BÀI 4 VAI TRÒ CỦA XÃ HỘI TRONG HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG PHÁP LUẬT

1. BÀI 4VAI TRÒ CỦA XÃ HỘI TRONGHOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG PHÁP LUẬT

2. 1. Khái quát về hoạt động xây dựng pháp luật • 1.1 Khái niệm xây dựng pháp luật • 1.2 Chủ thể của hoạt động xây dựng pháp luật • 1.3 Quy trình hoạt động xây dựng pháp luật

3. 1.1 Khái niệm xây dựng pháp luật Xây dựng pháp luật nếu hiểu theo nghĩa hẹp chỉ bao gồm hoạt động ban hành pháp luật của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Còn nếu hiểu theo nghĩa rộng thì bao gồm tất cả các hoạt động (của Nhà nước và xã hội) có liên quan đến việc ban hành pháp luật. Trong đó bao hàm các hoạt động lập hiến, lập pháp và lập quy, sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ các quy định pháp luật, các văn bản pháp luật

4. 1.2 Chủ thể của hoạt động xây dựng pháp luật - Cơ quan nhà nước có thẩm quyền: Chủ thể quan trọng nhất, giữ vai trò cơ bản trong việc ban hành cũng như hoàn thiện pháp luật. - Các bộ phận dân cư trong XH thông qua hoạt động đóng góp ý kiến vào dự thảo luật. - Các chuyên gia pháp lý: Giữ vai trò gián tiếp thông qua các công trình nghiên cứu liên quan đến hoạt động lập pháp. - Các viện nghiên cứu, các cơ sở giáo dục, tổ chức xã hội, … thông qua hoạt động chuyên môn phù hợp với chức năng. - Một số chủ thể khác có thể tham gia thông qua cơ chế đấu thầu.

5. 1.3 Quy trình hoạt động xây dựng pháp luật - Đề xuất yêu cầu ban hành một văn bản pháp luật mới hoặc sửa đổi một văn bản pháp luật hiện hành; - Soạn thảo dự thảo văn bản pháp luật; - Thảo luận và thông qua dự thảo văn bản pháp luật; - Công bố văn bản pháp luật mới ban hành. Quy trình này có thể thay đổi tùy vào loại văn bản pháp luật và cơ quan ban hành văn bản pháp luật.

6. 2. Vai trò của khía cạnh xã hội đối với hoạt động xây dựng pháp luật • 2.1 Các khía cạnh xã hội của hoạt động trước và trong khi xây dựng pháp luật • 2.2 Các khía cạnh xã hội của hoạt động xây dựng pháp luật sau khi pháp luật được ban hành và có hiệu lực thực thi • 2.3 Các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến hoạt động xây dựng pháp luật • 2.4 Các biện pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động xây dựng pháp luật ở nước ta hiện nay

7. 2.1 Các khía cạnh xã hội của hoạt động trước và trong khi xây dựng pháp luật • - Nắm bắt nhu cầu điều chỉnh pháp luật của các quan hệ xã hội thông qua các khía cạnh XH; • - Lựa chọn giải pháp tối ưu nhất khi xây dựng kế hoạch ban hành VBPL hoặc sửa đổi, bổ sung VBPL. Ví dụ: Ban hành NĐ hoặc PL hoặc Bộ luật (Trên cơ sở các thông tin về văn hóa, lối sống, phong tục, …). • - Lựa chọn giải pháp tối ưu khi xây dựng từng quy phạm pháp luật cụ thể; • - Điều chỉnh quy định của pháp luật theo sự biến đổi của xã hội.

8. 2.2 Các khía cạnh xã hội của hoạt động xây dựng pháp luật sau khi pháp luật được ban hành và có hiệu lực thực thi • - Chọn thời điểm áp dụng văn bản pháp luật thích hợp; • - Chọn kênh phổ biến và áp dụng phù hợp (phụ thuộc vào ý thức pháp luật, trình độ nhận thức, các chuẩn mực pháp lý, …); • - Chọn lộ trình áp dụng phù hợp; • - Điều chỉnh quy định pháp luật phù hợp với yêu cầu của XH; • - Đánh giá hiệu quả điều chỉnh thông qua các phản hồi của XH.

9. 2.3 Các yếu tố xã hội ảnh hưởng đến hoạt động xây dựng pháp luật • - Kĩ năng soạn thảo các dự án luật • - Dư luận xã hội • - Thông tin đại chúng

10. 2.4 Các biện pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả của hoạt động xây dựng pháp luật ở nước ta hiện nay • - Tăng cường công tác thẩm tra các dự án luật bằng công cụ xã hội học • - Tăng cường vai trò, trách nhiệm của các cơ quan chức năng và các chủ thể tham gia hoạt động xây dựng pháp luật • - Hoàn thiện các quy định của pháp luật về hoạt động xây dựng pháp luật trước yêu cầu mở rộng nền dân chủ xã hội và phát triển bền vững