Strategia Rozwoju Produktów Turystyki Aktywnej RITA

1. Strategia Rozwoju Produktów Turystyki Aktywnej RITA

2. Strategia jest podstawowym instrumentem zarządzania produktem turystycznym, jest narzędziem za pomocą, którego określa się rozwój w aspekcie ilościowym i jakościowym • Strategia powinna składać się z następujących elementów: • Obszar działania, określający gdzie podmiot, organizator turystyki będzie świadczyć usługi. • Przewaga strategiczna umożliwiająca zwiększenie atrakcyjności względem innych podmiotów na obszarze działania produktu. • Cel strategiczny określający zamierzenia w wyznaczonych okresach czasu. • Funkcjonalny program działania, określający sposoby realizacji strategii. • strategia jest długofalową i jakościową koncepcją działania w określonej przestrzeni gospodarczej. Realizacja określonego celu następuje poprzez wyznaczony sposób działania STRATEGIA

3. Głównym celem projektu jest rozwój turystyki na obszarze polsko-słowackiego pogranicza. • Wzrost zainteresowania turystyką aktywną, oraz turystycznymi walorami regionu poprzez wykreowanie i promowanie Produktów Turystyki Aktywnej RITA. W ramach realizacji projektu wykorzystuje i promuje się nowopowstałe produkty turystyczne, oraz funkcjonujące atrakcje regionu czerpiąc z dziedzictwa kultury regionu transgranicznego. • Wdrożenie projektu daje możliwość wszechstronnego zaktywizowania całego obszaru transgranicznego. Funkcjonujące obiekty RITA umożliwią wykreowanie turystyki aktywnej w miejscowościach posiadających walory dotychczas nieeksplorowane. Aktywizacja turystyczna regionu daje możliwość utworzenia nowych miejsc pracy, co bez wątpienia wpłynie na wzrost jakości życia mieszkańców. Cele

4. Istotne elementy strategii: Charakterystyka gospodarki turystycznej w rejonie polsko-słowackiego pogranicza (obszar transgraniczny) • Zgodnie z definicją strefy przygranicznej zaczerpniętą z Rozporządzenia Nr 1931/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 20 grudnia 2006 r. ustanawiającego przepisy dotyczące małego ruchu granicznego na zewnętrznych granicach lądowych państw członkowskich i zmieniające postanowienia Konwencji z Schengen, za strefę przygraniczną uważamy strefę, która nie sięga dalej niż 30 km od granicy, (jeżeli część jednostki podziału administracyjnego jest położona między 30 a 50 km od linii granicy, uznaje się ją mimo to za część strefy przygranicznej). Na polsko-słowacką strefę przygraniczną według powyższych wytycznych przypadają następujące powiaty: • Wramach województwa podkarpackiego - powiat bieszczadzki, jasielski, krośnieński, leski, sanocki oraz miasto na prawach powiatu Krosno; • Po słowackiej stronie: do strefy należy 13 granicznych powiatów: • w obrębie województwa-kraju preszowskiego są to: Bardejov, Humenné, Kežmarok, Medzilaborce, Poprad, Snina, StaráĽubovňa, Stropkov, Svidník, natomiast w obrębie kraju żylińskiego: Čadca, LiptovskýMikuláš, Námestovo i Tvrdošín

5. Podstawowe dane charakteryzujące gospodarkę turystyczną polsko-słowackiego pogranicza. • W 2010 roku nastąpił procentowy spadek liczby zagranicznych wyjazdów Polaków. Regres o 6,4% był wynikiem narastającego kryzysu gospodarczego, Polacy zdecydowanie częściej wybierali podróże w obrębie kraju niż za granice. Około 39% osób w przedziale wieku powyżej 15 lat wybrało wyjazdy krajowe. Z ogólnej liczby turystów decydujących się na wyjazd krajowy, około 26 % wybrało wyjazd długookresowy powyżej 5 dni, wyjazdy krótkookresowe w przedziale 2 - 4 dni wybrało 22% badanych. Pozostałe 52 % ruchu turystycznego to wycieczki jednodniowe w ramach turystyki szkolnej, pielgrzymkowej, organizowanej przez touroperatorów i indywidualnie. • Cechami różnicującymi uczestnictwo Polaków w wyjazdach turystycznych są wykształcenie, miejsce zamieszkania oraz status majątkowy. Spośród osób korzystających z wyjazdów długookresowych 47,3% to osoby • z wykształceniem wyższym, 29,4% z wykształceniem średnim i jedynie 16,5% z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Badania wykazały również, że turyści uczestniczący w wyjazdach długookresowych to w zdecydowanej większości mieszkańcy dużych miast – 44,5% uczestników. Mieszkańcy wsi to jedynie 17%.

