T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TARIMSAL ÜRETİM VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

1. T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TARIMSAL ÜRETİM VE GELİŞTİRME GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ALABALIK RAPORU 31.10.2008 ANKARA

2. Alabalık Türleri ve Biyolojik Özellikleri Coğrafi kökenlerine göre 2 grup altında incelenirler; • Avrupa kökenli alabalıklar; • Kahverenkli Alabalık ( Salmo trutta fario) • Alp Alası ( Salvelinus alphinus) • Atlantik Alabalığı ( Salmo salar) • Amerikan Kökenli alabalıklar; • Gökkuşağı Alabalığı ( Oncorynchus mykiss) • Kaynak Alabalaığı ( Salvelinus fontinalis) • Kayalık dağlar alabalığı ( Salmo clarki) • Amerikan göl alabalığı (Salvenilus namayckus) • Pasifik som balıkları ( Oncorynchus nerca, O.keta, O.garbuschca) • Türkiye Alabalıkları • Dağ Alabalığı (Salmo trutta magrostigma) • Abant Alabalığı (Salmo trutta abanticus) • Deniz Alabalığı (Salmo trutta labrax) • Aras Alabalığı (Salmo trutta caspius)

3. Alabalık Yetiştiriciliği Berrak, temiz, serin ve oksijen yönünden zengin suları tercih eden Gökkuşağı alabalığı • Çevre koşullarına çok iyi uyum göstermesi, • Yem değerlendirmesinin iyi olması ve hızlı büyüme göstermesi, • Kısa süreli kuluçka dönemine sahip olması, • Üretim sezonunun su sıcaklığına bağlı olarak kısa tutulabilmesi nedeniyle yoğun olarak üretilmektedir.

4. Dünya Su Ürünleri Üretimi 2006 yılı su ürünleri üretimi 160 milyon tondur. % 42’si yetiştiricilik, % 58’i avcılık yoluyla elde edilmiştir. Kaynak: FAO

5. Dünya İç Su Ürünleri Üretimi 2006 yılı iç su ürünleri üretimi 40 milyon ton olup; % 75’i yetiştiricilik, % 25’i avcılık yoluyla elde edilmiştir. Kaynak: FAO

6. Dünya İç Su Ürünleri Yetiştiriciliği • Dünya’da iç su avcılığı ve yetiştiriciliği yapılan ülkelerin büyük bir kısmı Asya kıtasında yer almaktadır. • Çin, dünya iç su yetiştiricilik üretiminin % 35’ini karşılamaktadır. • Türkiye iç su yetiştiricilik üretiminde dünya sıralamasında 19’uncu, • Avrupa ülkeleri arasında ise 1’incidir.

7. Ülkemizde 2007 Yılı Su Ürünleri Üretimi (Ton)

8. Ülkemizde 2007 Yılı Su Ürünleri Yetiştiriciliği (Ton)

9. Dünyada Alabalık Yetiştiriciliği (2006) • Üretim miktarı:632.101 ton • Üretimin değeri :2.500.000 $ • En büyük üretici :Şili • Alabalık yetiştiriciliğinin merkezi :Avrupa • Üretilen türler; • Gökkuşağı alabalığı(Oncorhynchus mykiss), 550.473 ton • Deniz alası (Salmo trutta), 13.592 ton • Diğer alabalık türleri (Salmo spp.) 67.458 ton • Yaklaşık 70 ülkede yetiştirilmektedir

10. Alabalık Yetiştiriciliğinin Yapıldığı Ülkeler (ton) Kaynak : FAO

11. Alabalık Yetiştiriciliğinin Yapıldığı Ülkeler ( ton)

12. Alabalık Yetiştiriciliğinin yapıldığı ülkelerin Üretim Değerleri (1.000 $) Kaynak : FAO

13. Alabalık Yetiştiriciliğinin yapıldığı ülkelerin Üretim Değerleri (1000 $ )

14. AB’de Su Ürünleri Yetiştiriciliği • Su ürünleri yetiştiriciliği 2006 yılında 1.4 milyon ton olup değer olarak 3 milyar EURO’ya ulaşmıştır. • Su ürünleri yetiştiricilik sektörü 60.000 kişiye doğrudan iş sağlamaktadır • Alabalık, çipura, levrek, kalkan ve midye yetiştiriciliğinde dünya lideridir • 2000-2006 yılları arasında AB FIFG fonundan su ürünlerine yaklaşık 6 milyar Euro destek sağlanmıştır • 2007-2013 yılları arasında uygulanacak AB Balıkçılık Fonunda yetiştiricilik yine öncelikler arasında yer almaktadır

