NEDİM

1. NEDİM Asıl adı Ahmed'dir. İstanbul'da doğmuştur. İyi bir öğrenim görmüş; Arapça, Farsça öğrenmiştir. Nevşehirli Dâmâd İbrahim Paşa'nın özel kütüphanesinin müdürü olmuştur.

2. NEDİM Önceleri Sadrâzam Şehit Ali Paşa'ya sunduğu kasîdeleriyle kendini saraya tanıtmaya başlayan Nedîm, Dâmâd İbrahim Paşa devrinde şöhretinin ve ikbâlinin zirvesine ulaşmış; bir yandan saraydaki bilim kurullarında ve medreselerde, bir yandan da Lâle Devri eğlencelerinde yer almıştır.

3. NEDİM 1730 yılında patlak veren Patrona Halil ayaklanmasında : «Damdan dama kaçarken ayağının kayması yüzündendüşüp öldüğü»,

4. NEDİM «İçkiye fazlaca düşkün olması sebebiyle titreme hastalığına yakalanarak öldüğü»,

5. NEDİM «Dâmâd İbrahim Paşa'nın ve yakınlarının başlarına gelenlerden korkarak vehim hastalığına tutulup öldüğü» gibisöylentiler tesbit edilmiş olmakla beraber, Nedîm'in gerçektenasıl ve neden öldüğü kesinlikle bilinmemektedir.

6. NEDİM Bilinen; Nedîm'in Patrona gürültüsü patırtısı esnasında 1730 yılında ölmüş bulunduğudur, öldüğünde elli yaş civarında olduğu sanılmaktadır.

7. NEDİM Nedîm, dîvân şiirimizin dar sınırları, kuralları içinde büyük sayılabilecek yeniliklere teşebbüs etmiş, «Nedîmâne» denilen yeni bir çığır açmış en büyük şâirlerimizden biridir.

8. NEDİM Nedîm şiirlerinde din ve tasavvufa yer vermemiş; samimî, coşkun bir dille aşkı, hayatı şakımıştır. Soyuta dönük dîvân şâirleri arasında, şahsının ve çağının somut yaşantısını Nedîm kadar başarılı biçimde, şiirleriyle yansıtan şâirimiz yoktur denilebilir.

9. NEDİM Nedîm, Lâle Devri'nin ve İstanbul'un şâiridir. Şiirlerindeki dil İstanbul'un dilidir. Beşiktaş'taki evinden başlıyarak Sa'd-âbâd'ı, Hisar'ı, Göksu'yu, Kasr-ı Cinân'ı, Cedvel-i Sîm'i, Feyz-âbâd'ı, Asaf-âbâd'ı, Şeref-âbad'ı, Cisr-i Sürûr'u adlarıyla anan odur.

10. NEDİM Şiirlerinde halkın konuşma diline doğru yaklaşan, halk deyimlerini rahatça kullanan odur. Bilindiği kadarıyla, hece vezniyle şiir yazan ilk dîvân şâirimiz de odur..

11. NEDİM Dili kasidelerinde ağdalıdır. Fakat gazellerinde özellikle şarkılarında oldukça sadeleşir. Aslında kaside Nedim'in yaradılışına uygun bir tür değildir.

12. NEDİM Hayatı, zevk u safâyı, içkiyi, hattâ afyon'u seven Nedim'in en büyük özelliklerinden biri de samîmiyetidir.

13. NEDİM O, âdet olmuştur diye içkiden, güzellerden söz açmamıştır. Alkolik denecek kadar içkiye düşkün olduğu bazı belgelerden anlaşılmaktadır. Kendisi de Ramazan ayında içkiyi bırakmanın güçlüğünden bahsetmektedir.

14. NEDİM Şiirlerinde özelliklerinden söz açtığı sevgililerin tümünün, mavi gözlüsünün de, sarı saçlısının da peşinden koştuğu muhakkaktır.

15. NEDİM Nedim'in sevgilileri eti, kemiği olan canlı kişilerdir. Nedîm aşklarını şuh, açık bir dille anlatmış; fakat, bayağılığa düşmemiştir. Aşkı bir elem kaynağı olarak kabulden ziyâde aşkın zevklerini, neş'esini şakımayı tercih etmiştir.

