GÜLSER YAVUZ

1. MERKEZ- KATILIM- YATIRIM BANKACILIĞI GÜLSER YAVUZ

2. I. Bölüm Merkez Bankacılığı Merkez Bankasının Tarihi Gelişimi Gelişmiş Ülkelerde Merkez Bankacılığı Almanya Merkez Bankası ABD Merkez Bankası İsviçre Merkez Bankası Fransa Merkez Bankası İtalya Merkez Bankası İngiltere Merkez Bankası Japonya Merkez Bankası Gelişmekte Olan Ülkelerde Merkez Bankacılığı Türkiye’ de Merkez Bankasının Kurulması ve Gelişimi Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının Görev ve Yetkileri Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının Başlıca Organları Merkez Bankalarının Bağımsızlığı Para Politikası Araçları

3. II. Bölüm Yatırım ve Kalkınma Bankaları • Yatırım Bankacılığı • Yatırım Bankalarının Fonksiyonları • Türkiye de Yatırım Bankaları • 1. İller Bankası • 2. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası • Kalkınma Bankacılığı • Kalkınma Bankalarının Kaynakları • Kalkınma Bankalarının Sınıflandırılması • 1.Uluslararası Kalkınma Bankaları • 2.Bölgesel Kalkınma Bankaları • 3.Ulusal Kalkınma Bankaları • Türkiye’ de Kalkınma Bankaları • 1. Türkiye Kalkınma Bankası • 2. Türkiye İhracat Kredi Bankası( Eximbank) • Sonuç • Kaynaklar

4. AMERİKAN efsanesi WillRogers’a göre: “ tarihin üç büyük keşfi vardır; ateş, tekerlek ve merkez bankacılığı.”

5. Merkez Bankacılığı Nedir? • Merkez Bankacılığı, ticaret ve iş bankalarının banknot emisyonu yetkilerinin kaldırılması ve bu yetkinin bir bankaya verilmesi ile başlamıştır. Bankalar üstü banka olarak da ifade edilen merkez bankası günümüzde tüm ülkelerde, mali yapıyı oluşturan kurumların tepesinde yer almaktadır • Merkez bankaları bugün hemen her ülkede yasal olarak kabul edilen ulusal parayı ihraç etmek için yetki verilmiş tek emisyon bankasıdır. • İster devlet, ister özel sermaye ile kurulmuş olsunlar amaçları kamu yararına hizmette bulunmak olan kuruluşlardır.

6. Merkez Bankacılığı Nedir? • Merkez Bankası para ve kredi işlerini ticari hayatın ihtiyacına ve devletin genel ekonomi politikasına göre düzenlemeye çalışan; senyoraj hakkını kullanan; bankaların nakit rezervlerini muhafaza eden, bankalar arasında takas işlemlerini düzenleyen, uluslar arası ödemelerde döviz gelir ve giderlerinin hesabını tutan ve ülkenin döviz ve altın rezervlerini muhafaza eden en üst finansal kurumdur.Artık ekonomik istikrarı sağlayan en önemli kurum olma özelliğini de kazanmıştır.

7. Merkez Bankacılığı Nedir? • Merkez Bankası:Ekonomik istikrar ve büyümeyi sağlamaya katkıda bulunacak parasal önlemler alma, paranın iç ve dış değerini ekonomiye yarar sağlayacak düzeyde tutma ve ekonominin gereksinim duyduğu kredi verilebilir fonları ihtiyaca yeter düzeyde hazır bulundurma gibi önemli görevler üstlenmiş kamu kuruluşlarıdır(Sarıkamış)

8. Merkez Bankasının Tarihi Gelişimi • Merkez Bankacılığının geçmişi 17. yy a kadar gider • 1694'te İngiltere’ de kurulan Bank of England tarihte ilk merkez bankası olarak kabul edilmektedir. • Almanya’ da 1846’ da Prussian Bank, Japonya’ da1882’ de Japonya Bankası faaliyete geçti.