6. Podstawowe dane charakteryzujące gospodarkę turystyczną polsko-słowackiego pogranicza • Według szacunków Instytutu Turystyki Polacy wzięli udział w 33,9 mln wyjazdów krajowych. Około 40% ogólnej liczby wyjazdów stanowiły pobyty krótkoterminowe a 60% długoterminowe. Należy również zauważyć wydłużenie średniego czasu wyjazdów długookresowych z 9 noclegów w 2009 do 9,8 w 2010 r. Średnia długość wyjazdów krótkookresowych utrzymuje się natomiast na podobnym poziomie jak w poprzednich latach, czyli 1,9 dnia. • Najliczniejszą grupą odwiedzających województwo podkarpackie były osoby w przedziale wieku 26-35 lat. Drugą znaczącą grupę stanowiły osoby w wieki 36 - 45 lat oraz osoby w przedziale wiekowym pomiędzy 28 a 25 rokiem życia. Zaobserwowano również występujące w skali całego kraju zróżnicowanie w przyjazdach ze względu na wykształcenie. Najliczniejszą grupą turystów podróżujących do województwa podkarpackiego stanowiły osoby z wykształceniem wyższym (51%) i średnim (33%). Udział osób z wykształceniem podstawowym i zawodowym oraz policealnym stanowił mniej niż 10% dla każdej z tych grup. W zdecydowanej większości wśród turystów przeważały osoby aktywne zawodowo - 66%.

7. 2.Podstawowe dane charakteryzujące gospodarkę turystyczną polsko-słowackiego pogranicza Typowy turysta przybywający do regionu powiatu krośnieńskiego i sąsiadujących to: osoba w wieku pomiędzy 25 a 36 rokiem życia, podróżująca z rodziną lub osobą towarzyszącą. Posiada wykształcenie wyższe, jest aktywna zawodowo i określa swój status materialny, jako dobry lub średni. Podróżując samodzielnie organizuje pobyt, najczęściej 2- 4 dniowy. Porusza się za pomocą własnego samochodu. Wybiera zakwaterowanie w hotelach lub u krewnych i znajomych. Słowacja Bogactwo walorów turystycznych, dobra dostępność komunikacyjna oraz łatwość w porozumiewaniu, bliskość kulturowa czynią Słowację krajem bardzo chętnie odwiedzanym przez Polaków. Ruch turystyczny koncentruje się w dwóch regionach: w Karpatach oraz w Bratysławie. Region Karpat obejmuje 60% powierzchni kraju, którego najatrakcyjniejszą częścią są Tatry. Blisko 2/3 ich powierzchni leży na terenie Słowacji. Region ten charakteryzuje się wysokim poziomem bazy turystycznej o dużej pojemności. Dane statystyczne pokazują, że najliczniejszą grupą turystów odwiedzającą Słowację są Czesi - w dalszej kolejności: Polacy, Niemcy i Węgrzy.

8. Słowacja • znaczny spadek liczby turystów odwiedzających Słowację nastąpił w roku 2009. W 2009 r. liczba turystów zagranicznych wynosiła 73,5% liczby turystów roku 2008. Największy spadek - prawie o połowę dotyczył Polski (53,4%), stosunkowo najmniejszy zaś - Włoch (93,2%). W 2010 zanotowano ogółem niewielki przyrost liczby turystów zagranicznych odwiedzających Słowację (102,2%). Przyrost liczby turystów dotyczył takich państw, jak: Włochy (106,8%), Austria (103,2%) i Czechy (101,9%). • Najliczniej reprezentowaną grupą wiekową pośród turystów odwiedzających Słowację w 2007 r. byli ludzie w średnim i młodym wieku: 35-44 lat - 31,55%, 25-34 lat – 24,76%. Ludzie w przedziale wiekowym 15-24 lat stanowili 10,11%, 45-54 lat - 21,18%, a 55 i więcej lat – 12,39%. Dane statystyczne pokazują, że najwięcej, bo prawie 27% turystów zagranicznych wybrało zakwaterowanie w pensjonatach i kwaterach prywatnych. Nieco ponad 26% osób wybrało zakwaterowanie w hotelach trzygwiazdkowych.

