Międzynarodowe rynki finansowe

1. Międzynarodowe rynki finansowe

2. Plan wykładu • Pojęcie i klasyfikacja międzynarodowych rynków finansowych • Nowe tendencja na rynkach międzynarodowych • Nowe produkty i usługi na rynkach międzynarodowych • Podsumowanie

3. Pojęcie Międzynarodowego Rynku Finansowego • Międzynarodowy rynek finansowy wchodzi w skład międzynarodowego systemu finansowego, na który składa się zespół norm, przepisów, instrumentów i instytucji, wykorzystujących te korzyści, jakie ten system daje. Jest elementem globalnego rynku finansowego, który rozwinął się w ostatnich 30 latach. • Międzynarodowy rynek finansowy – jest miejscem oferowania funduszy, na który zgłaszają zapotrzebowanie podmioty krajowe i zagraniczne

4. Międzynarodowe rynki finansowe mają bardzo złożona strukturę.Jeżeli za kryterium bierzemy obszar geograficzny to mogą to być rynki: • globalny, • Eurorynki • Rynki o zasięgu regionalnym (europejski, amerykański, azjatycki i latynoamerykański), narodowe

5. Kryterium ze względu na specyfikę i naturę przeprowadzonych operacji: • rynek pieniężny (transakcje krótkoterminowe) • rynek kredytowy (obejmują podaż funduszy, które oferują banki) • rynek kapitałowy (emisja i obrót papierów wartościowych) • rynek walutowy (obejmuje międzynarodowe transfery finansowe) • rynek ubezpieczeń (usługi ubezpieczeniowe)

6. Kryterium ze względu na specyfikę instrumentów: • rynki tradycyjne • rynki instrumentów pochodnych (są odbiciem właściwych papierów wartościowych

7. Kryterium ze względu na czas: • rynki krótkoterminowe • rynki średnioterminowe • rynki długoterminowe

8. Pojęcie Międzynarodowego rynku finansowego jest szerokie i obejmuje następujące rynki: • Pieniężny • → kapitałowy→ kredytowy→ walutowy→ ubezpieczeń→ pozabilansowych instrumentów finansowych

9. Nowe Tendencje XX wieku i ich skutki • Zmiana obowiązującej doktryny ekonomicznej • Wzrost ryzyka stóp procentowych i ryzyka walutowego • Globalizacja • Deregulacja • Komputeryzacja • Rozwój instrumentów pochodnych

10. Trendy na rynkach Międzynarodowych i nowe usługi • Dezintermediacja • Sekurytyzacja • In-house-banking • In-house-netting • Cash management system • Ubezpieczenia • Corporate finance • Fuzje i przejęcia

11. Dezintermediacja Wypieranie instytucji finansowych jako pośredników z operacji kredytowych

12. Dezintermediacja • Efekt poprawy płynności w wielu przedsiębiorstwach, • Naciski przedsiębiorstwa na banki, aby te obniżyły marże, • Odpływ najlepszych klientów i pogorszenie się sytuacji banków.

13. „securities”, „securitzsation” Proces przenoszenia środka ciężkości z rynku klasycznego kredytowania bankowego na finansowanie się za pomocą papierów wartościowych. Polskie nazewnictwo: sekurytyzacja bilansowa, pierwotna, nieustrukturyzowana - zależnie od sposobu zabezpieczenia papierów wartościowych składnikami majątku remitenta.

14. Drugie znaczenie sekurytyzacji Sekurytyzacja aktywów (asset securitisation) – finansowanie oparte na aktywach, jak: leasing, faktoring, czy project finanse. (przeciwieństwo refinansowania opartego na pasywach, czyli kapitale własnym i obcym)

15. Historia sekurytyzacji • Przełomu lat 70- i 80-tych - okres znaczących przemian na międzynarodowych rynkach finansowych. • Zachwianie dotychczas silnego i stabilnego rynku bankowości opartej na współdziałaniu dwóch elementów: wkładów i lokat z jednej strony oraz kredytów z drugiej strony. • Zmiana podejścia do tradycyjnej bankowości i wzrost zainteresowania innymi źródłami pozyskiwania kapitału, np. emisją papierów wartościowych. • Gwałtowny spadek wartości udzielonych kredytów i eksplozyjny rozwój rynku papierów wartościowych.