9. Merkez Bankasının Tarihi Gelişimi • Merkez bankalarının gelişmesinde en önemli etken, batı ülkelerinin kâğıt paraya geçmelerinden sonra bu parayı(banknotu) tedavüle çıkaracak bir merkezi otoriteye gereksinme duyulması olmuştur. • Birinci Dünya savaşının yarattığı finansman ihtiyacı, bunun getirdiği yüksek enflasyon ve savaş sonrasında ekonomik gelişmenin hızla yükselmesi merkez bankalarına olan ihtiyacı arttırmıştır.

10. Merkez Bankasının Tarihi Gelişimi • İlk çalışma 13 şubat 1920’ de Amsterdam’ da Birleşmiş Milletler Cemiyeti tarafından yapılmıştır. • İkincisi 39 ülkenin katılımıyla 24 Eylül- 8 Ekim 1920 tarihlerinde Brüksel’de yapılan “mali konferans” tır. Ortaya konulan görüş: ” merkez bankalarının bağımsız bir yapıya sahip olmaları gerekmektedir”

11. Almanya (Bundesbank) Merkez Bankası • 1957’ de kurulmuştur. • En fazla bağımsızlığa sahip merkez bankasıdır. • Sermayesi bütünüyle kamuya ait tir. • ulusal paranın değerinin korunması ve para politikasının yönlendirilmesi görevi tamamen banka meclisine aittir. • hükümet para politikası ile ilgili önemli konularda merkez bankasını davet ederek onun tavsiyesini almaktadır

12. Almanya (Bundesbank) Merkez Bankası • Ancak hükümet sadece görüş bildirir, oy hakkı yoktur. • Bundesbank parlamentonun denetiminden bağımsızdır • faaliyetlerinin sonuçlarıyla ilgili rapor hazırlamakla yükümlüdür • Hükümet maliye politikasından sorumlu olurken, Bundesbank para politikasının yürütülmesinden sorumludur.

13. Amerika Birleşik Devletleri (Federal Reserve Bank) • 1914 yılında Federal Reserve Bank(FED) kurulmuş ve bankaların bankası olarak görev yapmaya başlamıştır. • Tam bağımsızlığını, 1935 yılında tamamen hükümet yönetiminden ayrıldıktan sonra gerçekleştirmiştir. • Parlamentonun FED’i denetleme hakkı her zaman bulunmakta, parlamento istediği zaman verdiği bağımsızlığı geri alabilmektedir

14. Amerika Birleşik Devletleri (Federal Reserve Bank) • 7 üyeden oluşan Guvernörler Kurulu’nun görev süresi 14 yıldır. ABD Başkanı yedi yıl görev yapmaktadır. • FED belli konularda tam bağımsızlığa sahip olmakla birlikte yılda iki defa parlamentoya hesap vermesi ve bazı denetimlere maruz kalması, bağımsızlığına sınırlar getirmektedir • ABD kanunundan gelen bağımsızlık yönünden 5. , merkez bankalarının başkanlarının değiştirilmesi sıklığı açısından 14. sırada yer almıştır

15. İsviçre (TheSwissNational Bank) • Banka İsviçre Anayasasına göre ülkedeki para dolaşımını düzenlemek, ödeme işlemlerini kolaylaştırmak ve ülkede istikrarı sağlayacak kredi ve para politikasını geliştirmekle sorumludur. • Banka para politikası ile ilgili kararları almada bağımsızdır • Banka para ve döviz piyasalarına müdahalede de yetkilidir.

16. İsviçre (TheSwissNational Bank) • Hükümet ve merkez bankası bir eşitlik düzeninde mütalaa edilmiştir, • Hükümet merkez bankasına direktif vermekle yetkili değildir • Banka, para politikası araçlarını kullanma, döviz piyasasına önemli müdahaleler gibi konularda hükümet yetkilileri ile bir araya gelip görüş alışverişinde bulunmaktadır. • İsviçre Merkez Bankası, Almanya Merkez Bankasından sonra ikinci en fazla bağımsızlığa sahip bankadır.

