Ticaret Hukuku Dersi 1. ve 2. Haftalar

1. Ticaret Hukuku Dersi 1. ve 2. Haftalar

2. İşletme Kavramı ve İlişkisi • TTK’nın hazırlanmasında ticari işletme esasından hareket edilmiştir ve TTK’nın temel ve merkez kavramıdır. • TTK’da belirtilen ticari işletme ekonomi biliminde belirtilen genel anlamdaki işletme kavramından farklıdır. • Ticari işletme, ekonomi bilimine göre bir işletmeyken, her işletme, bir ticari işletme değildir.

3. Ticari İşletmenin Tanımı • “Ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir” (TTK md. 12).

4. Ticari İşletmenin Unsurları • Esnaf Faaliyeti Sınırlarını Aşma • Gelir Sağlamayı Hedefleme • Bağımsızlık • Devamlılık

5. Gelir Sağlamayı Hedefleme • Kazanç sağlama hedefinin var olması gerekir. • Fiilen kazanç sağlanmış olması gerekmez. • Asıl olan böyle bir hedefin varlığıdır.

6. Devamlılık • Yürütülen faaliyetin daimi olması yani 3-5 sene hiç durmadan yapılması anlamına gelmez; yapılan faaliyetin dönemi içindeki sürekliliktir. • Faaliyetin yürütülmesinde keyfi olarak birkaç gün veya hafta ara vermek, daha sonra geri başlamak ve daha sonra belli bir süre faaliyeti yeniden kesintiye uğratmak devamlılık unsurunun varlığını ortadan kaldırır. • Ör. sahilde bir kafe işletmek

7. Bağımsızlık • İşletmenin, birisine bağlı ya da ticari işletmeye bağlı olarak bir faaliyetin yürütülüyor olmaması gerekir. • Şubelerin durumu. • Mümeyyiz küçük ve kısıtlının durumu.

8. Esnaf Faaliyeti Sınırlarını Aşma • Ticari işletme faaliyetinden söz edebilmek için ortada esnaf işletmesi boyutunu aşan bir işletme var olmalıdır. • Esnafın tanımı: esnaf İster gezici olsun ister bir dükkânda veya bir sokağın belirli yerlerinde sabit bulunsun, ekonomik faaliyeti sermayesinden fazla bedenî çalışmasına dayanan ve geliri 11 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı aşmayan ve sanat veya ticaretle uğraşan kişidir. • 2007 Bakanlar Kurulu Kararnamesi

9. Nakdi Limitler • Bu ise, VUK’ta (Vergi Usul Kanunu) bulunan parasal sınırlar ile anlaşılır. Md. 177, 1.2.3. Bentler ile belirlenmiştir ve enflasyona göre değişir. • mal alım ve satımı yapan mükelleflerden, yıllık alış tutarı 150.000 TL, satış tutarı 200.000 TL’nin yarısını aşanlar, • hizmet üreten mükelleflerden yıllık satış faturaları 80.000 TL’yi aşanlar • mal alım satımı yapan ve aynı zamanda hizmet üreten mükellefler için, hizmet üretiminden doğan iş hâsılatının beş katı ile mal satışından doğan yıllık satış tutarının toplamı 150.000 TL’nin yarısını aşanlar tacir sayılacaktır.

10. Ticari İşletmenin Malvarlığı Unsurları • Malvarlığı, bir kişinin aktif yani haklarının ve pasif yani borçlarının tümüdür. • Ticari İşletmede malvarlığı ve Kime ait olduğu sorunu • Ticari İşletmede malvarlığı

11. Ticari İşletmede Malvarlığı • Maddi Malvarlığı Unsurları 1.1. Dönen Malvarlığı 1.2. Duran Malvarlığı 2. Maddi Olmayan Malvarlığı Unsurları

12. Ticari İşletmelerde Merkez ve Şube Kavramları • Ticari işletmede merkez, ticari işletmenin ticari, hukuki ve idari faaliyetlerinin toplandığı ve işlemlerinin yürütüldüğü yerdir. • Tüzel kişi ve gerçek kişilerde merkez.

13. Şube • Bir ticari işletmeye bağlı olup bağımsız sermayesi veya muhasebesi bulunup bulunmadığına bakılmaksızın kendi başına sınai ve ticari faaliyetin yürütüldüğü yerler ve satış mağazalarıdır. • Merkezin yürüttüğü işlerin önemli bir bölümünü yapıyor olmalıdır. • Depo örneği – Banka Örneği

14. Şubeile ilgili özellikler • Şubeler iç ilişkide merkeze bağlı, dış ilişkide bağımsızdır. • Merkez ve şubenin sahibi kim? • Şubenin kar ve zararı durumu.

