Download
1 / 19
E N D
1. Porezi na imovinu 1. Zakon o porezu na nepokretnosti
2. Zakon o porezu na promet nepokretnosti
2. Kao objekat oporezivanja imovina se može naci u pozicijama: I – Statika – kada se kao manifestacija ekonomske snage pojavljuje njeno posjedovanje, odnosno korišcenje.
II – Dinamika – kada se ona prenosi sa jednog lica na drugo, pa takav transfer predstavlja manifestaciju obveznikove ekonomske snage.
3. I – Porezi na imovinu u statici: 1. periodicni porezi na nepokretnosti;
2. periodicni porezi na neto imovinu;
3. jednokratne (vanredne) poreze iz imovine.
4. Argumenti za uvodenje redovnih poreza na imovinu: 1. socijalnopoliticki razlozi (pravicnost) - obveznik koji ima umjerene prihode, ali znacajnu imovinu, posjeduje isti poreski kapacitet kao i obveznik ciji su prihodi znatni, ali mu je imovina nije znacajnih razmjera;
2. ekonomski razlozi - oporezivanje imovine podstice produktivno investiranje jer ce obveznik biti podstaknut da kapital ulaže u npr. akcije ili nepokretnosti koje se izdaju u zakup, a ne u nepokretnosti koje ne stvaraju prihode npr. vikendice, zemlju koja se ne obraduje;
3. fiskalni razlozi – izvor prihoda (preko 10% u SAD i Japanu dok u državama EU oko 5%);
4. administrativno-tehnicki razlozi - osnovica poreza na nepokretnosti je lako uocljiva što pruža pomoc u otkrivanju nepravilnosti u prijavljivanju poreza na dohodak (dokazi na osnovu indicija).
5. I - 1. Periodicni porez na nepokretnosti – Zakon o porezu na nepokretnosti Crne Gore: Rijec je o opštem porezu na nepokretnosti, što podrazumijeva da se isti placa na sve nepokretnosti koje se nalaze na teritoriji Crne Gore, osim ako nisu izuzete ovim zakonom.
Nasuprot ovom sistemu postoji sistem posebnih poreza na nepokretnosti, koji predvida oporezivanje samo odredenih vrsta nepokretnosti (npr. u Hrvatskoj se oporezuju posebnim porezima samo: kuce za odmor, neobradeno obradivo poljoprivredno zemljište i nekorišcene preduzetnicke nepokretnosti).
6. Porez na pepokretnosti uvodi, naplacuje i prihodi pripadaju lokalnoj samoupravi na cijoj se teritoriji nepokretnost nalazi.
Obveznik poreza na nepokretnosti:
1) Obveznik poreza na nepokretnosti je vlasnik nepokretnosti na dan 1. januara godine za koju se utvrduje porez.
2) Kad je vlasnik nepokretnosti nepoznat ili nije odreden, obveznik poreza na nepokretnosti je korisnik te nepokretnosti.
3) Ako više lica ima susvojinu ili zajednicku svojinu na istoj nepokretnosti, obveznik poreza na nepokretnosti je svako od tih lica srazmjerno svom udjelu. Poreski obveznici solidarno su odgovorni za placanje poreza na nepokretnosti.
7. Osnovica poreza je tržišna vrijednost nepokretnosti.
Kriterijumi za odredivanje tržišne vrijednosti nepokretnosti:
a) namjena;
b) velicina (korisna površina);
c) mjesto gdje se nalazi;
d) kvalitet nepokretnosti;
e) drugi elementi.
- Korisna površina gradevinskog objekta utvrduje se kao zbir podnih površina izmedu unutrašnjih strana zidova porostorija objekta, 30% površine balkona, terase, podruma, ostave, potkrovlja i suterena, 70% površine lode, koji pripada objektu, kao i 60% susterenskih prostorija i adaptiranih potkrovlja, cija je visina najnižeg uspravnog zida u funkciji nagiba do 1,80 metara.
- Prosjecnu tržišnu cijenu kvadratnog metra gradevinskog objekta predstavlja prosjek cijena ostvarenih u prometu uz nadoknadu za odgovarajucu vrstu novih objekata po kojima se u opštini u kojoj se objekat nalazi obavlja promet uz nadoknadu.
8. Poreske stope - proporcionalne, i mogu biti utvrdene prema vrstama nepokretnosti
Poreska olakšica - porez na nepokretnosti na zgrade i stanove, koji poreskom obvezniku služe kao glavno mjesto stanovanja, umanjuje se za 20% za poreskog obveznika i po 10% za svakog clana njegovog domacinstva, a najviše do 50% poreske obaveze.
Primjer poreske politike – Opština Herceg Novi predvida da gradani koji imaju prebivalište u ovoj opštini imaju prava na olakšice za placanje poreza i poreska stopa iznosi 0,23%, dok nerezidenti nemaju pravo na olakšice i placaju porez po stopi od 0,50%.
9. Jedinica lokalne samouprave može utvrditi višu poresku stopu za:
1) poljoprivredno zemljište koje se ne obraduje,
2) sekundarni stambeni objekat, odnosno stan (nije prebivalište vlasnika)
3) objekat koji je izgraden suprotno zakonu
4) ugostiteljski objekat koji se nalazi u zoni prioritetnog turistickog lokaliteta a na osnovu akta Vlade o utvrdivanju prioritetnog turistickog lokaliteta
5) gradevinsko zemljište koje nije privedeno namjeni u skladu sa planskom dokumentacijom (mogu graditi gradevinski objekti, a na kojim nije izgraden gradevinski objekat ili nije pokrenut postupak za dobijanje gradevinske dozvole)
10. I – 2. Periodicni porez na neto imovinu: Osnovica – neto imovina obveznika: razlika izmedu aktive (apsolutna i relativna prava) i pasive (dugova).