17. Fransa Merkez Bankası • Banka, altı yıllığına atanan Başkan ve Başkan Yardımcıları tarafından yönetilmektedir. • Başkan görevden alınamaz. Ancak en az yılda bir kez Cumhurbaşkanı’na ve Parlamento’ya para politikası uygulamaları hakkında faaliyetler i hakkında rapor vermektedir. • Hükümet sadece kambiyo rejimi kurlarını kendisi belirlemektedir. • Yasal yönden ve yöneticilerin seçimi yönünden bağımsızlığı düşüktür.

18. İtalya ( Banca d’ Italia) • 1893’ de kurulmuştur. • Başkanı para politikası ile ilgili her türlü kararda, bankacılık sisteminin kontrolünde bağımsızdır. Ancak hükümetin her zaman para kredi politikasını kontrol yetkisi resmi olarak bulunmaktadır. • Bankayı Cumhurbaşkanı tarafından atanan Guvernör yönetmektedir • Banka’nın para politikası konusunda kanuni olarak sorumluluğu bulunmamaktadır. Bu konudaki sorumluluk bakanlıklar arası bir kurum olan Ekonomi Politikası Komitesine aittir. • Bundesbank’ tan etkilenerek bağımsızlık yolunda önemli adımlar atmıştır.Devletten bütünüyle bağımsız bir banka olmamasına rağmen bağımsız merkez bankaları arasında sayılmaktadır.

19. İngiltere (Bank of England) • 1694 yılında kurulmuş olan banka tarihte ilk merkez bankasıdır. • Para politikasını hazine yürütür. • Görevden alınmaları yasada belirtilen haller dışında mümkün değildir. • Banka kendi bütçesini yapma özgürlüğüne sahiptir ve hükümetin belirlediği kur ve faiz oranlarını piyasaya duyurmakla görevlidir. • Bağımsızlık derecesi düşüktür.

20. Japonya Merkez Bankası • 1882’de kurulmuştur • 2. Dünya Savaşı’ ndan sonra 1949 yılında mevcut kanunu yetersiz görerek yeni bir kanunla MB’ nı Hazine Bakanlığı’nı da içine alan Maliye Bakanlığı’nın kontrolüne vermiştir. • hükümet gerekli gördüğünde banka yöneticilerin değiştirme hakkına sahiptir(Guvernör hariç) • Yönetim kurulu aldığı karaları her yıl bir rapor halinde parlamentoya sunmaktadır

21. Japonya Merkez Bankası • Devlete 1947 yılından bu yana bir yıldan uzun vadeli borç vermemektedir. • Bankanın kendi bütçesini belirleme özgürlüğü bulunmamaktadır. • Kur oranları hükümetle birlikte belirlenirken banka faiz oranlarını kendisi belirleyebilmektedir • Bağımsızlığı sınırlıdır ve genel sıralamada alt seviyelerdedir.

22. Gelişmekte Olan Ülkelerde Merkez Bankacılığı • Gelişmiş ülkelerde daha bağımsız merkez bankalarının daha düşük enflasyon düzeyi sağlamaları; gelişmekte olan ülkelerin enflasyon sorunuyla daha etkili mücadele için, merkez bankalarının bağımsızlığı konusuna daha fazla önem vermelerine neden olmakta ve gelişmiş ülkelerin merkez bankaları örnek alınmaktadır.

23. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası • Türkiye’ de batılı anlamda bir merkez bankasının kurulması ancak Cumhuriyet döneminde gerçekleşebilmiştir.

