Planifikimi i projektit

1. Planifikimiiprojektit Inxhinieri Software Leksion 7 Iralda Mitro

2. Hyrje • Menaxhimiinjëprojekti software fillon me planifikimin e tij. • Menaxhimii software ka edheelementëtëtjerëpërveçplanifikimitsipshmenaxhimiirrezikut, matjet software‐ike, sigurimiicilësisëetj. • Qëllimiiplanifikimitështëvlerësimiipunësqëduhettëbëhet, burimet e duhur, kohaqë do tëkalojëngafillimi I projektitderinëfundin e tij. • Nëçdo moment qëtëkryhetplanifikimitentohettëshihetnga e ardhmja duke pranuarnjëshkallëpasigurie. Megjithëseplanifikimiështëmëshumë art se shkencë, kyaktivitetnukduhettëkryhetnëmënyrëtëçorientuarpasipërkëtëekzistojnëteknikatëdobishme. Iralda Mitro

3. Kurkryhetplanifikimi? • Planifikimiështëaktivitetqëkryhetgjatëgjithëprojektit • Arrinpikën e tijkulmorenëmomentinkurkërkesatjanëspecifikuardhenukështëfilluarende me modelimin. • Dallohendyllojplanifikimeshnëprojekt: • Planifikimiintensivdheiniciuesicilinis fill pas specifikimeve. • Planifikimiigjithëkohshëmnëprojekt. • Kyaktivitetështëirëndësishëm • njerëzitjanëtëinteresuartëdinëkostot. • Idealisht ne do tëdëshironimqëtëndërtonimnjë plan qënëfillimtëprojektitdhemë pas t’ireferoheshimtënjëjtit plan derisaproduktit’idorëzohejklientit. • Kjopraktikishtështë e pamundurpasihasimnëmungesëinformacioni. Iralda Mitro

4. Veshtiresia e planifikimit • Disafaktorëqëshkaktojnëpasigurinëvlerësimdheplanifikimjanë: • Kompleksitetiiprojektit • Përmasa e projektit • Shkalla e pasigurisëstrukturore • Me strukturimtëprojektitnëkëtërastireferohemilehtësisësëndarjessëfunksionevenganjëri‐tjetri, sasolidejanëkërkesat e mbledhuradhehierarkisësëinformacionitqë do tëpërcaktohet Iralda Mitro

5. Punavleresuese • Sa mëafërfazëssëimplementimittë SW, aqmëlehtëeshtendërtimiinjëplani realist • Përtëfilluar me planifikiminduhetqëtëjetëpërcaktuardhekufizuarqartështrirja e software‐it (Software Scope). • Më pas problemidekompozohetnëproblememëtëvegjëldheseciliprejtyrevlerësohetngapikëpamja e planifikimit. • Vleresohetedhekompleksitetiiproblemitdherreziqet. • Produktiikësajpunevlerësueseështëgjenerimiinjëtabeleqëlistondetyratdhefunksionetqë do tëimplementohen duke shprehurpërsecilënprejtyrekoston, mundindhekohën. Iralda Mitro

6. Shtrirja e SW • Elementet e SW Scope: • Konteksti • objektivat e informacionit • funksionidheperformanca • kufizimet e projektit • ndërfaqet e tij • besueshmëria e pritur • Kufizimet e projektitpërcaktojnëlimitetqëiimponohen software‐it nga hardware‐t e jashtëmaposistemetëtjerëekzistues. • Njëllojdekompozimiparaprakifunksionevemundtëparaqitetinevojshëm duke qenë se vlerësimiikohësdhekostosjanëtëorientuarandajfunksioneve. Iralda Mitro