16. NEDİM Nedim'in hayalleri ince, zarif ve zengindir. Tamamen kendine has kişisel, orijinal bir edası, söyleyiş tarzı vardır. Yeni buluşlarla şiirlerini süslemeyi başarmış, yapmacıklı, soğuk ifadelerden kaçınmıştır.

17. şarkı Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâdaGidelim serv-i revanim yürü Sa'd-âbâd'aİşte üç çifte kayık iskelede amadeGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

18. şarkı Gel, şu kederli gönle bir safâ (neş'e) bağışlayalım, Yürü ey serv-i revânim (yürüyen servim), (servi boylu, servi salınışlım), Sa'd-âbâd'a gidelim, İşte üç çifte (bir) kayık iskelede hazır, Yürü ey servi boylu, servi salınışlım, Sa'd-âbâd'a gidelim. Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâdaGidelim serv-i revanim yürü Sa'd-âbâd'aİşte üç çifte kayık iskelede amadeGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

19. şarkı Gülelim oynayalım kâm alalım dünyâdanMâ'-i Tesnim içelim Çeşme-i Nev-peydâdanGörelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdanGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

20. şarkı Gülelim, oynayalım, dünyadan kâm (murâd) alalım, Nev-peydâ adlı çeşmeden Tesnim suyu içelim, Ejderhanın ağzından ab-ı hayât aktığını görelim, Yürü ey servi boylu, servi salınışlım, Sa'd-âbâd'a gidelim. Gülelim oynayalım kâm alalım dünyâdanMâ'-i Tesnim içelim Çeşme-i Nev-peydâdanGörelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdanGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

21. şarkı Geh varub havz kenarında hırâmân olalımGeh gelüb Kasr-ı Cinân seyrine hayran olalımGah şarkî okuyub gâh gazel-hân olalımGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

22. şarkı Bazan gidip havuz kenarında salma salına dolaşalım, Bazan gelip Kasr-ı Cinân'ı seyredelim, hayran olalım, Bazan şarkı okuyalım, bazan gazel çekelim, Yürü ey servi boylu, servi salınışlım, Sa'd-âbâd'a gidelim. Geh varub havz kenarında hırâmân olalımGeh gelüb Kasr-ı Cinân seyrine hayran olalımGah şarkî okuyub gâh gazel-hân olalımGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

23. şarkı İzn alub Cum'a namazına deyû mâderdenBir gün uğralayalım çerh-i sitem-perverdenDolaşub iskeleye doğru nihân yollardanGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

24. şarkı Valideden «Cuma namazına gidiyoruz» diye izin alıp, Zulmedici felekten bir gün çalalım. Gizli (tenhâ) yollardan iskeleye doğru dolaşıp, Yürü ey servi boylu, servi salınışlım,,Sa'd-âbâd'a gidelim. İzn alub Cum'a namazına deyû mâderdenBir gün uğralayalım çerh-i sitem-perverdenDolaşub iskeleye doğru nihân yollardanGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

25. şarkı Bir sen ü bir ben ü bir murib-i pâkîze-edâ İznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ Gayrı yârânı bugünlük edib ey şuh fedâ Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

26. şarkı Bir sen, bir ben, bir temiz edâlı mutrib, İznin olursa eğer, bir de aşktan çılgına dönmüş Nedîm Ey şuh, diğer dostları bugünlük feda edip (feda edelim de), Yürü ey servi boylu, servi salınışlım, Sa'd-âbâd'a gidelim. Bir sen ü bir ben ü bir murib-i pâkîze-edâ İznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ Gayrı yârânı bugünlük edib ey şuh fedâ Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

27. şarkı Şiirin birim değeri (nazım birimi) nedir?

28. şarkı Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâdaGidelim serv-i revanim yürü Sa'd-âbâd'aİşte üç çifte kayık iskelede amadeGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a Şiirin birim değeri (nazım birimi) nedir?

29. şarkı Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâdaGidelim serv-i revanim yürü Sa'd-âbâd'aİşte üç çifte kayık iskelede amadeGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a Şiirin birim değeri (nazım birimi) nedir? DÖRTLÜK

30. şarkı Şiirin birim sayısı kaçtır?