15. AB’de Alabalık Yetiştiriciliği Yapan Ülkelerin Üretim Miktarı (ton)

16. AB’de Alabalık Yetiştiriciliği Yapan Ülkelerin Üretim Miktarı (ton)

17. AB’de Alabalık Yetiştiriciliği yapan Ülkelerin Üretim Değerleri (1000 $)

18. AB’de Alabalık Yetiştiriciliği yapan Ülkelerin Üretim Değerleri (1000 $)

19. AB Alabalık Dış Ticareti (2006)

20. AB Alabalık Dış Ticareti- 2006 ( ton;1000 $ )

21. İçsu Ürünleri Yetiştiriciliğinde Durum Değerlendirmesi (30.06.2008) • 805 adet ön izin verilmiş ve/veya projesi onaylı üretime geçmemiş işletme olup toplam üretim kapasitesi 149.754 ton/yıl’dır.

22. Kapasitelerine Göre Alabalık İşletmeleri 30.06.2008

23. Yıllar İtibariyle Alabalık Üretim Grafiği (Ton)

24. Bölgeler itibariyle Faal Tesis Sayısı ve Kapasiteleri 30.10.2008

25. Bölgeler itibariyle Baraj Göllerindeki Faal Tesis Sayısı ve Kapasiteleri 27.06.2008 Baraj Göllerinde Yetiştirilen Alabalık Miktarı Türkiye AlabalıkÜretiminin % 48,5 ‘ini oluşturmaktadır.

26. Destekleme 2004 – 2007 yılları arasında alabalık yetiştiriciliğine toplam olarak 52.327.377 YTL destekleme ödemesi yapılmıştır.

27. Türkiye Su Ürünleri Dış Ticareti 2002-2007

28. Türkiye Su Ürünleri Dış Ticareti 2002-2007

29. Türkiye’nin Alabalık İhracatı (kg, $) Ülkemizin Alabalık İhracatı yaptığı en önemli ülkeler Almanya, Hollanda, Çek Cumhuriyeti, Danimarka ve Bulgaristan’dır. Kaynak: DTM

30. Türkiye’nin Alabalık İthalatı (kg, $) Kaynak: DTM

31. Alabalık Yetiştiriciliğinde Yaşanan Sorunlar • Küresel ısınma nedeniyle suların azalması ve su sıcaklılarının yükselmesi • Girdi fiyatlarının yüksek olması • Tesislerin küçük aile işletmeleri şeklinde olması nedeniyle pazarlama imkanlarının yetersiz olması ve rekabet şansımızın azalması • Su kira bedellerinin bölgeler ve iller arasında farklılık göstermesi • Sektörde birlikler mevcut olduğu halde sektörün sorunlarının çözümünde bu yapıların yeterince etkin olamaması • Alabalık üretiminin doyum noktasına ulaşması nedeniyle, piyasada fiyatların düşmesi • İşlenmiş alabalık ürünlerinin iç pazarda tüketilmemesi • İhracat yapılan ülkelerin çoğunlukla AB ülkeleri olması • Sadece balık hastalıkları ile ilgili olarak merkezi bir araştırma enstitüsünün bulunmaması • Çevresel problemler nedeniyle mevcut tesislerin kapatılması riski

32. Çözüm Önerileri • Yetiştiricilikte kapalı devre sistemler ve hareketli sistemlerin teşvik edilmesi • Birlikler vasıtasıyla yem ve diğer girdilerin toplu ve aracısız temin edilmesi • Profesyonel yönetim anlayışına sahip işletmelerin teşvik edilmesi • Destekleme şeklinin değiştirilmesi • Kiralama yetkisinin Özel İdarelerden alınarak Bakanlığımıza devredilmesi • Alabalık yetiştiriciliğinin yeterli seviyeye ulaşmış olması nedeniyle kurulacak işletmelerin yeni türlerin yetiştiriciliğine yönlendirilmesi • Dış pazarlarda rekabet edilebilmesi için, işleme ve ürün çeşitliliğine önem verilmesi ve AR-GE faaliyetlerinin teşvik edilmesi • İç pazarda işlenmiş(füme, fleto v.b) alabalık tüketimin artırılması için reklam, eğitim ve medya araçlarının etkin olarak kullanılması • AB dışında farklı pazarlara yönelinmesi • Balık hastalıkları ile ilgili olarak merkezi bir laboratuvarın kurulması • Çavresel etkilerin azaltılabilmesi için, kapalı sistemlerde alabalık yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması ve arıtım tesislerinin kurdurulması

33. TEŞEKKÜR EDERİM