7. Mënyratqëpërdorenpërpërcaktimin e shtrirjessë software‐it • Teknikamë e zakonshmepërtëthyerakullin e fillimittënjëprojekti software ështëzhvillimiinjëtakimiparaprak me klientin. • Gjatë takimit të parë me klientin fillohet me pyetje të lira nga konteksti si psh: • Kush do tapërdorë software‐in? • Cilët do tëjenëbenefitetekonomikëtëpërftuarngapërdorimiitij? • Kush e ka kërkuarzhvillimin e software? Etj... • Më pas vijohet me pyetjeqëndihmojnënëtëkuptuarit e mirëtëproblemit: • Si do tapërshkruanitjunjë software tësuksesshëmpërprobleminqëkeni? Kujtireferoheniju me rezultattë “mirë”? • Ç’probleme do tëzgjidhen? • A mundtëmëtregoninjëmjedisku do tëpërdoret software‐i? • A ka ndonjëçështje performance apokufizimiqëmundtëndryshojëkëndvështriminndaj software‐it? Etj... Iralda Mitro

8. Mënyratqëpërdorenpërpërcaktimin e shtrirjessë software‐it • Pyetjet finale fokusohennëefektivitetin e takimit. Janëtëtipit: • A ka ndonjëindividtjetërqëmundtësigurojëinformacionshtesë? • A ka mbeturndonjëgjëtjetërqëduhettëdiskutohet? • A janëzyrtarepërgjigjetqëkenimarrë? Etj… Iralda Mitro

9. Burimet • Detyra e dytë e planifikimit software ështëvlerësimiiburimeveqëduhenpërtëpërmbushurzhvillimin e software. • Burimet ndahen ne: • Burimetnjerëzore • Komponentët software tëripërdorshëm. • Mjetet hardware / software tëcilëtpërbëjnëinfrastrukturënsuportpërzhvillim. • Mjedisitqësuportonprojektin software autorëtireferohensi SEE(Software engineering environment). • Prandajgjatëvlerësimittëburimevevlerësohenedhe hardware dhe software qëpritettëpërdorengjatëprocesit. Iralda Mitro

10. Piramida e burimeve Iralda Mitro

11. Vendimi Krijo / Bli (Make / Buy) • Nëfushënaplikacioneve software shpeshrezultonmëefektive (ngapikëpamja e kostos) qënjëkomponenttëblihet se tëkrijohetnga e para. • Inxhinierët software nëkëtorastendodhenparapërgjegjësisësëmarrjessënjëvendimiKrijo/Bli. • Tëkrijoshnjëpemëvendimmarrjeështëgjithmonë e përshtatshme. • Alternativat e vendimitjanë: • tëndërtosh • tëripërdorësh • tëblesh • tëkontraktoshdikëpërtëndërtuarkomponentin(outsourcing) Iralda Mitro

12. Pemevendimmarrje – Krijo/Bli Iralda Mitro

13. Konceptebazëtëprojekteve software Iralda Mitro

14. Matjetnë software • Matjet software‐ikejanënjëaktivitetshumëirëndësishëmiciklitjetësortë software pasishprehfaktedhecilësitë software nëshifradhenëvleramatematikore. • Matjetjanëaktivitetçadërdhepërdorennëdisaaktivitetesimatja e përmasëssë software, matjen e cilësisësë software, analizën e rreziqeveetj. • Matjet software‐ikendahennëdykategori: • Matjedirekte. Përfshijnëmatjen e kostosdhemundittëaplikuarnëprocesin software. • Nëmatjetdirektetëproduktitbëjnëpjesëmatjet e nr tërreshtavekodtëprodhuar(LOC), shpejtësia e ekzekutimit, ngarkesa e kujtesës, defektetëraportuarnënjësitëkohës. • Matjeindirekte. Përfshijnëmatjen e funksionalitetit, cilësisë, kompleksitetit, efiçensës, besueshmërisë, mirëmbajtjessë software dhetëgjithaaftësivetëtjeratë software. • Matja e nr tërreshtavekod, kostosdhemunditpërnjë software ështëinformacionicilimundtëpërftohetlehtësisht, ndërsamatja e cilësisëapoefiçensëssë software ështëprocesmëivështirëicilimundtëkryhetvetëmnëmënyrëindirekte. Iralda Mitro

