Veteriner Hekim Tahir S. Yavuz

1. SÜTÇÜ SIĞIR İŞLETMELERİNDE SÜRÜ YÖNETİMİ Veteriner Hekim Tahir S. Yavuz

2. Sürü yönetimiişlerin bir disiplin içerisinde yapılmasıdır.

3. Amaç: Kazançlı – Sağlıklı ve ortalama ömrü uzun bir sürü.

5. Sürü Yönetimi: • Buzağı bakımı, • Uygun yemleme programları, • Uygun aşılama programları, • Mastitisle mücadele programı, • Uygun sağım teknikleri, • Stresle mücadele için gereklerin yapılması, • İyi kızgınlık takibi, gibi konuları kapsar.

6. Buzağılama: Doğum yapacak olan inek; • Diğer ineklerden ayrı, • Rahat, geniş, bol altlıklı, • Suya ulaşımı kolay, bir padoka alınır.

7. Doğum öncesi: İneğin, • Gerekli aşıları yapılmış, • Parazit mücadelesi yapılmış, • Mineral açısından dengeli bir rasyonla besleniyor olması, gerekir.

8. Padok genişliğiyle kolay doğum arasında yakın bir ilişki vardır. İnekler padok içerisinde dolaşmak ve sıklıkla ıkınmak için yeterli bir alana ihtiyaç duyarlar. Bu alan en az 3,5 x 3,5 m olmalıdır.

9. Doğum Padoğu: • İyi ışıklandırılmış, • Temiz – Kuru – İyi havalandırılmış, olmalıdır.

10. Doğum: • Müdahale için acele edilmemelidir. • Düvelerin: • 2-4 saat sancı ve ıkınma, • 1-2 saat yavrunun gelmesi için, zamana ihtiyacı vardır.

11. İneklerin: 1-3 saat sancı ve ıkınma ayrıca; 1 saat yavrunun gelmesi için zamana ihtiyacı vardır.

12. Holstein Irkı Düvelerde : Güç doğum oranı ortalama: * %9 oranındadır. * Normal doğum olma ihtimali yüksek, * Güç doğum olma ihtimali düşüktür.

13. Gereksiz müdahaleden kaçınılmalı ancak; müdahale edilecekse eller temiz olmalı, eldiven kullanılmalıdır.

14. Güç Doğum Sebepleri : • Buzağının aşırı büyük olması, • Doğum kanalının açık olmaması, • Doğum kanalının yeterince kaygan olmaması, • Buzağının anormal olması ya da anormal pozisyonda gelmesi, • İnekte süt humması başlangıcı olması.

15. Buzağı Doğar Doğmaz: • Göbek iyotlu bir solüsyona batırılmalı • Buzağının derhal soluk almaya başlaması sağlanmalı • Antiserum uygulanmalı (Bovi-Sera)

16. Buzağıya; DERHAL KOLOSTRUM (ağız sütü ) İÇİRİLMELİDİR.

18. Kolostrum • İlk 2 saat içinde en az 2 litre, • İlk 12 saat içinde en az 6 (altı) litre ağız sütü içirildiğinden emin olunmalıdır.

19. Buzağı annesinin yanından ayrılmalı ve ağız sütünü içtiği mutlaka bilinmeli. Bu konuda sabırlı olunmalıdır.

20. Kolostrum buzağının PASİF bağışıklığını sağlar. Ağız sütündeki koruyucu maddelerin yoğunluğu ve emilebilirliği ilk 24 saat’ten sonra azalır.

21. Fazla kolostrum dondurularak, gerekli olursa, daha sonraki başka doğumlarda kullanılabilir.

22. Buzağılar: En az 3 m2 toplam alanı olan “ Kuru ve Temiz” bokslara konulurlar.

24. Yeni doğan buzağı temizlenmiş, dezenfekte edilmiş bir boksa konulur.

25. Buzağılara: • İlk gün ağız sütü • İkinci gün ağız sütü • Üçüncü ve dördüncü günler Ağız sütü + Buzağı maması (Alıştırma) verilir. 30 uncu güne kadar buzağı mamasıyla besleme sürer.

