Toelichting Pensioen Akkoord R egeling 2015

1. ToelichtingPensioen Akkoord Regeling 2015

2. Programma • Wrap up proces tot op heden • Achtergronden • Proces • Nieuweregeling 2015 • Impact van Pensioenregeling • Vervolgtraject • Vragen en antwoorden

3. Wrap up: Achtergronden Pensioenproject

4. Wettelijk / Maatschappelijk • Stijgende levensverwachtingen • Ontwikkelingenfinanciëlemarkten • Pensioenleeftijd en AOW leeftijdnaar 67 • Fiscalebeperkingpensioenopbouw: • Verlagingmaximaleopbouwpercentages • Maximum salarisopbouw (100K) Noodzaaktot verandering

5. Situatie NIBC • Hybride regeling van Defined Benefit en DefinedContribution, met een groot aantal overgangsbepalingen: complex in uitvoering en communicatie • Defined Benefit regeling heeft invloed op de balans en P&L van NIBC, wens tot beheersbaarheid van kosten Wens tot verandering

6. 3 Pijlerpensioensysteem Individueel • Inkomen>100K • Sparen Collectief: werkgever • Inkomen <100K • 67 jaar, beperkingopbouw Collectief: Overheid • 67 jaar

7. Wrap up: Proces Pensioenproject

8. Pensioencommissie Commissie bestaand uit: • NIBC • Ondernemingsraad NIBC • Primair behartiging belangen van alle medewerkers • Vereniging van gepensioneerden NIBC • Primair behartiging belangen van alle oud-medewerkers en pensioengerechtigden • Pensioenfonds NIBC • Evenwichtigebelangenafweging, passende financiering enadministratieveuitvoerbaarheid

9. DoelPensioencommissie Gezamenlijk komen tot een nieuwe pensioenregeling die voldoet aan de uitgangspunten: • Passenbinnenfiscalekaders • Marktconformepensioenregeling / pensioenuitkomst • 1 geharmoniseerderegelingvooriedereen • Beheersbaarheidkostenvoor NIBC • Gelijkwaardigverwachtpensioenresultaatinactieven

10. Stappen in project Mogelijkeoplossingenonderzocht op: • Arbeidsvoorwaardelijke impact • Impact op de kostenniveaus • Impact voor balans en P&L • Impact uitvoering / impact voor Pensioenfonds

11. Toelichtingprocesvanuit OR (1) • Gezamenlijktraject van betrokkenpartijen, maar met eigenverantwoordelijkheid: • Wel eigen externe adviseur voor de OR gedurende hele proces (PensioenPerspectief) • Communicatie naarallebetrokkenengedurende het hele proces, zowelgezamenlijkals via eigenkanalen • Specifieke Klankbord sessies met achterban • Instemmingsrecht

12. Toelichtingprocesvanuit OR (2) Gehanteerdeuitgangspunten: • Nieuwe regeling is géén bezuiniging • Fiscaal maximale regeling (EUR 100k, 1,875% opbouw, franchise EUR 12.252 (huidig)) • Bruidsschat en bestemmingsreserve – compensatie & verbetering van de verwachte uitkomsten • Premie met voldoende buffers • Eerdere pensioencompensatie vervalt niet, maar wordt onderdeel van het salaris (of afkoop) • Individuele impactanalyse (2013 vs 2015) en compensatie • Eigen bijdrage: Geleidelijkeingroei (+ compensatie) voor introductie eigen bijdrage belangrijke input vanuit klankbord

13. Toelichtingprocesvanuit OR (3) Vervolgstappen: • Instemmingsrecht regeling > EUR 100k, partnerpensioen / arbeidsongeschiktheid • Uitwerking in definitieve regelingen

14. Nieuwe regeling 2015(voor salaris tot 100K)

15. Karakternieuweregeling • CollectiveDefinedContribution Regeling (CDC): • NIBC betaalteenvastepremie, zonderverderefinanciëleverplichtingen • Medewerkerbouwtpensioenrechten (DB!) op, op basis van het jaarsalaris in enigjaaren de maximalefiscalemogelijkheden: • Middelloonregelingo.b.v. pensioenleeftijd 67 jaar • Maximaleopbouw (1,875%) • Minimale franchise (EUR 12.252 - 2014)

16. AfsprakenPensioenpremie (1) • 2015 t/m 2017 : • Vastepremie van in totaal 26% van de pensioengrondslag • Allemedewerkersbetalenmeeaan de pensioenregeling(ziehierna) • Vanaf 2018: • Afspraakgemaakt over de vaststelling van de hoogte van de premieen de verdeling van lastentussenwerkgeverenmedewerker: • Premiewordtvastgesteld op basis van de kostprijs van pensioen ((gedempte) kostendekkendepremie) + eenrisico-buffer van 2% • In totaalmaximaal 30% van de pensioengrondslag, waarvanmaximaal 4% betaald door medewerkers

