“İŞ STRESİ VE ÖFKE İLE BAŞAÇIKMA YOLLARI “

1. “İŞ STRESİ VE ÖFKE İLE BAŞAÇIKMA YOLLARI “ Doç. Dr. Nergüz BULUT SERİN ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİVERSİTESİ EĞİTİM FAKÜLTESİ

2. BİR FIÇININ İÇİNE BİR KARINCA DÜŞMÜŞ •  Bir fıçının içine bir karınca düşmüş...Bir insan gelmiş fıçının başına...Karıncayı görmüş...Ne işin var senin burada, karıncayı ezmiş yoketmiş...Bir insan gelmiş fıçının başına...Karıncayı görmüş...Kimseye zararın yok sevimli hayvan hadi fıçıda yaşa demiş...

3. Bir insan gelmiş fıçının başına...Karıncayı görmüş...Bir kaşık şeker serpmiş fıçının içine, yesin diye...Bu üç insan kim mi?Birincinin adı:BENCİLİkinciyi: HOŞGÖRÜ diye çağırırlar,Üçüncü mü? O SEVGİ İŞTE!

4. DÜŞLER • Bazen, tüm dünyayı kurtarabileceğimizi düşünürüz, elimizden gelen çok şey olmaz ama yine de moral bozukluğuna bire birdir..... Turkpdr.com

5. Stres organizmanın dengesini bozabilecek herhangi bir uyarana fizyolojik (travma, sıcak- soğuk gibi), psikolojik (her türlü psikolojik gerilim, sorunlar) veya sosyal (kişilerarası ilişkilerde yaşanan gerilimlere karşı verilen bir cevaptır. Stres kişinin üzerinde hissettiği baskı ve gerginlik durumudur

6. Beden bir stres durumunda, bütün sistemlerini harekete geçirir. Dolaşım, solunum, sindirim organları ve beyin karşılaştıkları bu zorlu duruma adapte olmaya çalışır.

7. Kalp atışları hızlanır, kan şekeri yükselir, eller terler, Beyin adrenalin hormonlarını artırır. Dolayısıyla kan basıncı yükselir, kalp atışları artar, deriye giden kan akışı kısıtlanır, midenin fonksiyonları sınırlanır, terleme artar.

8. Aşırı stres, bedensel ve zihinsel sağlığı bozar. Baş ağrısı, uykusuzluk, çeşitli ağrılar, hipertansiyon, kalp hastalıkları, diyabet gibi yaşamı tehdit eden hastalıkların ortaya çıkmasında rol oynayabilir..

9. STRE SİN OLUMLU ETKİLERİ • Koruyucu Bir Tepkidir • Uyarıcı E tki Yapar • Zor Durumlarla Başa Çıkmamızı Sağlar

10. Stresle ilişkili olduğu düşünülen kişilik özellikleri A tipi davranışlar diye adlandırdıkları özelliklerdir. Bunlar, başarılı olmaya ve fark edilmeye ihtiyaç duyan, sinirli, öfkeli, zamana büyük önem veren, sabırsız yapıda kimselerdir.

11. Yüksek hedefler koyarlar, yaşamda her oyunu kazanmak isterler, hızlı hareket ederler, sıkça karşılarındakinlerin sözlerini keserler, kuyrukta beklemeye tahammül edemezler, başarıyı maddi kazançla ölçerler, yaşamın güzelliklerine karşı yüzeysel bir ilgi duyarlar.

12. Genetik açıdan bazı hastalıklara yatkınsanız stres, bunların erken görülmesine yol açabilir. Örneğin ailede kalp hastalığı varsa, sürekli stres altındaysanız, 30-40 yaşında kalp krizi geçirme riskiniz var

13. Bağışıklık sisteminin kuvvetli olması kişinin kanser olmasını engeller. Oysa stres, insandaki yararlı hücreleri etkileyerek bağışıklık sistemini bozuyor.

15. Bağışıklık sistemi bozulduğunda insan daha sık üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanır. Kansere kadar giden bir tablo oluşturur. Stres bağışıklık hücrelerini baskılıyor.

16. Saç dökülmesinin kalıtımla, başka bir hastalıkla ilgisi yoksa kişiyi üzen, strese sokan olayların etkisi vardır. Sivilce ise vücutta yağlanmayla ilgili. Ama biliyoruz ki stres karaciğeri, hormonları, kalp-damar sağlığını etkiliyor.