15. Matjet e orientuarandajpërmasës (Size‐Oriented Metrics) • Matjet e orientuarandajpërmasëssë software japintëdhënambicilësinëdhe/oseproduktivitetin e software duke u bazuarmbitëdhënat e përmasëssë software. • Tabelamëposhtëtregonnjëlistimtëthjeshtëtëtëdhënavembipërmasat e disaprojektevetëzhvilluarnga e njëjtakompani. • LOC – Numriirreshtavekod • Mundi – Matetnënjerëzpërmuaj • Defekte – Numriidefektevetëgjetur; gabimeqënukjanëkapurngaaktivitetet e sigurimittëcilësisëapotestimitngaana e zhvilluesve. Iralda Mitro

16. Matjetëorientuarandajfunksionit (Function‐Oriented Metrics) • Matjet e orientuarandajfunksionitjapintëdhënambicilësinëdhe/oseproduktivitetin e software duke u bazuarmbifunksionalitetet e software. • Duke qenë se funksionalitetetnukmundtëmatennëmënyrëdirekte, atoderivohenngapërdorimiindonjëmetodetjetërdirekte. • Metodat e orientuarandajfunksionitjanëpropozuarpërherëtëparëngaAlbrecht icilipropozoinjëmatjetëquajturfunction point(pikafunksionale). • Pikatfunksionalepërftohenngapërdorimiinjëlidhjeempirikeqëekziston midis matjevedirektenë domain‐in e informacionittë software dhekompleksitetittë software. Iralda Mitro

17. Matjetëorientuarandajfunksionit • Përcaktohendisakarakteristikatë domain‐it tëinformacionitpëraplikacionin. • Nërastinnëtabelëjanëpërcaktuar 5. • Përsecilinprejtyrepërcaktohetnjëvlerënumerike. Sapokjo e dhënëvendoset, asajishoqërohetnjëvlerëkompleksiteti e cilamundtëjetë e thjeshtë, mesatareosekomplekse. Iralda Mitro

18. Kontrolli, oraret dhe vijueshmëria e projektit “Excessive or irrational schedules are probably the single most destructive influence in all of software.” Capers Jones • Megjithëse ka shumëarsyeqëvonojnëdorëziminprojektit, pjesamë e madhe e tyreshkaktohenngafaktorët e mëposhtëm: • Afatekohorëjorealistë, tëvendosurngadikushicilindodhetjashtëskuadrëssëzhvillimitdheqëiështëimponuarasaj. • Ndryshimenëkërkesaqënukjanëreflektuarnëplanifikim. • Nënvlerësimiburimevedhepunëssënevojshmepërzhvillim. • Rreziqetëparashikuarosetëpakonsideruarqënëfillimtëprojektit. • Vështirësitekniketëpaparashikuara. • Vështirësinëmenaxhimin e njerëzve. • Mungesëkomunikiminëstaf. • Dështimiimenaxhimittëprojektitnëevidentimin e vonesavetëprojektitdhenëkorrigjimin e tyre. Iralda Mitro

19. Vonesat • Njëmenaxherimirëduhettëmbrojëskuadrën e tijngaafatetkohorëjorealistë. Si veprohetnëkëtoraste? 1. Bëjnjëvlerësimtëdetajuartëbazuarnëpërvojat e krijuaranëprojektet e mëparshëm (Vlerësimikohësdhepunës) 2. Përdor model inkremental. Dokumentoplanin e dorëzimittëfunksionaliteteve. 3. Takoklientindheshpjegojipseafatikohoripërcaktuarështëjorealist. Trego përfitimetqëmerrenngashtyrja e afatit. Ilustroniarsyetimintuaj me shembujngaprojektetëmëparshëm. Iralda Mitro

20. Planifikimiiprojektit software (Software project scheduling) • Eshtenjëaktiviteticilishpërndanpunënnëintervalinkohorqëiështëcaktuarprojektit duke caktuarshtrirjenkohorepërsecilëndetyrëtëinxhinierisë software. • Eshtë e rëndësishmetëtheksohet se orariipunëveevoluonnëkohë. • Nëhapat e parëtëplanifikimitndërtohetnjëorarmakroskopik. • Orarimakroskopikidentifikonaktivitetetdhefunksionetbazëtëproduktit. • Gjatëkohëssecilaprejhyrjevenëorarinmakroskopikrafinohet me anëtënjëprogramitëdetajuar. Iralda Mitro

