Polityka ekologiczna c.d.

1. Polityka ekologiczna c.d. WY – Ekologia i polityka

2. Podmioty polityki ekologicznej • Podmioty centralne Parlament – sejm realizuje zadania ochronne zarówno w swej funkcji prawodawczej, jak i tworzenia polityki i kontrolnej Rada Ministrów – obowiązek uchwalenia i przedstawienia Sejmowi projektu budżetu państwa w zakresie ochrony środowiska oraz wydawanie rozporządzeń do ustawy, ustalające normy np. emisji

3. Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów • przejmuje koordynację i nadzór nad wdrażaniem zasad ekorozwoju

4. Prezes Rady Ministrów • Prezes RM wyznacza Ministrowi Ochrony Środowiska zakres spraw, w których działa z jego upoważnienia • Może żądać informacji, raportów • jego znaczenie wynika z przepisów ustrojowych w tym sprawuje nadzór nad niektórymi centralnymi organami administracji państwowej, które w zakresie ochrony środowiska pełnią funkcję centralnych organów administracji państwowej np.. GUS

5. Ministerstwo Środowiska • Zakres działań: - Gospodarka wodna - Ochrona i kształtowanie środowiska - Racjonalne wykorzystanie zasobów - Ochrona przyrody - Gospodarka zasobami naturalnymi

6. - Geologia - Meteorologia - Kontrola przestrzegania wymagań ochrony środowiska i badania stanu środowiska - Leśnictwo - Ochrona lasów i gruntów leśnych - Łowiectwo

7. Inspekcja Ochrony Środowiska • Stanowi samodzielny korpus organizacji kontrolnej; • Jest aparatem pozostającym w dyspozycji Głównego Inspektora O. Ś; • Stanowi element organizacji administracji zespolonej

8. Zadania • Kontrola przestrzegania przepisów; • Kontrola przestrzegania decyzji ustalających warunki korzystania ze środowiska • Udział w postępowaniu dotyczącym lokalizacji inwestycji • Udział w przekazaniu do eksploatacji inwestycji, które mogą pogorszyć stan środowiska • Kontrola eksploatacji urządzeń chroniących środowiska przez zanieczyszczeniami • Podejmowanie decyzji wstrzymujących działalność

9. Organizowanie i koordynowanie państwowego monitoringu • Inicjowanie działań tworzących warunki zapobiegania poważnym awariom. Szczególnym nadzorem zostały objęte zakłady z tzw. „listy 80” Przeciwdziałanie nielegalnemu obrotowi odpadami

10. Organy doradcze • Państwowa Rada Ochrony Środowiska • Państwowa Rada Ochrony Przyrody • Komisja ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko

11. Podmioty lokalne • Wojewoda Do jego zadań w zakresie ochrony środowiska należy: 1. Reglamentacja korzystania z zasobów środowiska, przez wydawanie pozwoleń prawnych, decyzji administracyjnych np. o dopuszczalnej emisji

12. 2. Stosowanie ekonomicznych instrumentów ochrony środowiska 3. Wstrzymanie działalności gospodarczej zagrażającej środowisku • Uznawanie obiektów przyrodniczych za pomniki przyrody • Tworzenie parków krajobrazowych i terenów chronionych

13. Wojewoda realizuje swoje funkcje za pośrednictwem Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego oraz przy pomocy innych kierowników wydziałów i urzędów rejonowych

14. Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Wojewódzkiego • Opracowuje programy ochrony środowiska • Ocenia jakość środowiska • Opiniowanie i formułowanie norm emisji • Kontrola działań • Opiniowanie lokalizacji inwestycji • Prowadzenie gospodarki wodnej • Stosowanie instrumentów ekonomicznych • Popularyzowanie nowych technologii

15. Zadania powiatu w zakresie ochrony środowiska • Opracowanie programów ochrony środowiska i ogólna odpowiedzialność za stan środowiska • Zapewnienie warunków niezbędnych do realizacji zrównoważonego rozwoju • Funkcje kontrolne • Dysponowanie środkami finansowymi i ich gromadzenie – tworzenie funduszy • Kształtowanie sytuacji prawnej