15. Şube Sayılmanın Sonuçları • Şubenin bulunduğu yerde de dava açılabilir ve icra takibi yapılabilir. • İstisnası ise iflas davası! • TTK md. 40, f. 3 uyarınca şubeler bulundukları yer ticaret siciline kaydolmak zorundadırlar. • Sanayi ve ticaret odalarına da kayıt yaptırmak zorundadırlar. • Ticari İşletme devrinde şubelerin durumu

16. Şube Sayılmanın Sonuçları • Şubenin ticaret unvanı? • Merkezi Türkiye dışında bulunan işletmelerin şubeleri başında tam yetkili bir ticari temsilci bulunmalıdır.

17. Ticari İşletmelerde Önemli Bazı Hukuksal Olay ve İşlemler • Devir • Rehin • Miras • Sermaye Olarak Konulma

18. Ticari İşletmenin Devri • Ticari işletmenin devri TTK’da değil TBK md. 202’de düzenlenmiştir. • TBK md. 202’de ifade edilen husus bir malvarlığı veya bir işletmenin aktif ve pasifleriyle birlikte devredilmesidir.

19. Devrin Şekli ve Koşulları • Ticari işletmenin devri tüm aktif ve pasifleri kapsayan bir işlemdir. Borcun naklinin istisnasıdır! • ticari işletme devrinin yazılı yapılması, • ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi gerekmektedir. • devrin alacaklılara ihbar veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesiyle ilan edilmesi gerekmektedir

20. Devrin Sonuçları • tacir sıfatının kaybı ve 1 yıllık iflas süresi • ticari işletmenin unsurları ve zilyetlikte bulunan hususların durumu? • Devralanın ilan veya alacaklılara devri bildirdiği andan itibaren işletmenin daha önceki borçlarından sorumludur. • Devralanın, varlığını bilmediği borçlar?

21. Devrin Sonuçları(Devreden için) • Devredenin müteselsil sorumluluğu: devrin ilan veya ihbarına kadar doğan borçlardan dolayı devralanla birlikte iki yıl süreyle müteselsilen sorumludur. (Muaccel-Müeccel borç ayrımı) • Tacir yardımcılarının temsil yetkileri değişir • Kiracılık durumu bakımından sorumluluk: 2 yıl

22. Ticari İşletmenin Rehni

23. Rehin İlişkisinin Tarafları • TİRK md. 2’de rehin ilişkisinin tarafları belirtilmiştir: • Ticari işletme veya esnaf işletmesinin sahibi olan gerçek veya tüzel kişi rehin veren (rehin borçlusu) olabilir. • Lehine rehin hakkı tesis edilebilecek olanlar (rehin alacaklıları) ise kanunda sınırlı olarak belirtilmiş bulunmaktadır: • Tüzel kişiliğe sahip ve sermaye şirketi olarak kurulmuş kredi müesseseleri (bankalar) • Kredili satış yapan gerçek veya tüzel kişiliğe sahip müesseseler • Kooperatifler

24. Rehin İlişkisinin Tarafları • Rehin alacaklısının bu alacağını başkasına devretme durumu:

25. Rehin İlişkisinin Kurulması • TİRK md. 4 uyarınca yazılı bir rehin sözleşmesi (düzenleme şeklinde) • Hangi noter? • Hangi sicil çevresine kayıt?

26. Rehin İlişkisinin doğması • Rehin hakkının doğması için rehin alacaklısı veya borçlusunun yazılı istemi üzerine ticaret siciline tescil ile doğar; • Tescil talebi, sözleşmenin noterde düzenlenmesinden itibaren 10 gün içinde yapılmalıdır • Sicilin kurucu etkisi vardır.

27. Rehin İlişkisinin Kapsamı • Rehin, işletmenin tüm unsurlarını kapsamaz. Rehnin kapsamına dâhil edilenler şunlardır (TİRK md. 3): • Ticaret unvanı ve işletme adı, • Menkul işletme tesisatı • Marka, patent, endüstriyel tasarımlar, lisans gibi sınaî haklar. • Kapsam dışı olan husus, taşınmazlardır. • Sınaî haklar rehnin kapsamı dışında tutulabilir.

28. Rehin İlişkisinin Hüküm ve Sonuçları • Rehin konusu mallar rehin borçlusunun elinde bulunmaya devam etmektedir. • Rehin borçlusu, alacaklının hakkına halel getirmemelidir. • Gerekli özen ve dikkati göstermeli • Rehin alacaklısının malları korumak için dava hakkı • Ayni hakkın niteliği (devir için, iyi niyet fonksiyonu) • İİKya göre icra yolu • LEX COMMISORIA yasağı!

29. Rehin İlişkisinin Sona Ermesi • Borcun ödenmesi • Ticari işletmenin ticaret sicilinden silinmesi ve alacaklının 2 aylık süresi