16. Korzenie nazewnictwa • W 1977 r. firma Salomon Brothers występowała w roli gwaranta emisji certyfikatów partycypacyjncych opartych na kredytach hipotecznych. • Podczas jednego z wywiadów udzielanych reporterce „The Wall Street Journal” jeden z pracowników Salomon Brothers określił tą transakcję mianem sekurytyzacji. • Pojęcie początkowo uznano nie za nowe, a pochodzące z nowojorskiej giełdy, z czasem weszło do słownika ekonomicznego.

17. Definicje sekurytyzacji aktywów • Proces, w wyniku którego pożyczki i wierzytelności są scalane, ubezpieczane i sprzedawane w postaci papierów wartościowych.

18. Sekurytyzacjapozabilansowej (wtórna, ustrukturyzowana,właściwa) Nowoczesna technika refinansowania, w ramach której najczęściej zdywersyfikowana pula aktywów wraz z generowanymi przez nie strumieniami gotówkowymi zostaje wyizolowana z bilansu banku, zabezpieczona dzięki technikom wewnętrznym lub zewnętrznym oraz prawnie usamodzielniona w tzw. Spółce specjalnego przeznaczenia, która następnie refinansuje zakupioną pulę aktywów poprzez emisję papierów wartościowych na rynkach finansowych.

19. Finansowanie na rynkach międzynarodowych w latach 1984-1996 (w mld USD)

20. Elementy odróżniające sekurytyzacę odtradycyjnego udzielania kredytów: • niepłynne aktywa przekształcane są w papiery dłużne, które mogą być przedmiotem obrotu, • Po sprzedaży aktywów ryzyko z nimi związane zostaje wyprowadzone z portfela kredytobiorcy), • kredytodawca z roli przyjmującego ryzyko staje się pośrednikiem finansowym, dzielącym to ryzyko według preferencji inwestorów.

21. Przebieg procesu sekurytyzacji • Różny, w zależności od rodzajów aktywów, które są przedmiotem sekurytyzacji, podmiotu dokonującego transakcji, celów, jakie mają być osiągnięte, zastosowania konstrukcji prawnych.

22. Modelowy proces restruktyryzacji • Inicjator – bank lub przedsiębiorstwo – który chce pozyskać środki pieniężne, wyodrębnia posiadany przez siebie pakiet aktywów finansowych. Reprezentują one prawo do mających nastąpić w przyszłości płatności. Podmiot ten przekazuje zgrupowane aktywa specjalnie w tym celu powołanemu przedsiębiorstwu – spółce specjalnego przeznaczenia (SPV). • Zasadą jest, że zobowiązania SPV nie obciążają sprzedawcy należności. Spółka celowa za pomocą banku emituje papiery wartościowe zabezpieczone aktywami i umieszcza je na rynku finansowym. • Otrzymane środki pieniężne ze sprzedaży tych papierów inicjatorowi procesu sekurytyzacji. Dzięki temu otrzymuje on środki pieniężne przed terminem zapadalności należności. • Zakończenie sekurytyzacji następuje, gdy spółka celowa wykupi wszystkie wyemitowane serie papierów wartościowych i dokona ostatecznych rozliczeń z inicjatorem.

24. I – inicjator transakcji musi zgromadzić odpowiednią pulę wierzytelności poprzez udzielone kredyty. II – inicjator tworzy specjalną pulę wierzytelności i sprzedaje ją SPV, w zamian otrzymuje płatności opiewające na wartość aktywów. III – równocześnie inicjator zawiera wiele dodatkowych umów z różnymi podmiotami w celu podniesienia jakości wyemitowanych papierów ponosząc przy tym koszty prowizji i opłat. Najważniejsza jest umowa z doradcą. Doradca może zostać zobowiązany do zaprojektowania całej transakcji i jej obsługi, łącznie z utworzeniem SPV, przejęciem akcji SPV, obsługi płatności z tytułu wyemitowania papierów, bieżących kontroli.

