BHG I: PENYELESAIAN PERTIKAIAN ALTERNATIF (Alternative Dispute Resolutions)

1. BHG I:PENYELESAIAN PERTIKAIAN ALTERNATIF (Alternative Dispute Resolutions) FEM4123 DR MUSLIHAH HASBULLAH

2. PENDEKATAN TRADISIONAL TERHADAP PERTIKAIAN • Pertikaian personal atau komersil biasanya melibatkan perasaan-perasaan berikut: marah sedih, kecewa, tidak pasti, bimbang dan keinginan untuk tidak mahu dipersalahkan. • Perasaan ini jika tidak ditangani akan mengaburi konflik yang sebenar di mana yang menjadi isu kini bukan lagi wang atau gantirugi tetapi ‘prinsip’ peribadi.

3. Sambungan • Individu akan menyakinkan diri bahawa dialah yang betul dan mula melihat pihak yang satu lagi sebagai penipu,musuh dan perancang masalah tanpa memberi peluang untuk perbincangan. • Pihak yang satu lagi juga akan mempunyai pandangan yang sama. • Pertikaian yang sebegini akan berlanjutan dan tiada kesudahan serta merosakkan hubungan di masa hadapan.

4. Sambungan • Amalannya, khidmat guaman akan digunakan bagi membawa pertikaian/konflik ke mahkamah untuk diselesaikan secara adversari. • Walaupun keputusan mahkamah mungkin adil tetapi kemungkinan melibatkan kos yang tinggi, mengambil masa yang lama dan hanya berpihak kepada satu pihak tetap ada.

5. Sambungan • Pendekatan penyelesaian konflik secara menang-kalah di mahkamah akan menyebabkan pihak yang kalah mengalami kekecewaan. • Pihak yang menang juga mengalami kerugian dari aspek masa yang dihabiskan dan kos yang perlu ditanggung.

6. PENDEKATAN ALTERNATIF • Menyedari kelemahan sistem adversari ini, kaedah penyelesaian alternatif diperkenalkan: • Mediasi • Arbitrasi • Negosiasi • Perbicaraan Mini • Ombuds • Konferen Penyelesaian

7. MEDIASI • Mediasi adalah satu proses persendirian di mana pihak ketiga yang neutral akan membantu pihak yang terlibat berbincang mengenai pertikaian mereka. • Pihak yang terlibat mempunyai peluang untuk menjelaskan isu, kepentingan, kefahaman dan perasaan masing-masing.

8. Sambungan • Mereka juga akan berkongsi maklumat-maklumat yang relevan dan cuba bertolak ansur dan bersama-sama memikirkan penyelesaian terbaik terhadap pertikaian mereka. • Penyertaan pihak terlibat dalam proses mediasi adalah secara suka rela dan mediator tiada kuasa untuk membuat keputusan terhadap pertikaian.

9. Sambungan • Tugas mediator: membantu pihak terlibat melihat pertikaian mereka secara konstruktif supaya keputusan yang adil dan boleh diterima oleh kedua-dua pihak dicapai. • Mediator mendengar, memberi peluang pihak terlibat meluahkan perasaan, melakukan eksplorasi isu, membina kepercayaan di antara pihak terlibat dan beri galakan di mana perlu. • Aspek kerahsiaan diberi perhatian –without prejudice.

10. ARBITRASI • Proses persendirian di mana pihak bertikai bersetuju seorang/beberapa individu akan membuat keputusan selepas mendengar pembuktian dan hujah daripada kedua-dua pihak. • Proses seakan-akan perbicaraan. • Perbezaaan: lebih cepat dan kurang formal, arbitrator tidak perlu merujuk undang-undang tertentu dalam membuat keputusan.

11. NEGOSIASI • Proses suka rela dan tidak formal di mana pihak bertikai mengenalpasti dan melakukan eksplorasi isu, cuba mencapai persetujuan bersama dalam menyelesaikan isu yang timbul. • Pihak bertikai boleh diwakili oleh peguam. • Perbezaan dengan mediasi – tiada individu neutral yang membantu pihak bertikai bernegosiasi.