24. TCMB’ nin Kurulması ve Gelişimi • 1853 yılında Osmanlıların Ruslarla yaptığı Kırım Savaşı sonucunda İmparatorluğun savaş masraflarını karşılamak için ihtiyaç duyduğu finansman miktarı artış göstermiştir. • 1847 yılında Galata bankerlerine Bank-I Der Saadet adında bir banka kurmaları için izin vermiş ve böylece ilk defa dış ödemeleri düzenleme işini üstlenen bir bankaya sahip olunmuştur. • Avrupa ülkeleri ile arasında aracılık yapacak devlet bankası ihtiyacıyla da, 1856’da Fransız sermayesi ile kurulan Bank-ı Osman-i -Osmanlı Bankası kurulmuştur. • Bankanın görevi küçük miktarda kredi vermek ve hükümete avans vermek olarak belirlenmiştir.

25. Osmanlı Bankası Döneminin Özellikleri • Daha sonra, İngiliz-Fransız ortaklığına dönüşmüş ve bankanın yetkileri arttırılarak otuz yıllık süre için banknot çıkarma yetkisi verilmiştir. Özellikleri: • bankanın sermayesi, yönetim kadrosu hatta hademesine kadar kullandığı mobilya, kâğıt, kalem, yönetim ve muhasebe düzeni tamamen ithal edilmiştir • esas misyonu, kendisini kuran ve işleten Avrupa finans kapitalinin menfaatlerine öncelik vermesidir • Banknot ihracı ve çeşitli banka kağıtları ile sağladığı finans rantlarını devletle bölüşmek bir tarafa, damga puluna tabii, devletle olan mali ilişkilerini temsil eden kağıtların pul bedellerini dahi devlete ödetmiştir.

26. Osmanlı Bankası Döneminin Özellikleri • piyasa ve konjonktürün Osmanlı Hazinesi aleyhine olan gelişmelerini kendi çıkarına göre değerlendirme fırsatını hiçbir zaman kaçırmamıştır • Aracılık ettiği dış ve iç borçlarda tamamen üçüncü şahıs gibi hareket etmiştir • devletin “senyoraj” hakkını kullandığı halde, her ülkede olduğu gibi bu hakkın büyük oranda devlete mal edilmesi bir tarafa, bir özel banka olarak da Osmanlı ülkesinde sağladığı kazancın vergisini bile ödememiştir

27. Türkiye’ de Merkez Bankasının Kurulması ve Gelişimi • Cumhuriyet Döneminde ise ulusal bağımsızlığın yanında ekonomik bağımsızlığında olması gerektiği düşüncesiyle, bir merkez bankası kurulmak istense de ülkenin o günkü ekonomik şart ve durumunda bunu gerçekleştirmek mümkün olmamış, bu nedenle Osmanlı Bankası ile yeniden bir anlaşma düzenlenerek 1925’de bitecek olan görev süresi 1935’e kadar uzatılmıştır. Ancak anlaşmaya konulan bir maddeyle; her an Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’nin, banknot ihraç edebilecek bir devlet bankası kurabileceği ve bu duruma Osmanlı Bankası’nın itiraz edemeyeceği belirtilmiştir

28. Türkiye’ de Merkez Bankasının Kurulması ve Gelişimi • Türkiye Cumhuriyeti, devlete ait bir merkez bankasını ancak 1930’da kurabilmiştir. 1931’ de 1715 sayılı kanunla yasal olarak faaliyete geçmiştir. 2. maddeye göre bankanın temel amacı, “ülkenin ekonomik kalkınmasına yardımcı olmak” olarak belirlenmiştir: • Banknot ihtiyacını tek elden yürütmek • Reeskont oranını tespit etmek • Para piyasasını ve paranın tedavülünü düzenlemek • Hazine işlemlerini yapmak • Milli paranın iç ve dış değerini korumaktır