17. Stres kaşıntıya da sebep olabilir. Psikiyatrik hastalıklar, stres deri hastalıklarına neden oluyor ya da mevcut deri hastalıklarını artırabiliyor. Sedef hastalığının psikiyatrik yönü de var.

18. İnsan yaşamındaki büyük değişiklikler, izleyen yıl içinde strese bağlı hastalıklara yakalanma riskini de artırmaktadır.

19. Hayatta merak ve endişelerimizin bittiği anda durup düşünmeye başlamamız gerekmektedir. Stres bizi aktif olmaya iter. Endişe de verimlidir aslında çünkü bizim beklentilerimizi artırır ve en iyi şekilde çalışmamızı sağlar.

20. Stres Kaynakları Sizde stres yaratan kaynakların neler olduğunu bilmek kadar, stresle dolu olduğunuzu gösteren sinyalleri öğrenmeye çalışın. Bu sinyaller, ruhsal, fiziksel, duygusal ya da davranışsal olabilir.

21. Stres sinyalleri kırmızı ışık ya da alarm Zili gibi çalışırlar ve ciddi sorunların daha fazla ilerlemesini önlemek için harekete geçmek gerektiğinin habercisidirler.

22. STRES BELİRTİLERİ

23. Duygusal Belirtiler: • •  Endişe ya da sıkıntı hissetmeniz • •  Korku duymanız ya da çabuk ürkmeniz • •  Kendinizi değersiz, yetersiz, güvensiz ya da terkedilmiş hissetmeniz • •  Alınganlaşmanız ya da sinirli oluşunuz • •  Çabuk utanmanız

24. Fizyolojik olarak • Hazımsızlık                    Astım • Yorgunluk                      Kalp-damar hastalıkları • Baş ağrıları                    Kalp krizleri • Cilt bozuklukları             Felçler • Yüksek Tansiyon            Kanserler • Ülser/ Gastrit                  Ölüm

25. Düşünsel Belirtiler: • •  Özgüven eksikliği içinde olmanız • •  Unutkanlık yaşamanız • •  Karamsar düşünmeniz • •  Gelecekle ilgili olumsuz kurgularınız • •  Zihninizin sürekli birşeylerle dolu olması • •  Sürekli hayal kurmanız, dikkatinizi toplayamamanız

26. Davranışsal Açıdan: • İçe Kapanma • Alkol – Madde Bağımlılığı  Saldırganlık

27. Bedensel Belirtiler: • •  Ellerinizin ya da bedeninizin aşırı terlemesi • •  Kalp atış ritminizin artışı • •  Bedeninizin titremesi • •  Sinirsel tiklerin ortaya çıkması ya da artması • •  Boğaz ve ağız kuruluğu çekmeniz • •  Kolayca yorulmanız

28. Sık sık tuvalete çıkmanız • Uyku (aşırı az ya da fazla) sorunu yaşamanız •   İshal, hazımsızlık ya da kusma gibi sindirim ve boşaltım sorunu çekmeniz • Mide sancısı ya da başağrısınızın olması

29. (Kadınlarda) Adet öncesi geriliminizin artışı •   Boynunuzda ve sırtınızın altında ağrı olması •   İştahınızı kaybetmeniz ya da aşırı yemeniz • Çabuk hastalanmanız

30. Gözlenebilenler: • Kalbin hızlanması • El ayak soğuması • Hızlı, kesik soluklar • Kasların gerilmesi • Tuvalet ihtiyacı

31. Gözlenemeyenler • Duyu organlarının keskinleşmesi • Adrenal bezleri kortizon artışı • Triod hormonu artışı • Sex hormonlarında azalma • Endorfin salgılanmasında artış • Sindirim sisteminin yavaşlaması • Kan şekerinin artışı

32. Kronik stres • Konsantrasyon bozukluğu • İsteksizlik • Uyuşukluk /aşırı uyku • Aşırı hareketlilik • İştahsızlık/aşırı yemek yeme • Başağrısı, diğer ağrılar • Hazım bozuklukları

33. Ülserler • Yüksek tansiyon • Şeker • Kaygı • Depresyon

34. Kalp krizleri • Felçler • Akıl hastalıkları • Kanser • Ölüm

35. Günümüzde okul yöneticileri, süreci etkileyen bir çok değişkenin hakim oldugu iş • ortamlarında çalısmaktadırlar. Özellikle stres yaratan faktörler kontrol altına alınamayacak • nitelikte ise, yöneticiler bu ortamda etkili bir performans göstermede zorlanırlar.