16. Zadania gminy w zakresie ochrony środowiska (zadanie własne i zlecone) • Kompetencje o charakterze ogólnym: • Zapewnienie warunków do realizacji przepisów o ochronie środowiska • Sprawowanie kontroli przestrzegania i stosowania przepisów • Zapewnienie warunków ochrony środowiska we współpracy z organami administracji rządowej, jednostkami organizacyjnymi i osobami fizycznymi

17. Kompetencje o wyższym stopniu konkretyzacji • Wydawanie zezwoleń na usuwanie drzew • Wymierzanie opłat i kar • Ustanowienia ograniczeń co do czasu pracy lub do korzystania z urządzeń technicznych oraz środków transportu stwarzających zagrożenia dla środowiska • Nakazywanie użytkownikowi maszyny lub innego urządzenia technicznego wykonanie odpowiednich czynności zmierzających do ograniczenia jej uciążliwości

18. Ustanawianie parków wiejskich • Nakazywanie właścicielowi gruntu wykonanie niezbędnych urządzeń zabezpieczających wodę przed zanieczyszczeniem lub zakaz wprowadzanie ścieków jeżeli są one nie oczyszczone w stopniu niezbędnym

19. Współdziałanie z organizacjami społecznymi • Udzielanie pomocy org. działającym na rzecz środowiska; • Powierzanie funkcji społecznych opiekunów środowiska; • Współdziałanie ze Społeczną Strażą Ochrony Środowiska;

20. Działania w sytuacjach nadzwyczajnych • Zarządzanie ewakuacji ludności • Wykonywanie obowiązków zleconych w takim przypadku przez wojewodów • Przyjmowanie zawiadomień o sytuacji zagrożenia • Wprowadzenie obowiązku świadczeń osobistych i rzeczowych na rzecz zorganizowanej akcji społecznej

21. Instrumenty ekonomiczne (2001) • Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w nim zmian; • Opłaty za zanieczyszczenie różnych komponentów środowiska; • Kary pieniężne; • Subsydiowanie ze środków publicznych, przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska;

22. Opłaty produktowe i depozyty ekologiczne; • Opłaty użytkowe za korzystanie z publicznych urządzeń technicznych ochrony środowiska; • Ekologiczny podatek od paliw i podatek węglowy; • Obowiązkowe i dobrowolne ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej od szkód ekologicznych; • System preferencji podatkowej; • Zastawy ekologiczne; • Rynki zbywalnych uprawnień

23. Filler Obowiązek recyklingu Producent opakowań Płaci karę Opłata produktowa Sam zbiera i przetwarza Zleca firmie recykling

24. Rynki zbywalnych praw do emisji • Handel uprawnień do emisji może dobywać się na dwóch poziomach: między państwami i między przedsiębiorstwami

25. Bodźce finansowe • Kary pieniężne za: • Kary za wprowadzanie gazów i pyłów • Wprowadzanie ścieków • Przekroczenie określonych limitów ilości pobranej wody • Za składowanie odpadów • Za przekraczanie poziomu emitowanego hałasu

26. 6. Za zniszczenie terenów zieleni 7. Kary wymierzane przez organ koncesyjny za wydobywanie kopalin lub prowadzenie innej działalności regulowanej ustawą bez wymaganej koncesji lub z naruszeniem jej warunków • Odszkodowania

27. Finansowanie ochrony środowiska

28. Obniżają się od 1999 roku wydatki inwestycyjne na ochronę środowiska w 2002 roku wyniosły 5,0 mld zł i były 0,44% mniejsze niż w 1998 i o 18,5% niższe niż 2001 roku. Udział tych wydatków w PKB zmniejszył się z 1,6% w latach 1996-1998 do 0,8% 2001 i 0,7% w 2002

29. Wskaźnik wydatków inwestycyjnych na 1 mieszkańca zmniejszył się z 233 zł w 1998 roku do 131 zł w 2002

30. Fundacje ekologiczne • Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska • Fundacje ekologiczna Pol-Eko • Fundacja Pure Aqua • Lubelska Fundacja Ochrony Środowiska