9. Segmentacja usług turystycznych • Segmentacja rynku identyfikuje pewne grupy konsumentów pod względem popytu na produkt turystyczny. Określenie grupy docelowej odbiorców Produktów Turystyki Aktywnej RITA, umożliwi ukierunkowanie działań promocyjnych i marketingowych i maksymalizację wynikających z tych działań efektów. Pozwala na rozpoznanie oczekiwań klientów, umożliwia podwyższenie kompetencji pracowników, zwiększenie zasobów i specjalizację w zakresie oferowanych usług turystycznych. Segmentacja ocenia poziom, w jakim wykorzystywany jest potencjał danego segmentu turystyki oraz analizę jego rozwoju w przyszłości. Głównymi kryteriami, według których dokonuje się segmentacji rynku są: • Kryterium demograficzne: wiek, płeć, liczba członków rodziny, sytuacja finansowa, wykształcenie, czy przyjeżdża sam, czy w grupie. • Kryterium geograficzne: region, z jakiego przyjeżdża turysta: wieś lub miasto, wielkość miasta, typ obszaru ze względu na gęstość zaludnienia. • Kryterium psychograficzne: styl życia: poszukiwanie przygód (sporty ekstremalne, wędrówki), aktywność zdrowotna (szlaki spacerowe, uzdrowiska, spa), odpoczynek (piesze wycieczki, imprezy regionalne, bierny wypoczynek) • Cel podróży – podróże służbowe, urlopowe: wakacje letnie główne, cele zdrowotne, odwiedzenia innych, edukacyjne (szlaki edukacyjne, muzea, ekspozycje), potrzeby estetyczne (galeria sztuki, imprezy kulturalne), religijne i in.

10. 3. Segmentacja usług turystycznych • Segment turystyki aktywnej Oparty na walorach naturalnych z wykorzystaniem infrastruktury turystycznej i paraturystycznej stworzony dla amatorów aktywnego wypoczynku (turystyka piesza, rowerowa, konna, różnego rodzaju szlaki i ścieżki tematyczne, dydaktyczne), turystyki narciarskiej, wodnej i sportów lotniczych. Kryteria demograficzne: płeć: kobiety i mężczyźni, wiek 15-60, wykształcenie średnie i wyższe, dochód średnia krajowa i wyżej. Turystami są najczęściej osoby indywidualne. Kryteria geograficzne: osoby z kraju i województwa. Kryteria psychograficzne: turysta całoroczny, jest pasjonatem określonej dziedziny turystyki aktywnej, zainteresowany aktywną formą wykorzystania naturalnego środowiska, również kulturą i historią regionu. Cel podróży: urlopowy, edukacyjny. • Segment turystyki weekendowej Stworzony z myślą o turystach, którzy w wolne dni od pracy chcą ciekawie zagospodarować czas, przeznaczając go na rekreację, rozrywkę i zabawę. Kryteria demograficzne: płeć: kobiety i mężczyźni, wiek 20-50, młodzież, młode i średnie małżeństwa, rodziny o profilu 2+, dochód średnia krajowa i wyżej. Turystami są osoby indywidualne (grupy znajomych osób). Kryteria geograficzne: osoby z kraju, ale głównie z województwa podkarpackiego. Kryteria psychograficzne: osoby szukające połączenia wypoczynku i ciekawych atrakcji, najczęściej w jednym miejscu, – jakie może im zapewnić pobyt dwudniowy. To zwolennicy uprawiania turystyki aktywnej, połączonej z kontaktem z przyrodą oraz rozrywką i udziałem w oferowanych imprezach. Zainteresowanie ofertą pobytu kwiecień – październik.

11. ANALIZA SWOT W OBSZARACH: • Otoczenie społeczno-gospodarcze, infrastruktura techniczna • Środowisko naturalne oraz dziedzictwo kulturowe • Marketing, produkt i organizacja ruchu turystycznego. • Kapitał ludzki Otoczenie społeczno-gospodarcze, infrastruktura techniczna mocne strony • Wysoka ranga turystykiw opracowaniach planistycznych jednostek samorządu terytorialnego. • Położenie badanego terenu w osi przebiegu międzynarodowych traktów komunikacyjnych. • Duża ilość organizacji pozarządowych działających na rzecz rozwoju turystyki. • Duża ilość dobrych serwisów internetowych. • Umiejętność wykorzystania środków unijnych przez organizacje pozarządowe. • Współpraca międzynarodowa, w tym transgraniczna z Ukrainą, Słowacją i Węgrami (realizowanie wspólnych projektów, umowy o partnerstwie). • Dobre wyposażenie w podstawowe elementy infrastruktury technicznej (prąd, gaz, woda, telefon). • Strefa Schengen.