17. AfsprakenPensioenpremie (2) • 2015 t/m 2017 : • Medewerkers die nu reeds eeneigenbijdragebetalen: • 4% van de pensioengrondslag (was 5%) • Medewerkersdie nu geeneigenbijdragebetalen: • Ingroei plus gedeeltelijkecompensatie: • 2015: 1,5% van de pensioengrondslag • 2016:2,5% van de pensioengrondslag • 2017: 3,0% van de pensioengrondslag Structurelecompensatie van 1e jaarsbijdrage in salaris (1,5% van de Pensioengrondslag) • Vanaf 2018: • Uitgangssituatie: 24% werkgever, 2% medewerkers • Obvkostprijs in 2018: max 26% (werkgever), max 4% (medewerker)

18. Gevolgen CDC (1) • Voormedewerkers • Pensioenopbouw op basis van rechten (defined benefit!) • Verwachtepensioenuitkomst op leeftijd 67 vooriedereenneutraal of positief (later toegelichtbijverwachte impact) • Meer onzekerheid: • Indien de premienietvoldoende is om de opbouwtefinancieren, wordt de pensioenopbouwverlaagd • Indien PF NIBC nietvoldoendemiddelenheeftterdekking van de aanspraken, moeten de aansprakenwordenverlaagd • Toeslagverlening (indexatie) alleenals PF NIBC voldoendemiddelenheeft • Meer zekerheid door aanvullende buffers van NIBC

19. Gevolgen CDC (2) • Voor NIBC • NIBC betaalteenvastepensioenpremievoor de opbouw van toekomstigeaanspraken, zonderverderefinanciëleverplichtingen • NIBC heeftgeenbijstortingsverplichtingmeerindien de financiëlemiddelen van PF NIBC nietvoldoendezijnvoor de reeds opgebouwdeaanspraken • Geenbezuiniging: EUR 1 miljoenmeerpensioenkosten per jaar • Aanvulling buffers en compensatiesaan PF NIBC tergrootte van in totaal EUR 14.8 miljoen (eenmalig) • Kwijtscheldenachtergesteldeleningtergrootte van EUR 3.0 miljoen

20. Buffers en compensatie • EUR 9.0 miljoen- Storting in Algemenemiddelen: • Financielepositie van PF NIBC verbetert: Dekkingsgraadstijgt met ca 4%-5%. • EUR 3.5 miljoen - Stortingin Bestemmingsreserveactieven: • Specifiekvoormedewerkers en geenonderdeelalgemenemiddelen • Primair: Opvang van tekorten in pensioenopbouw • Secundair: Aanvulling van toeslagverleningindien de middelen PF NIBC nietvoldoendezijnvoorvolledigetoeslag • EUR 2.3 miljoen - Stortingindexatiekoopsominactieven • Ter financiering van eenindexatie van 1,35% specifiek voor oud-medewerkers en pensioengerechtigden

21. BestaandeAanspraken • Bestaandeaanspraken en rechtennietaangetast: • Defined benefit rechten (AZL): • Pensioenrechten op leeftijd 65 jaarwordenomgezet (verhoogd) naarleeftijd 67 jaar • Omzetting is actuarieelneutraal (waardebehouden) • Op pensioendatum is vervroegingweermogelijk • Defined Contribution rechten (ING IM): • Worden naarverwachtingnietingebracht in CDC regeling • Alternatievemogelijkhedenwordenonderzocht door PF NIBC (Q4 2014)

22. Overig • Eéngeharmoniseerdetoeslagregelingvooriedereen: • Voorwaardelijketoeslag op basis van afgeleideConsumentenPrijs Index cijfer (CPI) • O.b.v. Spelregelsnieuw FTK 2015 • Verwachtetoeslagrealisatie: 75% van CPI • BestaandePensioencompensatieswordeningebouwd in salaris of (deels) afgekocht: • 2,9% compensatie • Prepensioencompensatie

23. Impact van pensioenregeling

24. Impact maatmensen (1) • Verschillendemaatmensenopgesteld en doorgerekendo.b.v. onderscheidendekenmerken: • Leeftijd, Salaris, Regeling / inkomensgrens, Carriereontw. • Regeling tot 100K • Verwachtemedianepensioenresultaato.b.v. huidigeregeling op leeftijd 65 jaar vs nieuweregeling op leeftijd 67 (beideals % van laatstesalaris) • 2 jaarlangerdoorwerken en pensioenopbouw Bijallemaatmensen: Resultaatneutraal of positiefMaar ook in huidigeregelinggeen 70% van laatstesalaris!!!

25. Impact (collectief / individueel) Inkomensgrens 85KInkomensgrens 58K Geeninkomensgrens • Individueledoorrekening in lijn met uitkomstenmaatmensanalyse • Ca 35 medewerkerskleineachteruitgang • Individuelecompensatie in salaris (0 – 2%)

26. Vervolgtraject

27. Vervolgstappen • Afspraken over oplossingsrichtingvoorinkomensboven 100K • Instemmingsrecht OR • Basis voorvormgeving is huidigepensioenregeling en marktconformiteit • OnderzoekmogelijkhedenDC kapitalen • Veelaandachtvoorcommunicatie • Individueleindicaties (eindokt / begin nov) • Implementatietraject van Pensioenfonds

28. Vragen?

29. Bedankt voor je aanwezigheid!