12. PERBICARAAN MINI • Proses persendirian di mana peguam kedua pihak membentangkan kes seperti dalam perbicaraan. • Selepas pembentangan penasihat neutral dan wakil kedua pihak (biasanya eksekutif kanan) cuba menyelesaikan pertikaian.

13. Sambungan • Jika gagal: penasihat neutral atas permintaan pihak bertikai boleh menjadi mediator dan memberi pandangan tentang keputusan yang mungkin dibuat jika kes ke perbicaraan.

14. OMBUDS • Pihak ketiga yang dilantik oleh institusi contohnya, universiti, hospital, agensi kerajaan untuk menyiasat aduan oleh pekerja, pelanggan atau wakil rakyat. • Pihak ketiga ini akan menyiasat aduan secara bebas dan adil. • Proses suka rela, persendirian dan non-binding.

15. KONFEREN PENYELESAIAN • Pihak yang bertikai bersama hakim yang ditugaskan akan berjumpa dan cuba menyelesaikan kes sebelum perbicaraan. • Hakim seorang yang neutral dan bantu pihak bertikai melihat pilihan-pilihan penyelesaian. • Proses biasanya singkat, kurang penglibatan pihak bertikai dan isu biasanya isu legal.

16. BENEFITS OF ADR • Speed • Cost-effectiveness • Confidentiality • Control • Commercial Focus • Positive Relationship

17. CASES SUITABLES FOR ADR • The cost of litigaton is expected to be disproportionate to the claim. • The parties are deadlock in settlement negotiations. • Complexity of law, facts or relations are likely to protract/prolong particularly susceptible to appeal. • There are multi-actions involving common parties.

18. Continue • The issues are highly complex and involve multi-parties. • The issue involved sensitive or require the disclosure of sensitive information. • The parties do not wish for any publicity.

19. CASES NOT SUITABLE FOR ADR • When a legal, commercial or other precedent needs to be set. • Where summary judgement is available quickly and efficiently. • Parties require emergency injunction or other protective relief. • Where publicity is actively sought. • Where there is no real interest of settlement.

20. KESIMPULAN • Penyelesaian pertikaian alternatif memberi peluang dan ruang kepada pihak bertikai untuk berbincang dan bertolak ansur – penyelesaian cara baik. • Pendekatan gain-gain. • Jika gagal, pihak bertikai masih boleh membawa kes ke mahkamah kecuali jika proses berbentuk binding arbitration.

21. KESIMPULAN • Penglibatan peguam bergantung kepada jenis penyelesaian pertikaian alternatif yang dipilih. • Peguam biasanya terlibat jika pihak bertikai diarah menggunakan ADR oleh pihak mahkamah. • Biasanya peguam berperanan sebagai penasihat atau advokat.

22. KESIMPULAN • “Discourage litigation. Persuade your neighbour to compromise whenever you can. Point out to them how the nominal winner is often really a loser…in fees, expenses and waste of time. As a peacemaker, the lawyer has a superior opportunity at being a good man. There will still be business enough” (Abraham Lincoln, 1850)

23. BHG II:MEDIASI UNDANG-UNDANG KELUARGA

24. MEDIASI KELUARGA • Kaedahmediasiinisebenarnyabukanlahsatukaedahbaharudalammenyelesaikanpertikaian. Kaedahinitelah lama digunakan di kebanyakanbudayatimurseperti China, Jepun, Korea, India dan Malaysia sendiri. Malahdalam Islam telahwujudlebih 1400 tahun yang lepas. • Aruspermodenanmenyebabkansistemtradisiinikinikurangberfungsi.

25. SAMB… • Islam amatmenggalakkansebarangpertikaian di selesaikandengancarabaikbagimengelakkanpermusuhan di antarapihak yang bertikai. • Terdapatbanyakayat-ayat Quran yang menerangkantentangprinsippenyelesaianpertikaianmelaluikaedahperundingan.

26. SAMB… • Surah An Nisa’:114 “Tidakadakebaikanpadakebanyakanbisik-bisikanmereka, kecuali (bisik-bisikan) orang yang menyuruhbersedekah, atauberbuatkebajikanataumendamaikan di antaramanusia. Dan sesiapa yang berbuatdemikiandenganmaksudmencarikeredhaan Allah, tentulah Kami akanmemberikepadanyapahala yang amatbesar”.