29. Osmanlı Bankası tarafından tedavüle çıkarılmış ve 1931 senesinde TCMB'na devredilmiştir

30. Türkiye’ de Merkez Bankasının Kurulması ve Gelişimi • 1970’de kabul edilen 1211 sayılı TCMB Kanunu ile getirilen en önemli değişikliklerden birisi; Hazine’ nin hissesi % 15’ ten % 51 e çıkarılmıştır. • Yeni kanunla; banknot basımı TCMB’ nın tekeline verilmiştir. 1980’li yıllara kadar TCMB’ nın faaliyetleri kalkınmanın finansmanına fon sağlama ve kaynaklarının hükümet tarafından belirlenen öncelikli sektörlere kaydırılması işlemleri olmuştur.

31. Türkiye’ de Merkez Bankasının Kurulması ve Gelişimi • 1980’li yıllardaki süreçte ise, 1986 yılında Bankalar arası Para Piyasası, 1987’de Açık Piyasa ve 1988’de Döviz ve Efektif Piyasalarının faaliyete geçmesi ile finansal piyasalarda canlanma görülmüş ve piyasaya anında müdahale eden bir Merkez Bankası oluşmuştur ve son olarak Avrupa Birliği’ne girme süreci içindeki yapılanma ve diğer ekonomik, sosyal koşullar doğrultusunda 2001 yılında 4651 sayılı kanunla TCMB Kanunu’nda değişiklik yapılmıştır ve günümüze kadar gelen yoğun bir gelişme sürecine girilmiştir.

32. TCMB’ nın Görevleri • 1211 No’ lu Merkez Bankası Kanunu’ nun, 25. 4. 2001 tarih, 4651 sayılı Kanun ile değiştirilen 4. maddeye göre Merkez Bankası’nın temel görev ve yetkileri : • Açık piyasa işlemleri yapmak, • Hükümetle birlikte Türk Lirasının iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirleri almak ve yabancı paralar ile altın karşısındaki muadeletini tespit etmeye yönelik kur rejimini belirlemek, Türk Lirasının yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesi için döviz ve efektiflerin vadesiz ve vadeli alım ve satımı ile dövizlerin Türk Lirası ile değişimi ve diğer türev işlemlerini yapmak

33. TCMB’ nın Görevleri • Bankaların ve Bankaca uygun görülecek diğer mali kurumların yükümlülüklerini esas alarak zorunlu karşılıklar ve umumi disponibilite ile ilgili usul ve esasları belirlemek • Reeskont ve avans işlemleri yapmak • Ülke altın ve döviz rezervlerini yönetmek, • Türk Lirasının hacim ve tedavülünü düzenlemek, ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak, kurulmuş ve kurulacak sistemlerin kesintisiz işlemesini ve denetimini sağlayacak düzenlemeleri yapmak, ödemeler için yöntemleri ve araçları belirlemek,

34. TCMB’ nın Görevleri • Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almak, • Mali piyasaları izlemek, • Bankalardaki mevduatın vade ve türleri ile özel finans kurumlarındaki katılma hesaplarının vadelerini belirlemektir

35. TCMB’ nın Yetkileri • Türkiye’de banknot ihracı imtiyazı tek elden Bankaya aittir • Banka, Hükümetle birlikte enflasyon hedefini tespit eder, buna uyumlu olarak para politikasını belirler. Banka, para politikasının uygulanmasında tek yetkili ve sorumludur • Banka, fiyat istikrarını sağlamak amacıyla bu Kanunda belirtilen para politikası araçlarını kullanmaya, uygun bulacağı diğer para politikası araçlarını da doğrudan belirlemeye ve uygulamaya yetkilidir. • Banka, nihai kredi mercii olarak bankalara kredi verme işlerini yürütür

36. TCMB’ nın Yetkileri • Banka, olağanüstü hallerde ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun kaynaklarının ihtiyacı karşılamaması durumunda, belirleyeceği usul ve esaslara göre bu Fona avans vermeye yetkilidir • Banka, bankaların ödünç para verme işlemlerinde ve mevduat kabulünde uygulayacakları faiz oranlarını, belirleyeceği usul ve esaslara göre bankalardan istemeye yetkilidir • Banka, mali piyasaları izlemek amacıyla bankalar ve diğer mali kurumlardan ve bunları düzenlemek ve denetlemekle görevli kurum ve kuruluşlardan gerekli bilgileri istemeye ve istatistikî bilgi toplamaya yetkilidir.

