Kurs na innowacje

1. Kurs na innowacje Jak wyprowadzić Polskę z rozwojowego dryfu?

2. Autorzy raportu: • Tomasz Geodecki • Grzegorz Gorzelak • Jarosław Górniak • Jerzy Hausner • Stanisław Mazur • Jacek Szlachta • Janusz Zaleski

3. GŁÓWNE TEZY RAPORTU • Polska znajduje się rozwojowym dryfie. • Na świecie rozlewa się długotrwały kryzys, z którym świat sobie nie radzi. • Kryzys szczególnie dotyka Europy, w tym w szczególności państw strefy euro. • Powinniśmy dążyć do ukształtowania w Polsce innego, nowego modelu rozwoju społeczno-gospodarczego.

4. GŁÓWNE TEZY RAPORTU (2) • Modelu bazującego na formule dyfuzji kreatywnej i wykorzystującego potencjał trzech (prywatnej, obywatelskiej i państwowej), a nie tylko jednej (prywatnej) sfery ładu społecznego. • To wymaga przeprowadzenia głębokich zmian instytucjonalnych i strukturalnych. • Także innego podejścia do integracji europejskiej i naszego członkostwa w UE oraz innego podejścia do wykorzystania środków unijnych.

5. GŁÓWNE TEZY RAPORTU (3) • Mamy znacznie większy potencjał rozwojowy, którego nie potrafimy wykorzystać. • Bariery tkwią głównie po stronie państwa. • Nie mamy jednak skutecznych politycznych mechanizmów korekty złej polityki i wprowadzania niezbędnych zmian instytucjonalnych.

6. MOLEKULARNY MODEL ROZWOJU POLSKI • Rozkwit sfery prywatnej. • Rozrost i postępująca degeneracja sfery państwowej. • Osłabienie i zastój sfery obywatelskiej.

7. ROZWOJOWY DRYF Eksploatacja dostępnych (własnych, krajowych) i pozyskanych (unijnych) zasobów w sposób coraz bardziej ekstensywny (czyli nieefektywnie – przy coraz wyższym koszcie i rosnących efektach ubocznych) oraz w niewielkim stopniu je pomnażający.

8. ROZWOJOWY DRYF (2) Dotychczasowy molekularny model rozwoju społeczno-gospodarczego Polski wyczerpuje stopniowo swoją moc. A to oznacza, że jeśli go nie zmodyfikujemy, to dynamika wzrostu i rozwoju będzie się wyraźnie obniżać i z czasem przestaniemy skracać dystans do najsilniejszych gospodarczo państw europejskich.

9. Dla krajów naszego regionu typowy jest model „dyfuzji naśladowczej”

10. Wzrost produktywności i wydajności pracy jest w Polsce szybszy niż w krajach zachodnioeuropejskich W wielu podobnych krajach wzrost wydajności pracy jest jednak większy Skracanie dystansu rozwojowego nie będzie możliwe w modelu „dyfuzji naśladowczej” Stymulowanie innowacyjności przez dotacje na inwestycje w B + R nie przynosi istotnych efektów Kres modelu doganiania przez dyfuzję naśladowczą:

11. REGUŁYMYŚLENIA I POSTĘPOWANIA • Przestańmy utożsamiać nakłady na B+R z innowacjami. • Innowacyjność jest zaraźliwa. Rozpowszechnia się poprzez demonstrację i dyfuzję. Ale tylko w odpowiednim społecznym środowisku, w którym występują niezbędne katalizatory. • Żadna, nawet najbardziej sprawna biurokracja, nie wymusi innowacyjności. • Podmiotem innowacyjności są przedsiębiorcze jednostki i organizacje.

12. REGUŁYMYŚLENIA I POSTĘPOWANIA (2) • Najsilniejszym czynnikiem przedsiębiorczości jednostek jest ich kreatywność. Najsilniejszym czynnikiem przedsiębiorczości organizacji jest przymus ekonomiczny. • Koniecznie także konsumenci muszą zostać praktycznie uznani za pomysłodawców i twórców innowacji. • Nie pomoże żaden Wielki Wszechogarniający Plan. Potrzebujemy wielu cząstkowych, ale równoczesnych, zmian systemowych (instytucjonalnych), spójnie ukierunkowanych. Kluczowe punkty przyłożenia.

13. REGUŁYMYŚLENIA I POSTĘPOWANIA (3) • Myśl główna – wyzwolić wszędzie własny potencjał rozwojowy. • Praktycznie najważniejsze jest wzmacnianie enklaw kreatywności. • Niezbędna jest do tego publiczno-obywatelska, a nie tylko partyjno-rządowa perspektywa programowania i uruchamiania przedsięwzięć rozwojowych.

14. PROBLEMY ZE WZROSTEM • Krótki horyzont – utrzymanie względnej równowagi makroekonomicznej. • Średni horyzont – utrzymanie wysokiego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego • struktura – orientacja proeksportowa, • finansowanie – oszczędności krajowe. • Długi horyzont – wykreowanie strukturalnej konkurencyjności i znalezienie się w gospodarczym trzonie UE.

15. CO ROBIĆ? PUNKTY PRZYŁOŻENIA • Stworzenie możliwości i wspieranie tworzenia nowej generacji instytucji pośredniczących między biznesem i nauką, koniecznie z finansowym udziałem kapitału prywatnego (brokerzy innowacyjności, Centra Technologii i Rozwoju). • Reanimacja Ministerstwa Gospodarki oraz wypracowanie krajowego średniookresowego programu polityki strukturalnej. Program ukierunkowany na tworzenie strukturalnych warunków dla kreatywności i przedsiębiorczości.

16. CO ROBIĆ? PUNKTY PRZYŁOŻENIA (2) • Przeformułowanie szkolnictwa – w kierunku zdolności do kształtowania współcześnie najważniejszych kompetencji, w tym krytycznego odbierania informacji, komunikowania się i zbiorowego działania. • Uruchomienie szerokiego programu edukacji kulturalnej. • Adekwatne i zrównoważone (w relacji do różnych grup społecznych – twórców, producentów i użytkowników) uregulowanie praw własności intelektualnej.

17. CO ROBIĆ? PUNKTY PRZYŁOŻENIA (3) • Odpartyjnienie i uobywatelnienie mediów publicznych. • Zmodyfikowanie istniejących i uruchomienie nowych mechanizmów generowania wiedzy społecznej. • Reanimacja dialogu społecznego. • Systematyczne i rzetelne prowadzenie niezależnych badań postlegislacyjnych. • Wypracowanie narodowej strategii integracji europejskiej i członkostwa Polski w UE.

18. CZEGO SZCZEGÓLNIE NIE ROBIĆ, ZANIECHAĆ? • Nie uprawiać polityki innowacyjnej, czyli odgórnego, administracyjnego wtłaczania innowacji do przedsiębiorstw. • Skończyć z kultem absorpcji środków unijnych i filozofią „wyciskania brukselki”. • Nie szukać i aktywizować pól konfrontacji (animować pola możliwej kooperacji oczywiście z tymi, którzy tego chcą).

19. MYŚL KOŃCOWA (ZAMIAST PODSUMOWANIA) Przestańmy szukać winnych, szukajmy praktycznych rozwiązań, stosunkowo dobrze zdefiniowanych już naszych problemów z kreatywnością, innowacyjnością i rozwojem.

20. Dziękuję bardzo za zaproszenie i uwagę. Raport w wersji elektronicznej dostępny na stronie: www.fundacja.e-gap.pl Raport powstał dzięki wsparciu Telekomunikacji Polskiej S.A.