27. PRINSIP NILAI MEDIASI • ‘Memaafkanituamatmulia’. • Konsepmediasiatausulh yang dianjurkanoleh Islam dapatmengelakkanpihak yang bertikaimenyimpandendamantarasatusama lain. • Hubungankemanusiaan yang produktif di masa hadapandapatdipelihara.

28. MEDIASI DAN KONFLIK KELUARGA • Konflikkeluargamelibatkankes-kessepertiperkahwinan, perceraian, penjagaananakdanpembahagianharta. • Banyakkajianlepas yang telahmembuktikanperceraianmemberikesannegatifkepadakesejahteraanahlikeluargaterutamanyaanak-anak. • Dengankaedahmediasipasangan yang berceraiakanmelalui proses perceraiansecarabaik (positive divorce).

29. SAMBUNGAN • Nilaisepertihormatmenghormatiantarasatusama lain, kepercayaan, tolakansur, cubamemahamidan yang pentingcubamencaripenyelesaianuntukkebaikanbersamadiberiperhatian. • Pasangan yang berceraimasihbolehmenjadisahabatdanmenjalankantanggungjawabsebagaiibudanbapawalaupunmerekatidaklagitinggalsebumbung.

30. MEDIASI DAN MAHKAMAH • Court-attached/assistedmediationtelah lama diamalkan di Amerika Syarikat, Australia dan United Kingdom. • Di Asia Tenggara, MahkamahKeluarga Singapura merupakan yang pertamamenggalakkankaedahalternatifini. • Sejak 1995, kebanyakankes di MahkamahKeluarga Singapura diselesaikansecaramediasidankonsiliasi.

31. SAMB… • Untuk kes perceraian yang ditentang (contested divorce cases), kurang 0.5% kes yang meneruskan prosiding perbicaraan di mahkamah. • Litigation is therefore, used as a last resort after all attempts to settle the case amicably have failed.

32. MEDIASI UNDANG-UNDANG KELUARGA DI MAHKAMAH SYARIAH MALAYSIA • Proses mediasiatausulhsetakatinitelahdijalankan di Selangor (2002) dan Melaka. • Penguatkuasaansulh di Selangor berdasarkanseksyen 47 dan 48 Enakmenkeluarga Islam 2003, seksyen 99, 94, 131 EnakmenKanunProsedur Mal Syariah Selangor (2003) danKaedahTatacara Mal (Sulh) Syariah Selangor 2001.

33. SAMB… • Negeri-negeri lain sedangdalam proses mendrafprosidur proses sulhinidalamenakmenkeluargamasing-masing. W.Persekutuansudahadatetapibelumdikuatkusakan. • MahkamahSyariahakanmenasihatkanpihak yang terlibatsupayaberundingdahulu (proses sulh) secarabaikbagimencapaipersetujuanterhadappenyelesaianpertikaian.

34. IMPAK PERCERAIAN TERHADAP KANAK-KANAK • Kes-kes yang digalakkanuntuk proses sulhtermasuklahpertikaianberkaitanhartapusaka, penjagaananak, perceraian, nafkahanak, muta’ahdanhartasepencarian. • Daripada 307 kessulh yang didaftarkan di antara Mei hinggaJulai 2002, hanya 38 kesmenggunakankaedahpenyelesaian di mahkamah.

35. SAMB… • Padatahun 2003, 90% kessulhberjayadiselesaikan (BeritaHarian). • Mediasiundang-undangkeluarga (sulh) tidakdinafikantelahberjayamembantumahkamahsyariahdalammengurangkanjumlahkes-kestertunggak.

36. KAJIAN LEPAS BERKAITAN MEDIASI KELUARGA • Research studies across a number of countries have emphasized that family lawyers tend to take a conciliatory and cooperative rather than adversarial approach to practice (Hunter, 2003). • Mediatory approaches and negotiated outcomes are less costly in economic and emotional terms than court-assisted outcomes, particularly where children are involved and provide better basis for continuing parental responsibility following divorce.