25. IV – doradca może być uprawniony do zawierania transakcji swapowej, w celu zwiększenia bezpieczeństwa transakcji. V – nadanie ratingu przez agencja ratingowe, koszt dla inicjatora VI – zawarcie umowy z firmą ubezpieczeniową VII – emisja sekurytyzowanych papierów wartościowych i ich sprzedaż przez SPV specjalnemu konsorcjum VIII – konsorcjum plasuje papiery wartościowe na rynkach kapitałowych

26. Rodzaje sekurytyzowanych aktywów Teoretycznie wszystkie aktywy generujące przychody mogą być sekurytyzowane, jednak w praktyce wymaga się, by: • Były pieniężne, bezsporne i oznaczalne, • Gwarantowały wpływy środków pieniężnych w przyszłości i cechowały się niskim ryzykiem spłaty, • Umożliwiały precyzyjne określenie wielkości wpływów, • Posiadały odpowiednią wartość jednostkową, • portfel powinien być z jednej strony dość jednorodny (np. mogą to być kredyty hipoteczne) , a z drugiej zdywesyfikowany, tak aby zneutralizować wpływ jednego czynnika dominującego, • Ich pakiet był stosunkowo duży, tak , aby jednostkowe koszty stałe były odpowiednio niskie.

27. Najczęściej sekurytyzowane aktywy • Kredyty hipoteczne, samochodowe, należności leasingowe, z kart kredytowych, a tytułu opieki zdrowotnej, telekomunikacyjne z tytułu rachunków telefonicznych, ze sprzedaży gazu i energii elektrycznej , z franchisingu, z tytułu opłat ubezpieczeniowych, zapasy, papiery wartościowe, kredyty dla przedsiębiorstw, kredyty konsumpcyjne.

28. Nietypowe przedmioty sekurytyzacji • Samochody, domy, statki • Tantiem z płyt Dawida Bowie, • Wpływy ze sprzedaży biletów do muzeum figur woskowych Madami Tissaund • Bilety na zawody Formuły 1. • Wpływy ze sprzedaży szampana we Francji

29. Korzyści sekurytyzacji Dla pośredników, występujących w charakterze organizatora: • Dochody w formie prowizji i opłat od inicjatora z tytułu organizacji procesu, • Dochody w formie opłat i prowizji od SPV za przygotowanie emisji papierów wartościowych i ich gwarantowanie. • Poprawienie jakości zarządzania ryzykiem w poszczególnych sektorach • Pozyskanie dodatkowych klientów – inwestorów chętnych do nabycia oferowanych papierów wartościowych.

30. Korzyści sekurytyzacji Ze strony inwestorów: • Dywersyfikacja inwestycji w portfelu, poprzez rozszerzenie go o nowy rodzaj papierów wartościowych, • Poprawa bezpieczeństwa, gdyż emisja jest zabezpieczona aktywami o stosunkowo wysokiej jakości, często z dodatkowymi zabezpieczeniami. • Uzyskanie wyższej jakości inwestycji.

31. Sekurytyzacja w Polsce • Polska znajduje się na początkowym etapie rozwoju technik sekurytyzacyjnych. • Doszło, jak na razie, do niewielu programów emisji ABS opartych na aktywach bankowych. • Powolny rozwój sekurytyzacji w Polsce jest związany z poważnymi ograniczeniami wynikającymi ze specyfiki polskiego rynku oraz obowiązujących na nim przepisów. • W Polsce brakuje oddzielnej ustawy, która regulowałaby proces sekurytyzacji • Pojawiły się pierwsze podmioty, które dokonały na naszym rynku sekurytyzacji, bazując na istniejących przepisach.

32. URTICA Zaopatrzenie Farmaceutyczne SA • Pierwsza polska sekurytyzacja w lipcu 1999 r. • Przedmiotem sekurytyzacji były wierzytelności hurtowni leków URTICA wobec Zakładów Opieki Zdrowotnej (ZOZ), które powstały na bazie dostaw środków farmaceutycznych i materiałów medycznych (należności od 700 wyselekcjonowanych ZOZ1). • Były to zarówno należności przedawnione (obciążone odsetkami karnymi), jak i należności bieżące.

33. Emitentem (SPV) była URTICA Finance SA, która została powołana wyłącznie do przeprowadzenia transakcji sekurytyzacyjnej. • Funkcje organizatora, administratora programu, organizatora emisji, depozytariusza, pełnomocnika ds. sprzedaży i płatności oraz podmiotu zapewniającego płynność pełnił BRE-BANK SA. • Łączna wartość nominalna, wyemitowanych w ramach programu, weksli inwestycyjnych wynosiła 50 milionów złotych • Weksle miały termin zapadalności do jednego roku. Transakcja miała nadzabezpieczenie w postaci 20% przekazanych należności.