31. Fundusze specjalne • Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkie funduszu, powiatowe fundusze i gminne fundusze) • Fundusz ochrony gruntów Rolnych • Fundusz Leśny

32. Mechanizmy finansowania ochrony środowiska (trzy elementy) • Szeroko rozumiane opłaty ekologiczne • Instytucje publiczne i prywatne • Celowe fundusze ekologiczne • Budżet państwa i samorządów • Komercyjne instytucje finansowe • Niekomercyjne instytucje finansowe • Fundusze przedakcesyjne • Zagraniczne instytucje finansowe

33. Źródła finansowania • Strumienie środków cyrkulujących w ramach wymienionych instytucji: • Opłaty i kary • Środki własne przedsiębiorstw • Środki publiczne • Środki własne komercyjnych i niekomercyjnych instytucji finansowych • Oszczędności • Transfer oszczędności zagranicznych • Finansowanie na zasadzie equity investments, udział inwestora w zyskach i własności

34. Unia Europejska idea wspólnej polityki ekologicznejprogramy ekologiczne • I program działań środowiskowych 1973 Cel główny: poprawa życia obywateli Działania: • redukcja zanieczyszczeń • Poprawa stanu środowiska • Podejmowanie współpracy w ramach konkretnych projektów badawczych

35. II program działań środowiskowych 1977 Cele: • konkretyzacja i poszerzenie zakresu działań • Wzmocnienie prewencyjnego charakteru polityki ekologicznej • Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych

36. III program działań środowiskowych 1983 Przyjęto strategię, która zalecała uwzględnienie czynnika ekologicznego w procesie realizacji innych szczegółowych polityk ówczesnej EWG

37. IV program działań środowiskowych 1987 • idea rozwoju samopodtrzymującego • Zasada zapobiegania zagrożeniom ekologicznym • Zasada ostrożności • uznano zależności między polityką ekologiczną i strategiami gospodarczymi

38. V program działań środowiskowych 1992 • określa długotrwałą strategię • Celem polityki ekologicznej jest transformacja wzorców rozwoju gospodarczego • Wymieniono priorytety: strategia zarządzania zasobami naturalnymi, zredukowanie konsumpcji energii wytwarzanej z nieodnawialnych źródeł, poprawa jakości środowiska, poprawa bezpieczeństwa instalacji przemysłowych i jądrowych

39. VI program działań środowiskowych 2001 • Zostały tu wysunięte cztery główne dziedziny, wokół których powinna być skupiona polityka ochrony środowiska: • zmiany klimatu • Przyroda i różnorodność biologiczna • Środowisko i zdrowie • Zrównoważone użytkowanie zasobów środowiska i odpady

40. Jednolity Akt Europejski 1987 • Cele: • zachowanie i ochrona oraz poprawa stanu środowiska naturalnego • Przyczynianie się do ochrony zdrowia ludzkiego • Racjonalne użytkowanie zasobów

41. Zasady • Likwidowanie zanieczyszczeń u źródeł • Zanieczyszczający płaci • Włączenie wymogów ochrony środowiska do polityki Wspólnoty • Zasada subsydiarności

42. Traktat o Unii Europejskiej Maastricht 1992 • Cele: wspieranie działań na poziomie międzynarodowym dotyczących regionalnych lub globalnych problemów ochrony środowiska • Poszerzono zakres zasad – zasada ostrożności, wysoki poziom ochrony środowiska jest podstawą polityki ekologicznej

43. Traktat Amsterdamski 1997 • Idea rozwoju samopodtrzymującego została uznana za jedną z zasada organizujących całość funkcjonowania UE • Wskazanie na zależności między polityką gospodarczą, społeczną i ochrony środowiska • Modyfikacja procesów decyzyjnych, w odniesieniu do ochrony środowiska państwa członkowskie mają możliwość zachowania narodowych regulacji, jeżeli nie są w stanie wprowadzić norm UE

44. Relacje Polski w stosunku do Europy • 3 wątki: • Strategiczny • Prawno-formalny • Rozwojowy