26. Buzağılara : • Hasta inek sütü, • Mastitisli süt, • Görünüşü normal olmayan süt, kesinlikle verilmez.

27. Buzağıların Önüne: • Yapraklı, kaliteli kuru ot (yonca), • Buzağı başlangıç yemi, konulur.

28. Buzağıların önünde daima temiz, taze su bulundurulmalıdır. “Süt ya da buzağı maması verilmesi su ihtiyacını azaltmaz”

29. Buzağıları “Koksidiyoz”dan korumak için gerekli önlemler alınmalıdır.

30. Hasta olan buzağının önünden sütü kaldırmak doğru değildir. Hastalıkla savaşabilmek için buzağının suya ve enerjiye ihtiyacı vardır.

31. Buzağıların başlıca 2 katili vardır: • İshal • Öksürük

32. Ana Koruma Önlemi: TemizveKuru barınaklardır.

33. İshal ilk bir ay içinde oluşur. Aşı ve Antiserumlarla önlenir.

34. Pneumoni = Öksürük = Zatürre • Genellikle bir ayı geçkin buzağılarda görülür. • Solunum güçlüğü • Öksürük • Yüksek Ateş • Büyümenin gerilemesi • belirtileriyle ortaya çıkar.

35. Pneumoni: • İyi havalandırmalı, temiz ve kuru barınaklar, • Aşılamalar, • Uygun sütten kesme programı ile, • ÖNLENİR

36. Düveler: SÜREKLİ üzerine yatırım yapılan ve para sarfedilen düveler işletmeye ilk laktasyonda kar bırakmazlar. Ancak bugüne dek yapılanları amorti ederler.

37. Düveler işletmeye ancak ikinci laktasyonda kar bırakmaya başlarlar. Düvelerin GEBE BIRAKILMASIo yüzden geciktirilmemelidir.

38. Uygun büyüme aşağıdaki gibidir. (Holstein ırkı için)

39. Düveler14aylıkken gebe bırakılmalı. • Ancak;375kg ve127cm yüksekliğinde olmalıdırlar.

40. Döl Verimi: Başarılı tohumlamalarla elde edilir. Başarılı tohumlama programları doğumdan 60 günÖNCEbaşlar.

41. Bu dönem iyi birkuru dönem-geçiş dönemi besleme programı ve vücut kondüsyonunun izlenmesiyle geçirilmelidir.

42. Kayıt Tutulması Gereken Olgular: • Doğuma yardım edilip edilmediği • Süt humması • Ketosis • Sonun atılamaması

43. Kuru Dönem Yönetimi: • Kaba yemin kalitesi • Kuruya erken ya da geç alınması • Enerji dengesi ve vücut kondüsyonu

44. Dikkat ! Kuru Dönemde Aşırı Canlı Ağırlık Artışı Ketosis veya yağlı Karaciğer hastalığına sebep olabilir.

45. ABD’de son yıllarda uygulanan • Doğum Sonrası Özen Gösterme Programı • İlk 10 gün vücut ısısı ölçülür. • Yüksek ateş varsa; Antibiyotik + ateş düşürücü + Dextroz uygulaması • Düşük Ateş varsa; Kalsiyum uygulaması yapılmalıdır.

46. Vücut Skorlaması: • Düzenli aralıklarla • Her zaman aynı kişi tarafından yapılmalıdır.

47. İdeal Vücut Kondisyon Skorları

48. Kızgınlık Kontrolü: Gözle ve yardımcı araçlarla yapılır. Çiftlik için bir program geliştirilmelidir.

49. Kızgınlığın En Önemli Belirtisi: İneğin atlaması ve Atlamaya izin vermesi (Durması)tır. İnekler atlamayı sıksık yapmazlar

50. İnekler genellikle bir buçuk saatte bir atlarlar. Bu yüzden kısa kesilmiş ve az sayıda gözlem yeterli olmaz.