34. Dodatkowo zastosowano zabezpieczenia wykupu wyemitowanych papierów dłużnych: • ● dodatkowa linia kredytowa; • ● opcja zbycia wierzytelności

35. Główne powody, dla których URTICA zdecydowała się na sekurytyzację, to • tańsze finansowanie, • dywersyfikacja źródeł pozyskiwania środków, • brak możliwości uzyskania tak dużego kredytu bankowego (do tego bardzo drogiego), • brak możliwości plasowania na rynku własnych papierów na tak dużą skalę.

36. „Wierzytelności szpitalne” to pewne aktywa, przede wszystkim ze względu na fakt, iż ich spłata jest pośrednio gwarantowana przez samorządy, a w rezultacie przez Skarb Państwa. • Inwestorów przyciągnęły wysokie odsetki z tytułu przedawnienia, jak również najwyższy rating inwestycyjny CP-1 wyemitowanych papierów nadany przez agencję ratingową CERA. • Nie osiągnięto założonego poziomu emisji. • Powodem były zmiany własnościowe URTICA, która w trakcie realizacji programu weszła do Polskiej Grupy Farmaceutycznej SA (PGF SA). • Program miał trwać 3 lata. W ciągu roku wyemitowano weksle inwestycyjne na kwotę 20 milionów złotych. Program został zakończony w czerwcu 2000 r.

37. Głównym niebezpieczeństwem wiążącym się z programem były trudności w ocenie ryzyka transakcji, ze względu na brak historycznych przykładów. • Dodatkowo ograniczeniem były dość wysokie koszty ponoszone przez inicjatora transakcji, zwłaszcza obsługi prawnej.

38. In-house-banking • wykonywanie operacji bankowych we własnym zakresie przez różne działy przedsiębiorstwa.

39. In–house-banking • Tworzenie u siebie własnego banku. • Możliwy tylko w dużych przedsiębiorstwach. • Dążenie do włączania do własnego „banku” małych i średnich firm kooperujących.

40. In-house-netting • Rozliczanie w ramach przedsiębiorstwa należności i zobowiązań.

41. Cash management system • System zarządzania gotówką – dostarcza prognoz dziennych stanów środków pieniężnych w dowolnym horyzoncie czasowym.

42. Corporate finance • Wzbogacanie klasycznych form finansowania przedsiębiorstw o usługi finansowe związane z kształtowaniem struktury kapitału w firmach klientów • Doradztwo strategiczne i operacyjne • Rynek krajowy i międzynarodowy.

43. Formy corporate finance • Wprowadzanie akcji przedsiębiorstwa na giełdę • Dołączanie banku do udziałowców przedsiębiorstwa w celu zwiększenia funduszy własnych • Doradztwo i oferowanie do sprzedaży udziałów w przedsiębiorstwach inwestorom, którzy zainteresowani są osiągnięciem wysokiej rentowności. • Consulting banking –bezpośrednie doradzanie przedsiębiorcom lub występowanie banków w charakterze pośredników na rynku usług doradczych • Management buy out (MBO) lub management buy in (MBI) • Finansowanie projektów i finansowanie strukturalne.

44. Management buy out (MBO) – wykup firmy przez menedżerów z zewnątrz • Management buy in (MBI) – wykup firmy przez jej zarząd

45. Fuzje i przejęcia (M.&A) • Jest to wysoce profesjonalna działalność, banki tworzą wyspecjalizowane departamenty z wysoko wykwalifikowanym personelem. • Ekonomicznym uzasadnieniem jest tzw. efekt synergii: wartość dwóch firm połączonych może być większa niż ich prosta suma. • Często banki inwestycyjne jako doradcy, angażowane są z dwóch stron.

46. M.&A może zachodzić • Przez tzw. lewarowanie kapitałem, pożyczanym na wykupienie akcji dotychczasowym członkom zarządu (LBO) • Przy restrukturyzacji, zakładającej np. wyprzedaż części wydzielonych spółek • Przeprowadzenie legalnego bankructwa (upadłości)

48. Przykłady z bankowości inwestycyjnej w Polsce – fuzje i przejęcia • Przykład jednego z największych przejęć na rynku polskim – w 2006 r. PKN Orlen przejął firmę Możejki - wartość transakcji prawie 3 mld dolarów. Problemy z sfinalizowaniem transakcji od strony bankowej (http://www.idg.pl/tv/tvbeta.asp?wolne=0&id=103890).