving • wanbetaling lopende interesten

23. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... B. Verbod beslagleggingen (art. 22) • zowel bewarend als uitvoerend • vanaf toekenning voorl. opschorting • vroegere beslagen -> bewarend

24. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... C. Situatie van samenloop ? • onderscheid oude-nieuwe schulden • Belang van ‘samenloop’ mbt oude schulden ? • fixatie rechten SEs bij voorlopige opschorting • ‘gelijkheid’ SEs (paritas creditorum) • > verbod nieuwe zekerheden • > verbod compensatie • vrijwillige betaling oude SE door handelaar ? wellicht mogelijk => ‘oneigenlijke’ samenloop

25. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... 3. Gevolgen tav lopende overeenkomsten • Principe: continuïteit (art. 28) • Gevolgen: • verbod ontbindende bedingen louter mbt situatie gerechtelijk akkoord • neutralisering schadebedingen • intuitu personae-overeenkomsten ? • gerechtelijk akkoord -> vertrouwensbreuk ? • sanctie wanprestatie door SA ? • exceptio non adimpleti contractus • ontbinding (art. 1184 B.W.) • schadevergoeding -> Maar: geen dwanguitvoering, tenzij ‘nieuwe’ schuld

26. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... VI. Het betalings- en herstelplan • Inhoud: • Beschrijvend deel -> inventarisatie situatie ON (cf. aangifte SV’en) • Bepalend gedeelte -> maatregelen ter voldoening SEs en herstel ON • Schuldherschikking (gespreide betaling, partiële kwijtschelding ...) • Regeling eigendomsvoorbehoud • Sociale herstructurering • Wijzigingen in bestuur • Nieuwe financieringsmiddelen (kapitaal, kredieten, ...)

27. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... • Goedkeuring door schuldeisers • ‘Preferente’ SEs: individuele instemming • wie ? • bijzonder bevoorrechte, pandhoudende en hypothec. SE • verkoper met eig.voorbehoud • belastingadministratie ! • Gevolg: plan enkel bindend als instemming • Uitz.: geen instemming vereist als: • duur plan ≤ 18 maanden, én • betaling interesten aan SE

28. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... • Alle SEs: collectieve stemming -> gebeurt op “akkoordzitting” • Elke SE: 1 stem • Quorum: 1/2 + 1 van SEs • Meerderheid: • 1/2 + 1 van stemmen • 1/2 + 1 waarde schuldvorderingen • Goedkeuring = noodzakelijke voorwaarde voor ‘definitieve opschorting’

29. Gerechtelijk akkoord/voorlopige opschorting ... VII. Beslissing rechtbank 1. Aanvaarding • Goedkeuring door schuldeisers • Bijkomende voorwaarden: • Waarborgen voor eerlijk bestuur • Akkoord niet strijdig met O.O. • Naleving vormvoorschriften => Definitieve opschorting 2. Verwerping -> terugverwijzing naar SE’s -> ‘ambtshalve’ faillissement 3. Goedkeuring overdracht ON

30. Gerechtelijk akkoord/definitieve opschorting ... VIII. Definitieve opschorting