Stvari i dobra koja ulaze u osnovicu: nakit, automobili, camci i jahte, namještaj, štedni ulozi, penzijska sredstva, polise osiguranja, umjetnicki predmeti, stanovi, patenti, itd.
11. I – 3. Jednokratni (realni) porezi na imovinu: Izvori iz kojih se podmiruje poreska obaveza:
a) prihodi (dohodak),
b) Imovina
Imovina se kao izvor placanja poreza predvida samo izuzetno – pravilo je da se poreska obaveza podmiruje iz izvora koji se obnavljaju (dohodak).
Podjela poreza na imovinu kada se kao kriterijum uzme poreski izvor:
1. nominalni porezi na imovinu (poreski izvor – prihodi)
2. realni porezi na imovinu (poreski izvor – imovina)
Kod realnih poreza na imovinu se de facto sprovodi konfiskacija imovine
12. II – Porezi na imovinu u dinamici: 1. Porez na prenos imovine uz naknadu (porez na finansijske i kapitalne transakcije) - obuhvata razlicite poreske oblike koji za svoj objekat imaju akte pravo-ekonomskog saobracaja (prometa) teretnog karaktera;
2. Porezi u slucaju smrti i na poklon - Porezi koji obuhvataju prenos imovine bez nadoknade.
13. Porezi u slucaju smrti: porez na ostavinu - osnovica je cjelokupna nasledna masa (od koje se odbiju dugovi), tj. iznos koji je de cuius za sobom ostavio.
porez na naslede – osnovica je iznos koji je odredeni naslednik primio.
14. Porezi u slucaju smrti i na poklon su komplementarni porezi: Kada bi prenos imovine bez nadoknade mortis causa bio oporezovan, a prenos imovine bez naknade inter vivos ostao izvan poreskog zahvata, otvorio bi se prostor za poresku evaziju, jer bi vlasnik mogao za života poklonima razdijeliti imovinu potencijalnim naslednicima, a da porez ne plati.
Ureduju se istim zakonom i primjenjuju iste poreske stope.
15. Zakon o porezu na promet nepokretnosti Crne Gore Obveznik poreza:
1) U slucaju prenosa prava svojine uz nadoknadu, sticalac nepokretnosti;
2) U slucaju razmjene svaki ucesnik u razmjeni;
3) U slucaju sticanja idealnog dijela, svaki sticalac pojedinacno;
4) U slucaju nasledivanja, naslednik ukoliko se ne odrekne ili ne ustupi nasledni dio;
5) U slucaju poklona, poklonoprimac;
6) U slucaju sticanja na osnovu ugovora o doživotnom izdržavanju, sticalac nepokretnosti.
16. Poreska osnovica je tržišna vrijednost nepokretnosti u trenutku njenog sticanja, tj. cijena nepokretnosti koja se postiže ili se može postici na tržištu u trenutku njenog sticanja.
Kod sticanja nepokretnosti uz nadoknadu poreska osnovica je ukupan iznos nadoknade za preneseno vlasništvo, što podrazumijeva sve ono što je sticalac ili drugo lice za sticaoca dalo ili platilo za sticanje nepokretnosti – isplata u novcu, u stvarima, u uslugama, preuzetim dugovima bivšeg vlasnika, ustupanje druge nepokretnosti, stvari ili prava i drugo.
Tržišna vrijednost nepokretnosti odreduje se:
- Po pravilu, na osnovu dokumenata (isprava) o sticanju;
- Ako iznos nadoknade ne odgovara tržišnoj vrijednosti u vrijeme nastanka poreske obaveze, tržišnu vrijednost utvrduje poreski organa procjenom.
17. Oporezivanje prvog prometa nepokretnosti – veza izmedju Zakona o porezu na promet nepokretnosti i Zakona o PDV-u
a) Prvi promet nepokretnosti oporezovan je PDV-om (17%) - obveznik je prenosilac nepokretnosti
b) Svaki naredni promet (osim prvog) nepokretnosti oporezovan je Zakonom o porezu na promet nepokretnosti – obveznik je sticalac nepokretnosti
18. Poreska obaveza nastaje:
Danom zakljucenja ugovora, odnosno drugog pravnog posla kojim se stice nepokretnost;
2) Ako se nepokretnost stice na osnovu odluke suda ili drugog organa, obaveza nastaje danom pravosnažnosti te odluke;
3) Ako se nepokretnost stice na osnovu ugovora o doživotnom izdržavanju, poreska obaveza nastaje danom smrti primaoca izdržavanja;
4) Ostali slucajevi (u praksi su uvijek moguce situacije koje nisu eksplicitno predvidjene zakonom npr. Fiducija)
19. Utvrdivanje poreza – nastanak poreske obaveze poreski obveznik prijavljuje poreskom oraganu na teritoriji na kojoj se nepokretnost nalazi, u roku od 15 dana od dana njenog nastanka, a uz prijavu podnosi ugovor odnosno drugu ispravu o obavljenom prometu.
Naplata poreza – porez placa u roku od 15 dana od dana dostavljanja rješenja o utvrdivanju poreske obaveze.
Povracaj poreza – pravo na povracaj postoji ako:
1) Lice plati poreski dug koji nije bilo dužno da plati;
2) Dode do raskida ugovora o prenosu vlasništva na nepokretnosti voljom stranaka u roku od 60 dana od dana sklapanja ugovora, a prije upisa u zemljišne knjige novog vlasnika ili ako se ugovor raskine ili poništi odlukom suda.