36. Egitim kurumunun amacı ve etkinligi çerçevesinde yöneticilerin düşündükleri şeyleri gerçekleştirememesi ile stres yaratan faktörlerin etkisinin asgariye indirilememesi • yöneticilere büyük stres yasatmaktadır.

37. Erol (1995,68) da araştırmasında, bir okul ortamında personel, araç ve gereç eksikligini, finansal kaynakların yetersizligini ve mevzuatın günün şartlarına uygun olmamasını okul müdürlerinin görevlerini başarmada karşılaştıkları engeller olarak bulmuştur.

38. Can ve Duman (2006:337) yöneticilerin, mevzuatın karışık olmasını önemli stres nedeni olarak gördüklerini bildirmektedirler. Bunun yanında,Ekinci ve Ekinci (2003:108) örgütsel stres kaynakları içerisinde en önemli stres kaynagını bürokratik işlemler olarak belirtmektedirler.

39. Gümüseli (1996:207) de, maddi kaynak • yetersizligini eğitim yöneticilerinin etkinligini sınırlayıcı bir etken olarak görmektedir.

40. Çalışma sonunda okul yöneticilerinin “sıklıkla stresli” oldugu görülmüştür. Bunun yanında, ortaögretim kurumlarındaki yöneticilerin ilkögretim kurumlarındakilere göre,okul müdürlerinin de müdür yardımcılarına göre daha stresli oldugu anlaşılmıştır.

41. Asırı derecedeki örgütsel stres, negatif bir etki yaparak yöneticilerin bedensel ve • zihinsel sistemine yüklenerek işlemez hale getirebilir. Bunun sonucunda, motivasyonun • kaybolması, performansın düşmesi, yaratıcılıgın azalması, hataların çoğalması gibi işi etkileyen, çesitli hastalıkların ortaya çıkması gibi de bireyin kendisini etkileyen negatif sonuçlar dogurabilir.

42. Böylelikle, stresli bir ortamda çalışan okul yöneticisinin verimsizleşmesi durumu egitim sürecine de olumsuz yansıyabilir. Bundan dolayı yöneticilerin, okul ortamında hangi durumların strese neden oldugunu ortaya çıkarması, sonrasında da stresle başa çıkacak veya stresi azaltacak önlemlerin uygulamaya koyması gerekmektedir.

43. Personel seçimi, atamaların zamanında yapılması, mevzuatın gelişmesi, finansal • kaynakların sağlanması, donanım ve araç-gereç temini vb. merkezi yönetimin kararları ile mümkündür.

44. Merkezi yönetim, okul yöneticilerinin daha özerk çalısmasını mümkün kılan düzenlemeler yaparak okullardaki sorunların çözümüne katkıda bulunmalıdır.

45. Okul yöneticilerinin ruh ve beden sağlıklarını korumaları, etkili ve verimli bir okul • yasamını sürdürebilmeleri açısından “stresle basa çıkma” ya da “stres yönetimi” • konusunda hizmet içi egitim verilmesi önerilmektedir.

46. Öte yandan yöneticiler ise, stres yönetimi konusunda kendilerini yetiştirmeli ve bu yönde sürekli olarak kişisel gelişimlerinin peşinden koşmalıdırlar.

47. mesleki memnuniyetin yüksek olduğu örgütlerde insan kaynağının mesleki doyumunun yüksek olduğunu, bireylerin işlerine daha fazla motive olduklarını ve performanslarının yüksek olduğunu tespit etmiştir.

48. Kaya ve Kaya (2007) yaptıkları bir araştırmada yöneticilerin çok çalıştıklarını ve • kendilerine ve ailelerine yeterince zaman ayıramadıklarını ve bu durumun da • onlarda stres yarattıklarını tespit etmişlerdir.

49. Öfke nedir? • öfke; “ engellenme, saldırıya uğrama, tehdit edilme, yoksun bırakma, kısıtlama vb. gibi durumlarda hissedilen ve genellikle, neden olan şeye ya da kişiye yönelik şu ya da bu biçimde saldırgan davranışlarla sonuçlanabilen oldukça yoğun olumsuz bir duygu” olarak tanımlanmaktadır.

50. Öfke ve öfke yönetimi • Öfkelendiğinizde neler hissedersiniz? • Sinirleniriz • Yüzümüz kızarır • Vücudumuz gerginleşir