Stav prema primaocu prevoda

1. Stav prema primaocu prevoda • Autor poruke uvek mora uzeti u obzir podatke koji se odnose na primaoca: znanje, iskustvo, sklonosti, ukus, sposobnosti, uzrast, društvena i geografska pripadnost, zanimanje, kulturna i literarna tradicija • Primeri: obraćanje detetu, opis bolesti namenjen stručnjacima/nestručnjacima itd.

2. Anri Mešonik: „Jedno doba, jedno društvo i jedna klasa stvaraju prevodioca za određenu čitalačku publiku. Svako doba i svako društvo dobijaju one prevode koje zaslužuju. Svako doba se, u zavisnosti od istorijskog trenutka i odnosa koji postoje među jezicima, isto toliko pokazuje u prevodima koliko i u delima koja su u njima nastala.” • V.D. Uvarov: uspeh prevoda zavisi od reakcije čitalaca, kritičara i naručilaca prevoda, tj. od tzv. referentne grupe.

3. Prevodilac mora uzeti u obzir ne samo tradiciju književnosti koja je domaća za primaoca prevoda, nego i prevodilačku tradiciju. Prevodilačka tradicijau širem smislu se može shvatiti kao tradicija prevođenja jednog žanra ili pravca ili vrste tekstova, a u užem smislu, kao tradicija prevođenja delâ jednog autora ili samo jednog dela. • Prevodilac bi trebalo da predvidi da li je čitalac spreman da potraži nepoznatu reč u rečniku ili enciklopediji i koliko je otvoren prema stranim podacima.

4. Prevod zastareva s nestankom generacije koja govori jezikom [=varijetetom] na kome je sročen, tako da je za nove generacije potrebno sačiniti nove prevode. • Ne sme se podrazumevati da je primalac poruke svaka osoba koja čita prevod, jer se primaoci razlikuju po znanju, interesovanjima i sl.

5. Prevodilac može izborom reči i izraza zauzeti stav približavanja izvornoj stranoj kulturi ili stav udaljavanja od nje, što zavisi od informisanosti primaoca u vezi sa datom stranom kulturom i stepena njegove otvorenosti prema njoj. • Prevodilac vaspitava ukus svog čitaoca i obrazuje ga.

6. „Prevodilac vaspitava ukus svog čitaoca i obrazuje ga“ • Naučnici otkrili novu metodu za otkrivanje vanzemaljaca • Kad planeta prođe ispred zvezde, zvezdano svetlo prolazi kroz njegovu atmosferu • Možda su se radnici i oni koji su radili u kancelariji međusobno mešali, ali crnci i belci živeli su potpuno odvojeno (stil)

7. Segregacija je bila zakon, štaviše, da bi sprečili integraciju učenika, gradski oci sagradili su još jednu školu izvan grada. • Ništa od ovoga nije ostalo neprimećeno za Dženis. • Njih dvoje imali su aferu. • Šojble: „Mi držimo našu reč“. • Upoznajte ljude koji se spremaju za put na Mars bez povratka • Muškarac koji ima problem sa ostavlja-njem mobilnog pored devojke, verovatno nešto i skriva

8. Obični radnici su zarađivali više od profesionalaca... • Post-ratni urbani egzodus • Njegov brat, koji živi u Parizu, je slikar. • Kada se 1967. godine njena slika pojavila na naslovnicama, prvi ženski oslobodilački poreti još nisu formirani. • U gradu gde je započela koledž... • Na severu Italije traje referendum o ocepljenju Republike Venecije

9. Prevodi se razlikuju u zavisnosti od publike kojoj su namenjeni. Prema podeli koju je izvršio Kade, postoje sledeće vrste prevoda: estetski, religijski, pragmatski ili poslovni, etnografski, lingvistički, psihološki i naučnostručni. Prema podeli koju je izvršila Monahova, razlikuju se prevodi namenjeni najširem krugu čitalaca i prevodi namenjeni stručnjacima

10. Faktor koji nazivamo stav prema primaocu Judžin Najda (Eugene Nida) naziva vrstom publike (type of audience): deca, osobe koje su tek stekle pismenost, odrasle pismene osobe, specijalisti.

11. The gigantic hippopotamus, whose name means “river horse”, is the largest member of the pig family. It is a native of East Africa and lives in a large heard – always near water. ZA SASVIM MALU DECU: Nilski konj je džinovski rođak naše domaće svinje. Nilko živi u Africi, u velikim grupama pokraj vode.

12. The gigantic hippopotamus, whose name means “river horse”, is the largest member of the pig family. It is a native of East Africa and lives in a large heard – always near water. ZA NEŠTO STARIJU DECU: Džinovski nilski konj, koga još zovu vodeni konj, najveća je od životinja srodnih svinji. Stanovnik je istočne Afrike i živi u velikim krdima uvek u blizini vode.

13. The gigantic hippopotamus, whose name means “river horse”, is the largest member of the pig family. It is a native of East Africa and lives in a large heard – always near water. ZA STUDENTA BIOLOGIJE: Džinovski hipopotam, čije ime znači ‘rečni konj’, najveći je predstavnik podreda papkara nepreživara i srodnik je svinje. Njegov habitat je istočna Afrika, a živi u velikim krdima, uvek blizu vode.

14. The gigantic hippopotamus, whose name means “river horse”, is the largest member of the pig family. It is a native of East Africa and lives in a large heard – always near water. PRINCIPIJELNIJE: Džinovski hipopotam, čije ime znači ‘rečni konj’, najveći je član porodice svinja. On je stanovnik istočne Afrike i živi u velikim krdima, uvek blizu vode. Izvor: Hlebec, B. 2009. Prevodilačke tehnike i postupci. Beograd: EBG

15. O specifičnostima pojedinih vrsta prevoda i nekim problemima • Književni: The Minstrel-Boy to the war is gone, In the ranks of dath you’ll find him; His father’s sword he has girded on, And his wild harp slung behind him. (Thomas Moore, The Minstrel Boy) U rat je poš’o, dušmani plaše, Kroz atar smrti ide mu put, Očinu đordu o bedro paše Gusle mu kite junačku grud. (Prevod: Laza Kostić, Guslar momče)

16. Prevod drame: za izvođenje ili za čitanje?

17. Prevod u nastavi • Svrha prevoda: učenje veštine prevođenja ili objašnjavanje? • Da li je potrebno prevoditi tekstove, ukoliko se engleski uči kao strani jezik?