“SÜRDÜRÜLEBİLİR SAĞLIK İÇİN ÇÖZÜM ARAYIŞI TÜRKİYE RAPORU 2014” ÖNSÖZ

2. SAĞLIK BAKANIMIZ SAYIN Dr. MEHMET MÜEZZİNOĞLU’NUN TEŞRİFLERİ İLEİSTANBUL ÜNİVERSİTESİ EV SAHİPLİĞİNDE “SÜRDÜRÜLEBİLİR SAĞLIK İÇİN ÇÖZÜM ARAYIŞITÜRKİYE RAPORU 2014”12 MAYIS 2014

3. İÇERİKÖnsözProje; Amaç, Kapsam, Süreç, 5 Kritik Soru, İlkeler, Sonuç, Türkiye Raporu; 31 Yerel İyi Uygulama Örneğinden Seçilmiş 4’e

4. “SÜRDÜRÜLEBİLİR SAĞLIK İÇİN ÇÖZÜM ARAYIŞITÜRKİYE RAPORU 2014”ÖNSÖZ “…Sağlık Bakanlığı olarak, Proje kapsamındaki ülkelerde uygulanan pratik çözümleri içeren iyi uygulamaların yaygınlaştırılabilmesine ve Türkiye Raporu’nda yer alan Proje Örneklerinin kamudaki kronik hastalıklarla mücadele programları ile entegrasyonuna özel önem ve destek verilecektir... “ Dr. MEHMET MÜEZZİNOĞLU TÜRKİYE CUMHURİYETİ SAĞLIK BAKANI

5. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiAmaç Kronik hastalıkların; sağlık sistemlerindeki yükünün azaltılabilmesi için, ikinci ve üçüncü basamak korunma önlemlerinin alınması ve hasta çıktılarının iyileştirilmesi.

6. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiKapsam 19 Ülke; Almanya, Avusturya, Belçika,  Danimarka, Finlandiya, Fransa,  İngiltere, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, İzlanda, Kanada, Macaristan, Norveç, Türkiye,  Yunanistan,

7. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSüreç • Nisan2013 : Proje Çalışma Planı/Türkiye • Mayıs2013 : Proje Açılış Toplantısı/Brüksel • I. Toplantı : 21 Ağustos 2013, Rapor İçeriği Kapsamı/Türkiye • II. Toplantı : 31 Ekim 2013, Örnek Projeler Derleme/Türkiye • III. Toplantı: 18 Aralık 2013, Taslak Rapor Sunumu/Türkiye • Mayıs2014 : Türkiye Raporu Sunumu/Türkiye • Haziran2014: Seçilmiş 5 Ülkeden Biri Olarak Türkiye Raporu Sunumu/Brüksel • Mart 2015 : 19 Ülke Raporu Sunumu/Brüksel

8. Sosyal Güvenlik Kurumu ev sahipliğinde I.Toplantı; 21 Ağustos 2013

9. Kalkınma Bakanlığı ev sahipliğinde II.Toplantı; 31 Ekim 2013

10. Sağlık Bakanlığı ev sahipliğinde III.Toplantı; 18 Aralık 2014

11. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiÜlke Raporları’nda Ortak “5 Kritik Soru” • Kronik hastalıklar için paydaş rolü, • Mevcut ekonomik şartları da dikkate alan kaynak tahsisi, • Daha erken tanı ve girişime, hastayı yönlendirme yolları, • Yatırım geri dönüşünün ölçümü (ROI), • Klinik uygulamaların bilinçli, aktif ve sağlıklı vatandaşları hedefleyecek şekilde geliştirilme yolları,

12. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiÜlke Raporları’nda Ortak “İlkeler” • Paydaşlarla birlikte, • Somut ve uygulanabilir, • Yinelenebilir, • Genişletilebilir, • Ölçeklendirilebilir, Ülke Örnekleri…

13. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSonuç Her ülkedeuygulanabilecek, somut ve pratik çözümleri içeren Ülke Raporları’ndan seçilmiş örneklerden oluşan Avrupa Raporu’na…

14. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu ÖNSÖZ YÖNETİCİ ÖZETİ BÖLÜM-I Proje İçeriği BÖLÜM-II Türkiye Proje Süreci  BÖLÜM-III Proje Perspektifinden Mevcut Durum Analizi  BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri Analizi   BÖLÜM-V Genel Değerlendirme ve Sonuç   KAYNAKLAR KATKI SAĞLAYANLAR

15. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI VE SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI (1) • Tamamlayıcı ve Destekleyici Sağlık Sigortacılığı KALKINMA BAKANLIĞI (1) • Sosyal Destek Programı (SODES) MALİYE BAKANLIĞI (1) • DRG (TİG) Projesi (Sağlık Hizmetleri Finansman Yönetiminin Güçlendirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması için Altyapı Geliştirilmesi Projesi)

16. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje SAĞLIK BAKANLIĞI (14) -I Obezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar konusundaki Projeler • Beslenme Dostu Okul Projesi • Okul Diyabet Projesi • Birinci Basamak Hekimler İçin Obezite İle Mücadele El Kitabı Projesi • Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Toplum Sağlığı Merkezlerinde Obezite Birimleri Projesi • Ulusal Fiziksel Aktivite Rehberi Projesi • Okullarda Kantin Düzenlemesi Projesi

17. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje SAĞLIK BAKANLIĞI (14)-II Sağlık Bakanlığı’nın Kanser konusundaki Projeleri • Kanser Kayıtçılığı Projesi • Kanser Önleme Projesi • Kanser Tarama ve Erken Teşhis Programları Projesi (KETEM) • Palyatif Bakım Projesi Sağlık Bakanlığı’nın Ruh Sağlığı konusundaki Projeleri • Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri Projesi • Çocuk İzlem Merkezi Projesi

18. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje SAĞLIK BAKANLIĞI (14)-III Sağlık Bakanlığı’nın Tütün Kontrolü konusundaki Projeleri • ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı Projesi • Dumansız Hava Sahası Denetim Sisitemi Projesi

19. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje SGK GENEL SAĞLIK SİGORTASI PROJELERİ (10) • Medulla Eczane E-reçete Uygulaması, • “Hastaneni Seç” Uygulamasının Mobil Platformlara Aktarılması, • Bölgesel olarak ülkemizde elde bulunan ilaçların belirlenmesi üzerine anket yöntemi ile araştırma yapılması projesi, • SGK akılcı ilaç kullanımı etkinliklerine yönelik altyapı oluşturma ve geliştirme projesi, • Hastane denetimleri ve sağlık hizmetlerinin kalitesinin arttırılması projesi,

20. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje SGK GENEL SAĞLIK SİGORTASI PROJELERİ (10) • Belirlenen hastalıkların maliyetlerinin analizi ve hesaplanması Projesi • Genel Sağlık Sigortası Karar Destek Sisteminin Geliştirilmesi Projesi • İlaç geri ödeme karar mekanizmalarında kapasite arttırılması • İlaç geri ödeme politikaları ile bedeli ödenecek ilaçlar listesinde güncelleme ve revizyon çalışmaları • Diyabet Liderler Zirvesi Projesi

21. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje ÜNİVERSİTE İLE SEKTÖR VE STK PROJELERİ (4) • İstanbul Tıp Fakültesi Turkcell TeleDiab Projesi • İstanbul Tıp Fakültesi Avea Projesi • Gaziantep Üniversitesi Romatoloji Erken Artirit Projesi (GREAT) • SKİD DUQuE Projesi

22. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri Listesi Paydaş rolü Akılcı İlaç Projesi(Sağlık Bakanlığı) Daha erken tanı ve tedavi, Gaziantep Romatoloji Erken Artrit Tarama Projesi(Gaziantep Üniversitesi +Sağlık Bakanlığı) Yatırım geri dönüşünün ölçümü (ROI), Kamu Hastaneleri Kurumu Performans Değerlendirme Sistemi ve Türkiye Klinik Kalite Programı (Sağlık Bakanlığı) Klinik uygulamaların vatandaşa etkisi ve geliştirilme yolları, İstanbul Tıp Fakültesi TeleDiab Projesi (İstanbul Üniversitesi)

23. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri; Paydaş Rolü Akılcı İlaç Projesi(Sağlık Bakanlığı) Gerekçe • hastalık ve ölüm oranlarında artış,  • ilaçların yan etki riskinin artması, • yanlış kaynak tüketimiyle temel ilaçlara bile ulaşılabilirlik azalması, • acil ve temel ilaçlara karşı gelişebilecek dirence dayalı olarak, tedavinin ekonomik ve sosyal maliyetinin artması, Süreç • hekimler ve halkın bilgi ve tutum değerlendirme çalışması sonucunda; • Uygun tanı ve ilaç maliyeti açısından yüzde 50 akılcı ilaç kullanılmadığı, Sonuç • Akılcı İlaç Kullanımı Ulusal Eylem Planı 2013-2017, • Reçete Bilgi Sistemi (RBS)

24. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri ; Daha Erken Tanı ve Tedavi Gaziantep Romatoloji Erken Artrit Tarama Projesi (Sağlık Bakanlığı ve Gaziantep Üniversitesi) Gerekçe • İlgili uzman hekim eksiği ve birinci basamak hekimlerinin konuya ilişkin bilgi/beceri düzeylerinin desteklenme ihtiyacı, • Artrit ve romatoid artrit hastalarını zamanında romatoloji merkezlerine yönlendirecek aile hekimliği sistemi ile koordine farklı bir sistem ihtiyacı Süreç • Mart 2011 tarihinden itibaren, Gaziantep’de 467 Adıyaman ve Kilis’de 114 hekime aile hekimine ön tanı eğitimleri, • Hekim ziyareti ve e-posta ile sürekli iletişim, • Hastaların üçüncü basamak sağlık hizmetlerine daha az başvurması, Sonuç • Türkiye’de ilk kez, “Erken Artrit Kliniği” modeli oluşturularak; sevk edilen 447 hastaya yüzde 34 doğru tanı ile sevk, • Uzun vadede tanı gecikme süresinin kısaltması ve tanı doğruluğunu artırma hedefi

25. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri; Yatırım Geri Dönüş Ölçümü Kamu Hastaneleri Kurumu Performans Değerlendirme Sistemi (Sağlık Bakanlığı) Gerekçe • Yapılan faaliyetlerin sonuçlarının izlenmesi ve hesap verilebilirlik için, • Ölçme, izleme ve değerlendirme kavramı oluşumu, Süreç • Verimlilik Karne Modeli yapılanması, Sonuç • Yönetimlerin; ilk 1 yıllık kaynak ve iş başarımının ölçümü ve kıyaslama; • 25’er göstergeli “Tıbbi ve İdari” gruplarda sırasıyla yüzde 6 ve yüzde 1 • 9 göstergeli “Mali”grubunda yüzde 52, • 8 göstergeli “Kalite” grubunda yüzde12 olmak üzere • toplam 45 göstergenin hesaplandığı Birlik puanında yüzde 6 artış olduğu saptanmış, • “Sürekli iyileştirme-Kaizen”; stratejik iş yükünü dikkate alan planlama ile yatırımın geri dönüşünü de içeren bir dizi çalışmayı tetikleme,

26. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri; Klinik uygulamaların vatandaşa etkisi ve geliştirilme yolları İstanbul Tıp Fakültesi TeleDiab Projesi (İstanbul Üniversitesi) Gerekçe • Diyabetlilerde; kan şekeri düzeyi, tedaviye uyum, komplikasyon ve eşlik eden hastalık gibi parametrelerin uzaktan takip ihtiyacı, Süreç • Toplam 182 çalışma ve kontrol grubu hastasında; • Kapiller kan glukoz ve kan basıncı ölçümlerinin elektronik iletimi, • Senkronize video-konferans, güvenli mesajlaşma, • Rutin takip testleri ve muayenelerin hatırlatılması,web-temelli eğitim materyali sunumu Sonuç • İlk 6 aylık sonuçlarda bile, uzaktan takip ile açlık kan glukoz düzeyi 167.5’den 149.1’e, HbA1c düzeyi ise 8.04’den 7.48’e düşmüş, • Teknolojiden yararlanılarak uzaktan takip aracılığı ile yönlendirilmesinin ilgili parametrelerde anlamlı iyileşmeler sağlanabileceği görülmüştür.

27. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSonuç Sağlık harcamalarındaki öngörülemeyen artış ile kronik hastalıklar birlikte düşünüldüğünde, sağlık sistemlerinde sürdürülebilirlik açısından tüm ülkeleri doğrudanilgilendiren bir süreç; kronik hastalığı ile yaşayan ve yaşam kalitesi değişen kişi; daha erken emekli olacak, daha az çalışacak, daha çok işsiz kalma riskine sahip olacak, cebinden daha fazla sağlık harcaması yapmak zorunda kalabilecek ve evine daha az para getirebilecektir.

28. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSonuç Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm: 21.Yüzyılın Getirdiği Fırsatlar, 2012* • bulaşıcı olmayan hastalıklar tüm ölümlerin yüzde 70’inden fazlası, • yılda 6.5 milyon engelliliğe uyarlanmış yaşam yılı (DALY) kaybı, • bu nedenle yıllık gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 8 ile 10’una karşılık gelen bir paranın kaybedildiği, Sonuçta konuşulan büyüklük: Orta Vadeli Program’da 2014 Türkiye Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Öngörüsü 867 milyar ABD Doları yüzde 10’u = 86 milyar ABD Doları *Prof. Dr. David Taylor, Prof. Dr. Mehtap Tatar , Dr. Panos Kanavos

29. Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSonuç • Yinelenebilir,genişletilebilir ve ölçeklendirilebilir Proje üretimi, • Uygulamaların artışı, yaygınlaşması = Projelerin belirginleşmesi, • Kronik hastalıklara yönelik; • klinik uygulamalarda yapılacak her türlü iyileştirme, • hastaların hizmete her yerden erişimini sağlayan teknolojik seçeneklerin arttırılması, • hastalıklarının yönetiminde bireylerin aktif rolünü güçlendirme yaşam kalitelerini olumlu etkileme • Paydaşlar arasında; sivil toplum kuruluşu+üniversitelerin olması, • 19 ülke arasında ilk 5 ülke arasına girilmesi…

31. KAYNAKLAR [1] 25 Ekim 2013 Tarihli ve 28802 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 7 Ekim 2013 Tarihli ve 2013/5502 Sayılı 2014 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı Eki [2] Sürdürülebilir Kamu İlaç Finansman Modeli için yol haritası ve süreç yönetimi raporu, Deloitte, Haziran 2012 [3] Türkiye Sürdürülebilirlik Kalkınma Raporu: Geleceği Sahiplenmek, T.C. Kalkınma Bakanlığı, Haziran 2012 [4] Sağlık Bakanı Sayın Mehmet Müezzinoğlu’nun TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu 2014 yılı Sağlık Bakanlığı Bütçesi Sunumu, 20 Kasım 2013 [5] Sustainable Health Systems Visions, Strategies, Critical Uncertainties and Scenarios A report from the World Economic Forum, Ocak 2013 [6] World Population Ageing, http://www.un.org/esa/population/publications/worldageing19502050/, Erişim Tarihi: Kasım 2013 [7] OECD Health Data, 2012 [8]Preventing CHRONIC DISEASES a vital investment, WHO, 2005 [9] Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075, TÜİK, Şubat 2013, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15844. Erişim tarihi: Kasım 2013 [10] Türkiye Sağlık Sektörü Raporu, YASED, Haziran 2012 [11] OECD Health Data 2013, http://www.oecd.org/unitedstates/Briefing-Note-USA-2013.pdf, Erişim tarihi: Kasım 2013 [12] Report on public finances in EMU 2013, European Commission [13] Noncommunicable Diseases Country Profiles 2011 Report, WHO [14] T.C. Sağlık Bakanlığı. Kronik Hastalıklar Risk Faktörleri Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sempozyumu, 13 - 14 Kasım 2008, Ankara [15] Economist Intelligence Unit Raporu 2012. [16] Sağlık sorunları ve faaliyet güçlükleri yaşayanların işgücü durumu araştırma sonuçları raporu, II. dönem 2011, TÜİK [17] Ulusal hastalık yükü ve maliyet-etkililik projesi raporu, Aralık 2004 [18] Sürdürülebilir sağlık sistemi için kronik hastalık yönetiminde elektronik sağlık kayıtlarının rolü, TÜSİAD, Haziran 2012 [19]http://www.thsk.gov.tr/tr/index.php/haberler/638-bulasici-olmayan-hastaliklar-toplantisi, Erişim tarihi: Kasım 2013 [20]Carter S ve diğerleri, Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm: 21. Yüzyılın Getirdiği Fırsatlar. [21] Küresel Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Stratejisi 2008-2013 Eylem Planı, Sağlık Bakanlığı [22]http://www.saglikpolitikalari.org/index.php/konular/85-saglik-hizmeti-sunumusistemleri-genel/125-surdurulebilir-saglik-sistemleri-yeni-vizyon-calismalari, Erişim tarihi: Kasım 2013

32. DESTEK VE KATKILARINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…