37. TCMB’ nın Danışmanlık Görevleri • Banka, Hükümetin mali ve ekonomik müşaviri, mali ajanı ve haznedarıdır. Bankanın Hükümetle ilişkisi, Başbakan aracılığı ile sağlanır. • Banka, finansal sistemle ilgili olarak istenilecek hususlarda Hükümete görüş verir. • Banka, bankalar ve uygun göreceği diğer mali kurumlar hakkındaki görüşlerini ve tespitlerini Başbakanlık ile bu kurum ve kuruluşları düzenleme ve denetleme yetkisine sahip kuruluşlara bildirebilir.

38. TCMB’nın Organları • Merkez Bankası Kanunu’nun 25.4.2001 tarih, 4651 sayılı Kanun ile değiştirilen 13. maddesine göre Merkez Bankası’ nın organları : • Genel Kurul • Banka Meclisi • Para Politikası Kurulu • Denetleme Kurulu • Başkanlık (Guvernörlük) • Yönetim Komitesi

40. TCMB’nın Organları • Genel Kurul Banka genel kurulu hissedarlardan oluşmaktadır ve hisse senetleri isme yazılıp olup, dörde ayrılmıştır. Bankanın genel kurulu her yıl nisan ayında toplanır ve Genel Kurul’a Merkez Bankası Başkanı başkanlık etmektedir. • A sınıfı hisseler banka sermayesinin % 51’inden az olmamakla beraber hazineye aittir. • B sınıfı hisse senetleri ise; Türkiye’de faaliyet gösteren ulusal bankalara, • C sınıfı hisse senetleri, yabancı bankalarla imtiyazlı şirketlere, • D sınıfı hisse senetleri Türk uyruklu gerçek ve tüzel kişilere ait bulunmaktadır.

41. TCMB’nın Organları • Banka Meclisi Banka meclisi merkez bankasının en üst karar alma organı olup Meclis; Meclis Başkanı (Guvernör) ve Genel kurulca seçilen 6 kişiden oluşmaktadır. Meclis üyelerinin görev süresi 3 yıldır ve yeniden aynı göreve seçilebilirler. Banka meclisi ayda bir defa Başkanlık tarafından belirlenmiş bir gündemi görüşmek için toplanır.

42. TCMB’nın Organları • Başkanlık (Guvernörlük) • Başkan Bakanlar Kurulu’nun kararı ile beş yıllık süre için atanmaktadır. • Yeniden göreve seçilirse tekrar atanma hakkına sahip bulunmaktadır. • Başkan TCMB’nı yurt içinde ve yurt dışında temsil eder, banka ile ilgili kanun hükümlerinin uygulanmasını ve banka meclisinin almış olduğu kararların yürütülmesini sağlamaktadır. • Başkan Genel Kurul’a ve Banka Meclisi’ne başkanlık etmektedir

43. TCMB’nın Organları • Denetleme Kurulu • Denetleme Kurulu; bankanın tüm hesap ve işlemlerini inceleyip yıl sonunda rapor halinde Genel Kurul’a sunan organdır. • Banka hissedarları tarafından iki yıllığına seçilen ve dört üyeden oluşan bu kurul üyelerinin, banka karına iştirak etmeleri mümkün değildir.