12. Otoczenie społeczno-gospodarcze, infrastruktura techniczna słabe strony • Słabo rozwinięta sieć połączeń kolejowych, komunikacji publicznej i połączeń lotniczych. • Zewnętrzna granica UE – utrudnienia w ruchu turystycznym. • Strefa euro Słowacja - różne waluty – różnice kursowe. • Zły stan techniczny dróg i niewłaściwy układ połączeń drogowych (dot. głównie dróg lokalnych i gminnych) – ograniczenie dostępności turystycznej, brak miejsc parkingowych. • Niedostateczna ilość dużych, nowoczesnych, atrakcyjnie położonych, łatwo dostępnych centrów konferencyjnych. • Brak współpracy pomiędzy podmiotami turystycznymi (biznes). • Niezadowalający stan sanitarny obszarów recepcji turystycznej. • Duży stopień wyeksploatowania bazy turystycznej w szczególności uzdrowiskowej, wczasowej i schronisk górskich. • Słabo rozbudowana baza noclegowa na Słowacji.( brak agroturystyki) • Niezadowalający stan infrastruktury technicznej (kanalizacja, drogi), szczególnie w gminach o mniejszej gęstości zaludnienia, ale o bogatym potencjale do rozwoju turystyki. • Brak kompleksowego systemu zagospodarowania odpadów (Słowacja), występowanie nielegalnych, dzikich wysypisk. Brak systemu segregacji odpadów komunalnych. • Nieprzestrzeganie planów zagospodarowania przestrzennego (estetyka krajobrazu, zagospodarowanie ad hoc, brak wyrazistego stylu architektonicznego, nie zachowywanie tradycyjnych wzorców budownictwa

13. Tendencje w ruchu turystycznym • Omawiany region, zarówno po jednej jak i po drugiej stronie granicy ma bardzo wiele do zaoferowania • Wzrost zainteresowania turystyką związaną z poznawaniem historii techniki • Świadomość, iż rekreacja fizyczna prowadzi do zwiększenia potencjału biologicznego organizmu człowieka, zdrowia fizycznego i psychicznego • Coraz większym zainteresowaniem cieszą się takie oferty turystyczne, które zawierają usługi o charakterze turystyki aktywnej pozwalające dbać o zdrowie, samopoczucie i dobrą kondycję fizyczna i psychiczną. Modelowy turysta to: • Turysta nowego typu realistycznie ocenia swoją rolę, prezentując w stosunku do ludności miejscowej w swoim zachowaniu takie cechy jak: otwartość, skromność, życzliwość i gotowość do nawiązywania kontaktów. • Jest krytyczny względem siebie, przewiduje możliwe dla otoczenia skutki swojego zachowania, starannie wybiera mniej szkodliwą dla otoczenia ofertę turystyczną. Jest odpowiedzialny. • Wyrażą wolę przystosowania się do miejscowych warunków. Jego potrzeby są proste i gotowy jest do rezygnacji z usług turystycznych o charakterze luksusowym. • Uwzględnia potrzeby miejscowej ludności, szanuje miejscowe zwyczaje, kulturę i religię. • Próbuje w podróży odnaleźć siebie, szuka samorealizacji, przeznacza czas na refleksję, rezygnuje z pogoni za egzotyką, skrajnościami, rezygnuje ze snobistycznych upodobań, mody, prestiżu. • Jest zdolny do samoograniczenia swoich potrzeb, rezygnuje z poszukiwania coraz to nowych sensacji. Powraca w swoje stałe, ulubione miejsca wypoczynku, starając się przyczynić do ich upiększania, wzbogacenia i rozwoju. • Gotów jest do ponoszenia kosztów nowych eksperymentów, jest kreatywny. Jest też aktywny, zażywa dużo ruchu, uprawia sport. • Traktuje wyjazd, jako okazje do nauki. Poświęca dużo czasu na przygotowanie się do podróży, zapoznając się prze wyjazdem z historią i dniem dzisiejszym obszaru, do którego wyjeżdża. Sam wyjazd ma pogłębić zyskaną już wcześniej wiedzę. Chce, aby podróż była kształcąca, pragnie poznać i odkryć nowe wartości dla siebie.

14. Wpływ turystyki na środowisko • Środowisko naturalne, które dla wielu ludzi jest czynnikiem decydującym o wyborze kraju i miejscowości wyjazdu turystycznego. • Do wyjazdu zachęcają ” krajobraz, środowisko naturalne, dobry stan sanitarny tj. „czystość” danego obszaru. • Cechy ekologiczne decydują o wyborze destynacji. • Region transgraniczny, jako region o ogromnym bogactwie przyrodniczym powinien być chroniony w stopniu szczególnym.