Yeni Osmanlılar

1. Yeni Osmanlılar Meşrutî bir idare amacında birleşen bir aydınlar kümesinin Mısırlı Mustafa FazılPaşa'nın çevresinde toplanan emekleri, çeşitli adlarla anılır.

2. Yeni Osmanlılar Paris'te yerleşen Mustafa FazılPaşa'nın padişaha seslenen Fransızca bir mektubu İstanbul’da Türkçe’ye çevrilerek çok sayıda dağıtılır.

3. Yeni Osmanlılar Muhbir ve Tasvir-i Efkâr gazetelerinde «Jeunes - Turcs» karşılığı olarak «Efkâr-ı cedide eshâb)», «Türkistanın erbab-ı sebabı», Ebüzziya'nın kaleminde «Genç Osmanlılar» sözleri görülür.

4. Yeni Osmanlılar Daha önce (28 eylül 1866) Mısır veraset usulü değiştirilmiş; valiliğin, ailenin en yaşlı kişisine değil, valinin büyük oğlundan büyük oğluna geçmesi kabul edilmiştir.

5. Yeni Osmanlılar Padişahın bu fermanıyla, İsmail Paşa'dan iki saat küçük olduğu söylenen ikiz kardeşi Mustafa Fazıl Paşa, Mısır hıdivliğindeki veliahtlık hakkını kaybeder.

6. Yeni Osmanlılar Milyarlarca liralık zenginliğini iktidardaki Babıâli paşalarına karşı kullanacak bir örgütlemeye girişir.

7. Yeni Osmanlılar Çeşitli sebeplerle basını denetim altına alan Babıâli (1867 kararnamesi ile bazı gazeteler kapatılmış, Ali Suavi Kastamonu'ya sürülmüştür),

8. Yeni Osmanlılar gizli derneklerini meydana çıkararak taşralara göndermek ister gençaydınların bir bölüğünü (Namık Kemal Erzurum vali muavinliğine, Ziya Bey Kıbrıs mutasarrıflığına atanırlar).

9. Yeni Osmanlılar Çevresinde birgüç toplamak isteyen Mustafa Fazıl Paşa, hepsini Avrupa'ya çağırtır.

10. Yeni Osmanlılar Onun gönderdiği paraları kabul eden gençler, 17 Mayıs 1867'de Fransız elçiliğinin yardımıyladeniz yolundan Avrupa'yakaçarlar.

11. Yeni Osmanlılar Böylece Ziya Bey, Namık Kemal, Ali Suavi, Agâh Efendi, Kayazade Reşat, Menapirzade Nuri, Sağır Ahmet Beyzade Mehmet, Kani Paşazade Rifat.. gibi kişilerden oluşan bir muhalefet grubu, Avrupa'da yayın hayatına başlar.

12. Yeni Osmanlılar Abdülaziz'in Avrupa gezisi sırasında Londra'ya geçen Yeni Osmanlılar Cemiyeti üyeleri, kişisel ilişkiler bakımından tam bir uygunluk içinde birleşemezler.

13. Yeni Osmanlılar 31 Ağustos 1867'de Ali Suavi, Muhbir'i çıkarmaya başlar (3 Kasım 1868'e kadar 50 sayı çıkar, 'haftalıktır)

14. Yeni Osmanlılar Mustafa Fazıl Paşa'nın koyduğu sermaye ile kurulan sandık, yayın işine ayrılır; ayrıca rütbe ve önemlerine göre her birine maaş bağlanmıştır.

15. Yeni Osmanlılar Yeni Osmanlılar Cemiyeti'nin asıl yayın organı «Hürriyet», 29 Haziran 1868'de Londra'da çıkarılır; haftalıktır; 22 Haziran 1870'de 100. sayı ile kapanır.

16. Yeni Osmanlılar Bu sıralarda Namık Kemal'in «Birinci derecede merciini» diye andığı veliaht Murat Efendiyle «velinimet» dediği Mustafa Fazıl Paşa ile ilişkisi devam etmektedir.

17. Yeni Osmanlılar Ziya Bey, Mısır valisi İsmail Paşa'dan da para alarak yayını onun çıkarlarına da uygun biçimde yönetmek ister.

18. Yeni Osmanlılar Mustafa Fazıl Paşa Babıâli ile anlaşınca ödenekler kesilir, İstanbul'a dönmekte bir sakınca olmadığı konusunda devlet büyüklerinin verdiği teminat üzerine Namık Kemal yurda döner (1870).

19. Yeni Osmanlılar Âli Paşa'nın ölümü (Eylül 6, 1871) ve Mahmut Nedim Paşa'nın sadrâzam oluşu yüzünden genel af çıkarılınca -Ali Suavi dışındaki- Yeni Osmanlılar Cemiyeti üyeleri İstanbul'a gelirler.

20. Yeni Osmanlılar O «Tanzimatı çürüten âmillerin başında biraz da Mısır parası gelir» (A. Hamdi Tanpınar) diye niteleneceği gibi Mustafa Fazıl Paşa'nın amacı kendi siyasî iktidarını güçlendirmektir.

21. Yeni Osmanlılar Agâh Efendi şöyle demiştir: «Dünyanın hiç bir tarafında bir prensin ihtilâlci olduğu görülmemiştir. Olsa olsa fırka-i ihtilâliyeyi maksadına hadim eder».

22. Yeni Osmanlılar 1865'de maliye nazırı olan Fazıl Paşa, kendisini padişaha bağışlatmak ve Babıâli ile anlaşmak yollarını bulur bulmazmeşrutiyetçi düşüncelerinden hemen vazgeçer ve bir araç saydığı Yeni Osmanlıları hemen bırakır.

23. Yeni Osmanlılar Aslında Cemiyetin üyeleri de -Ali Suavi dışında- devlet çevrelerinden gelen yüksek zümre gençleridir; bu alanda bir aile mirası ile iktidara geçme konusunda tutku ve hırs içindedirler.

24. Yeni Osmanlılar «Yeni Osmanlılar Cemiyeti» o çağın gençlerine, siyasal alanda bir ülkü kazandırmış;

25. Yeni Osmanlılar Avrupa'da yürüttükleri yayınla edebiyatlarını toplumsal amaçlara yöneltmek alışkanlığını vermiştir.

26. Yeni Osmanlılar Tanzimatın ilk kuşağı böylece gazete yoluyla topluma açılır.