31. şarkı Gülelim oynayalım kâm alalım dünyâdan Mâ'-i Tesnim içelim Çeşme-i Nev-peydâdan Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâdaGidelim serv-i revanim yürü Sa'd-âbâd'aİşte üç çifte kayık iskelede amadeGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a Geh varub havz kenarında hırâmân olalım Geh gelüb Kasr-ı Cinân seyrine hayran olalım Gah şarkî okuyub gâh gazel-hân olalım Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a İzn alub Cum'a namazına deyû mâderden Bir gün uğralayalım çerh-i sitem-perverden Dolaşub iskeleye doğru nihân yollardan Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a Şiirin birim sayısı kaçtır? Bir sen ü bir ben ü bir murib-i pâkîze-edâ İznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ Gayrı yârânı bugünlük edib ey şuh fedâ Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

32. şarkı Gülelim oynayalım kâm alalım dünyâdan Mâ'-i Tesnim içelim Çeşme-i Nev-peydâdan Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâdaGidelim serv-i revanim yürü Sa'd-âbâd'aİşte üç çifte kayık iskelede amadeGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a Geh varub havz kenarında hırâmân olalım Geh gelüb Kasr-ı Cinân seyrine hayran olalım Gah şarkî okuyub gâh gazel-hân olalım Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a İzn alub Cum'a namazına deyû mâderden Bir gün uğralayalım çerh-i sitem-perverden Dolaşub iskeleye doğru nihân yollardan Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a Şiirin birim sayısı kaçtır? Bir sen ü bir ben ü bir murib-i pâkîze-edâ İznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ Gayrı yârânı bugünlük edib ey şuh fedâ Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a BEŞTİR

33. şarkı Şarkının içeriğini göz önüne alarak dönemin yaşayışı ile ilgili neler söyleyebiliriz?

34. şarkı Bir safa bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâdaGidelim serv-i revanim yürü Sa'd-âbâd'aİşte üç çifte kayık iskelede amadeGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

35. şarkı Gülelim oynayalım kâm alalım dünyâdanMâ'-i Tesnim içelim Çeşme-i Nev-peydâdanGörelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdanGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

36. şarkı Geh varub havz kenarında hırâmân olalımGeh gelüb Kasr-ı Cinân seyrine hayran olalımGah şarkî okuyub gâh gazel-hân olalımGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

37. şarkı İzn alub Cum'a namazına deyû mâderdenBir gün uğralayalım çerh-i sitem-perverdenDolaşub iskeleye doğru nihân yollardanGidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

38. şarkı Bir sen ü bir ben ü bir murib-i pâkîze-edâ İznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ Gayrı yârânı bugünlük edib ey şuh fedâ Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

39. Dizelerdeki söz sanatlarını bulun? şarkı Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan Gayrı yârânı bugünlük edib ey şuh fedâ

40. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

41. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a

42. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a serv-i revânim: servi yürüyüşlü(salınışlı) Sevgilinin yürüyüşü servinin salınışına benzetilmiş fakat benzeyen söylenmemiş bu nedenle ………………………………. vardır.

43. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Gidelim serv-i revânim yürü Sa'd-âbâd'a serv-i revânim: servi yürüyüşlü(salınışlı) Sevgilinin yürüyüşü servinin salınışına benzetilmiş fakat benzeyen söylenmemiş bu nedenle açık istiare vardır.

44. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan

45. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan

46. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan âb-ı hayât : yaşam ejderhâ : ölüm

47. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan âb-ı hayât : yaşam ejderhâ : ölüm Birbirine karşıt kavramlar kullanıldığı için ………………. sanatı vardır.

48. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Görelim âb-ı hayât akdığın ejderhâdan âb-ı hayât : yaşam ejderhâ : ölüm Birbirine karşıt kavramlar kullanıldığı için TEZAT sanatı vardır.

49. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Gayrı yârânı bugünlük edib ey şuh fedâ

50. Dizelerdeki söz sanatları: şarkı Gayrı yârânı bugünlük edib ey şuh fedâ