44. TCMB’nın Organları • Yönetim Komitesi • Yönetim Komitesi; başkan ve dört başkan yardımcısından oluşmaktadır. • Yönetim Komitesi, banka meclisinin kararını gerektiren konuları önceden inceleyerek, banka meclisine yapılacak önerileri hazırlamaktadır. • Bankanın idare, teşkilat ve hizmetlerine ilişkin yönetmelikleri hazırlamakta, yönetmeliklerle yönetim komitesinin kararına bırakılan konularda karar almakta ve banka işlemlerinde koordinasyonu sağlamaktadır.

45. Merkez Bankalarının Bağımsızlığı • Merkez Bankası’nın bağımsızlığı, parasal yönetimle ilgili olarak kurumun sayısal hedefleri arasında yer alan temel kriterleri belirlemede kuruma verilen serbest hareket alanı olarak tanımlanabilir. • Para politikasının Merkez Bankası tarafından yürütülebilmesi ve Merkez Bankası’nın üstlendiği işlevlerini hiçbir müdahaleye uğramaksızın gerçekleştirebilmesi olanağı varsa, o zaman bağımsızlıktan söz edilebilir. • Merkez bankası bağımsızlığı, merkez bankası ile hükümetin iktisadi amaç ve hedefleri gerçekleştirmede uyum içerisinde çalışmaları anlamına gelmektedir

46. Merkez Bankalarının Bağımsızlığı • Günümüzde para politikası uygulamalarının etkinliği Merkez Bankalarının bağımsızlığı ile doğrudan ilişkilidir. • Bağımsız bir Merkez Bankası fiyat istikrarının sağlanabilmesi için önemli araçlardan biridir. • Bağımsız bir Merkez Bankası enflasyonun düşürülebilirliği ve bu düşüşün sürdürebilirliği bakımından güven veren önemli bir unsurdur. • Gelişmiş ülkelerin ekonomik yapısı incelendiğinde temelde bağımsız işleyen Merkez Bankalarının olduğu görülmektedir.

47. Para Politikası Araçları • Merkez bankaları, amaçlarına ulaşabilmek için belirli şartlar altında bir takım politika ve stratejiler belirleyerek hareket ederler. Bu stratejilerin bütününe “para politikası” denilmektedir. • TCMB’ nın tanımına göre; Ekonomik büyüme, istihdam artışı ve fiyat istikrarı gibi hedeflere ulaşabilmek için paranın elde edilebilirliğini ve maliyetini etkilemeye yönelik olarak alınan kararlardır. • Para politikası, finansal piyasaları etkilemek suretiyle tüm ekonomik dengeleri değiştirebilecek nitelikte çok yönlü bir stratejiler bütünüdür.

48. Para Politikası Araçları • T.C. Merkez Bankası’nın “fiyat istikrarını sağlamak” temel amacı ile kullandığı başlıca para politikası araçları: • Reeskont kredileri • Zorunlu karşılıklar • Açık Piyasa işlemleri

49. Para Politikası Araçları • Reeskont Kredileri Reeskont, İskonto edilmiş(bir bedel karşılığı (iskonto) el değiştirmiş olan) kıymetlerin yeniden bir bedel karşılığı (re-iskonto) el değiştirmesini ifade eder. Merkez bankalarının, şartlarını kendileri belirlemek şartı ile çeşitli senetleri iskontoya tabi tutarak (re-iskonto), reeskont penceresi adı altında para politikası uygulamalarında kullandıkları bir araçtır(TCMB terimler sözlüğü).

50. Para Politikası Araçları • Zorunlu karşılıklar • Zorunlu karşılıklar uygulaması,(mevduat munzam karşılıkları) bankaların pasiflerinde yer alan bazı yükümlülüklerinin belirli bir oranının Rezerv Para niteliğinde TCMB’da tutulmasıdır • Zorunlu karşılıklar oranı: Mevduat kabul eden finansal kurumların bu mevduatlara karşılık olarak merkez bankasında tutmak zorunda oldukları mevduatlarının kanunen saptanan oranını ifade etmektedir (TCMB terimler sözlüğü)