37. SAMB… • Court professionals are not trained to handle emotionally-charge litigants in dealing with very private, family related matters (Beck, 1999). • The proponent of family law mediation state that mediation combines the personal/relational and legal aspects of divorce by offering parties a confidential and cooperative problem-solving process (Folberg & Milne, 1988).

38. SAMB… • The central quality of mediation lies in its capacity to re-orientate the parties toward each other, not by imposing rules on them, but by helping them to achieve a new and shared perception of their relationship, a perception that will direct their attitudes towards one another (Fuller, 1971).

39. SAMB… • Beck and Biank (1997) describe the process of divorce mediation as one that 'empowers and supports' the divorcing couple both during and after the divorce. • The opportunity to develop or maintain a constructive parental relationship and a belief that agreements are workable and fair under the existing circumstances (Emery & Wyer 1987, Pearson & Thoennes 1984)

40. RUMUSAN • Menanganipertikaiandariperspektif yang konstruktifmembukaruangkepadapenyelesaian yang mengambilkirakebaikanbersama. • Penyelesaiancarabaikamatpentingdalammenanganipertikaiankeluargakeranahubungankeluargaadalahhubungan yang sucilagiberkekalan. • Berakhirnyaikatanperkahwinantidakmenamatkantanggungjawabseseorangsebagaiibudanbapa

41. BHG III:REKONSILIASI & TRIBUNAL PERKAHWINANRECONCILIATION AND MARRIAGE TRIBUNAL

42. RECONCILIATION • Steps at reconciliation must be taken by the parties to a marriage. • S. 55(1) Law Reform (Marriage & Divorce) 1976 : before presentation of a petition for divorce, the petitioner should have recourse to the assistance and advice of such persons or bodies…for the purpose of effecting reconciliation.

43. CONTINUE • S. 55(2): if there is reasonable possibility of a reconciliation, the court may adjourn the proceedings for such period as it deems fit to enable attempts for reconciliation. • S. 57(2): every divorce petition must clearly state that steps had been taken to effect reconciliation. • S. 106 exempts this requirement for divorce under ss. 51 (conversion to Islam) and 52 (mutual consent).

44. CONTINUE • S. 106(1) other exemptions: • Petitioner has been deserted. • Respondent residing abroad. • Respondent failed to attend reconciliation. • Respondent is imprisoned for a term of 5 yrs or more. • Respondent suffering from incurable mental illness. • Court satisfied that reference to conciliatory body impracticable.

45. CONCILIATORY BODY • A council set up for the purpose of reconciliation by the appropriate authority of any religion, community, clan or association. • A Marriage Tribunal – a unit in the Department of National Registry. • Any other body approved by the Minister in charged of the registration of marriages. • If conciliatory body failed to reconcile the parties – refer to Marriage Tribunal for the area in which the parties reside. • If parties are living in different area – the Marriage Tribunal for the area they last reside together.

46. CONTINUE • The conciliatory is given 6 months to resolve the matrimonial difficulty. • Parties cannot be represented by lawyers. • Family members may represent the parties. Any other person must get the leave from conciliatory body to represent parties. • Fail to reconcile: issue certificate to the effect. May append recommendation regarding to maintenance, division of matrimonial property and custody of infant children, if any.

47. PROBLEMS AND DIFFICULTIES FACED BY CONCILIATORY BODY • Familial ties – parties seek help from family members. • Failed: consult lawyer who will advise on procedures, requirements, implications relevant to divorce proceeding. • Decision to go ahead with petition for divorce – signals the absence of any likelihood of reconciliation. • So, reference to conciliatory is a waste of time and resources.

48. WEAKNESSES OF MARRIAGE TRIBUNAL • The members of conciliatory are strangers – parties hesitant to disclose private details of their marriage. • Presumption of bias, judgmental, unhelpful, prejudice, impartial. • Frequent postponements of hearing due to difficulty in securing attendance of all members on the appointed dates. • Delay aggravate tense and unfortunate situation of the parties.

49. The members of conciliatory body are not experts on the issues. – unable to perform duty efficiently. • Appointment of member to the Marriage Tribunal is not permanent – could not make decision because members are transferred to other department. • Attendance to conciliation process in not compulsory. • Lack of coordination, standardization and direction (Nora, 2005).

50. BHG IV:SULH AND TAHKIM