21. Disaparimepërkrijimin e orarevetëpunës • Copëtimiiprojektit. Përcopëtimin e projektitaplikohetdekompozimiiproduktitdheprocesit. • Varësia. Duhettëpërcaktohenvarësitë midis copavetëprojektitdhedetyrave. Disaprejtyreduhettëkryhennëseri, tetjeranëparalel. • Shpërndarjanëkohë. Secilësprejdetyravenëorarduhett’icaktohetnjënumërnjësishpune(ditëpunepër person psh). Secilësprejdetyraveiatribuohetnjëdatëfillimidhembarimi. • Vlerësimiimundit. Gjatëplanifikimittëoraritduhettëmerretparasysh se projekti ka njënumërtëcaktuarnjerëzish. Menaxheriiprojektitduhettësigurohetqëorariipunëstëmostejkalojëburimetnjerëzoretëvlefshme. • Ndarja e përgjegjësive. Çdodetyrëduhett’icaktohetnjëskuadredheanëtarispecifik. • Rezultatetëparacaktuar. Përsecilëndetyrëduhettëbëhentëqartëedhe output‐et e pritur. • Përcaktimiigurëvekilometrikëpërprojektin. Çdoprojekt ka disaçastetërëndësishëmrealizimitëcilëtreferohensigurëkilometrikë. Secilaprejdetyravenëorarduhettëjetë e lidhur me njërinprejtyre. Iralda Mitro

22. Krijimiiorareve Iralda Mitro

23. Përcaktimiigrupevetëdetyrave (task set) përnjëprojekt software • Pavarësishtngamodeliiprocesitizgjedhur, procesipopullohetnganjëgrupdetyrashqëimundësojnëskuadrës software tëpërcaktojnë, zhvillojnëdhesuportojnë software‐in. • Grupet e detyravemodelohennëvarësitëprojektitdhellojittëtij: I. Projektezhvillimikonceptual II. Projektepërzhvillimin e aplikacionevetërinj. III. Projektepërmirësimitëprodukteve. IV. Projektemirëmbajtjejetëprodukteve. V. Projekteriinxhinierimi. • Njëgrupdetyrash, përveçsengadetyrapërbëhetngagurëkilometrikëpër u arrirëdhedorëzimepërtulëshuar. • Këtapërbërësndryshojnënëvarësitëllojittëprojektitdheqëllimittëtij. Iralda Mitro

24. Rrjetiipunëve • Detyratdhenëndetyrat e përcaktuarakanëvarësi midis tyrepërsaipërketrendittëimplementimit. • Prandajdetyrat e njëkohshmeduhettëkoordinohennëmënyrëtëtillëqëtëbëhet e qartë se cilatdetyra do tërealizohennëfillim, cilat do tëekzekutohennëparaleldhecilatkanënevojëpër input ngadetyrat e tjera. • Njërrjetpunësh(iquajturndrysheedherrjetaktivitetesh) ështënjëparaqitjegrafike e rrjedhëssëpunëvenënjëprojekt. • Nëformën e tijmëtëthjeshtë(e tipitorarmakroskopik) rrjetiipunëvevizualizondetyratkryesoreinxhinierikedhevarësitë e ndërsjellta. Iralda Mitro

25. Njeorarmakroskopik per zhvillimin e aplikacionevekonceptuale Iralda Mitro

26. Grafikëtvijëkohor • Njëgrafikvijëkohorpërmbledh: • Dekompozimin e procesitnëdetyra. • Kohën e nevojshmepërsecilëndetyrë. • Përgjegjësitpërsecilëndetyrë. Iralda Mitro

27. Përfundim • Planiinjëprojekti software nukështënjëdokumentstatik. Ai munddheduhettëndryshojë me kalimin e kohës. • Praedherrjetet e punëve, grafikëtvijëkohorëapotabelat e projekteveduhettërishikohenndërkohëqë software‐ievoluon. • Skuadra e projektitirikthehetplanitperiodikishtpërtë update‐uar rreziqet, vlerësimet e bërëdheinformacionetëtjera. Iralda Mitro