1 / 127

SCHIZOFRENE PSYCHOSE

SCHIZOFRENE PSYCHOSE. Prof. Dr. Jozef PEUSKENS Universitair Centrum St. Jozef K.U. Leuven. Schizofrene psychose. Bekend, - misvattingen (oorzaak, sympt., behandeling) - negatief stigma (gevaar, vreemd) - positief: artistiek, nonconvent.

Jimmy
Download Presentation

SCHIZOFRENE PSYCHOSE

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SCHIZOFRENE PSYCHOSE Prof. Dr. Jozef PEUSKENS Universitair Centrum St. Jozef K.U. Leuven

  2. Schizofrene psychose • Bekend, - misvattingen (oorzaak, sympt., behandeling) - negatief stigma (gevaar, vreemd) - positief: artistiek, nonconvent. • Frequente stoornis, jonge patiënten,Chronisch verloop • Nieuwe mogelijkheden wetenschappelijk onderzoekNieuwe inzichten m.b.t. behandeling • Belang van vernieuwende behandelstrategieën

  3. Tragedie schizofrenie • Catastrofale aandoening • Neiging chronisch verloop • 10% suïcide • Frequent 0,5 tot 1% van de bevolking • “Kanker” van de psychiatrische aandoeningen

  4. Psychiatrische hospitalisatie - België (‘89)Diagnosen • 15000 Adults : - 5500 psychosis : 36 % - 1450 affective : 9,6% - 1755 ment.hand.: 11,7% - 2000 dem./org. : 13,3% - 1400 alc./drugs : 9,3%

  5. Psychosen, epidemiologie en verloop • E. Kraepelin • Dementia praecox • Vroegtijdig begin • Chronisch verloop • Toenemende invalidering en cognitieve disfuncties • Eén oorzaak

  6. Psychosen, epidemiologie en verloop • E. Bleuler • Schizofrenie • Groep van schizofreniëen • Partieel herstel mogelijk • Fragmentatie van denkproces

  7. Psychosen, epidemiologie en verloop • K. Schneider • Psychotische ervaring • Symptomen van eerste orde • Specifieke hallucinaties • Specifieke wanen • Discrete fenomenen • Basis voor PSE, ICD en DSM

  8. Psychosen, epidemiologie en verloop • Krimp-en-groei-concept 1900 - 1987 • Grote internationale verschillen • I.P.S.S. W.H.O. • US -UK-project, Cooper • DSM-consensus 1

  9. Psychosen, epidemiologie en verloopIPSS Manie Depressieve aandoeningen Schizofrenie Neurosen Persoonlijkheids stoornissen diagnosen in UK Diagnosen in US

  10. DIAGNOSTISCHE CRITERIA : SCHIZOFRENIE (D.S.M.-IV) • KARAKT. SYMPTOMEN : - HALLUCINATIES - WANEN - GEDESORGANIS. SPRAAK, GEDRAG - NEGATIEVE SYMPTOMEN - GEDURENDE 1 MAAND • SOCIAAL, PROFESSIONEEL DYSFUNCTIONEREN • DYSFUNCTIONEREN EN SYMPTOMEN MEER DAN 6 MAAND • UITSLUITEN VAN ORGAN. OF AFFECT. PATH., DRUGGEBRUIK

  11. Symptomen • Orde uit chaos : • Positieve versus negatieve symptomen • Positieve symptomen : • Verstoring of overmaat van normale functie • Negatieve symptomen: • Verminderen of verdwijnen van normale functie

  12. Symptoom Hallucinaties Wanen Desorganisatie Spraakstoornissen Gewijzigde functie Perceptie Denkvermogen Controle over activiteiten Denken en taal Symptomen Positieve symptomen

  13. Symptomen • Positieve symptomen: • Hallucinaties • Wanen • Formele denkstoornissen • Bizar gedrag • Opwinding • Agitatie

  14. Symptoom Spraakarmoede Afgevlakt affect Avolitie Anhedonie Sociale teruggetrokkenheid Gewijzigde functie Vloeiend denken en spreken Emotionele expressie Gedrevenheid en motivatie Emotionele respons Sociaal gedrag Symptomen Negatieve symptomen

  15. Symptomen • Negatieve symptomen • Anhedonie • Apathie • Avolitie • Verminderde aandacht • Emotionele afvlakking • Gebrek aan initiatief • Spraakarmoede

  16. Symptomen • Belang van negatieve symptomen • Oorzaak van psychosociaal disfunctioneren en beperkingen zijn • Problemen met : • Educationele prestaties • Professioneel functioneren • Contact met anderen • Intimiteit • Aangaan van relaties • Geringe respons op behandeling

  17. Symptomen • Chronische negatieve symptomen • Beste predictor van ongunstige outcome • Gerelateerd aan cognitieve disfunctie • Beperkt sociaal functioneren • Beperkt sociaal netwerk • Meest belastend voor familie en verzorgers • Beperkte subjectieve ervaring en lage kwaliteit van leven

  18. Co-morbiditeit • Depressie bij schizofrenie • Tot 75% van de patiënten • Prodromale fase • Tijdens acute fase • Na de episode • Onthulde depressie (Knight ‘81) • Akinetische depressie (Van Putten ‘78) • Postpsychotische depressie (McGlashan ‘ 76)

  19. Co-morbiditeit • Misbruik van middelen in de loop van het leven (Mueser, 1990) • Alcohol 30 - 40 % • Cannabis 45 - 66 % • Stimulantia 11 % • Hallucinogenen 20 % • Sedativa 3 - 11 % • Opiaten 2 - 6 %

  20. Symptomen • Cognitieve disfunctie en deficits • Subtiele disfunctie tijdens kinderjaren • Progressieve disfunctie 2 tot 3 jaar vóór eerste psychotische episode (in alle gevallen?) • Verloren bij psychotische episode • Stabilisatie / non-progressie in de tijd of erger bij elke episode ?

  21. Symptomen Positieve symptomen wanen hallucinaties desorganisatie Negatieve symptomen afgevlakt affect alogie avolitie anhedonie Sociale / Professionele disfunctie interpersoonlijke vaardigheden werk zelfzorg Cognitieve symptomen aandacht geheugen executieve functie Affectieve symptomen depressie angst en spanning dysforie

  22. Schizofrenie • Prevalentie (aantal in de bevolking) 0,2 - 1 % (België: 0,25 - 0,35 %)Ziekterisico doorsnee bevolking 1 % • Eerste psychotische episode: adolesc., jonge volw.(18-30j) - onderbreking: - opleiding, prof. inschakeling - relaties, soc. netwerk - voorbereiding zelfst. funct. - symptomen ernstig, meestal hospitalisatie • Na eerste episode /hosp.: moeilijke reïntegratie - resterende psych. symptomen (drugs !) - deficits: sociaal, affectief, cognitief - ontgoocheling, depressie, suicide - 80 % herval, rehospitalisatie

  23. DIFFERENTIELE DIAGNOSE • AFFECTIEVE PSYCHOSE : - MANISCHE EPISODE - PSYCHOTISCHE DEPRESSIE • KORTDURENDE, REACTIEVE PSYCHOSEKADEREND IN EEN PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS (BORDERLINE) • DRUGGEBRUIK : - INTOXICATIE PSYCHOSE - SCHIZOFRENIE UITLOKKEND VERERGEREND • ORGANISCHE PSYCHOSE

  24. SCHIZOPHRENIA: STAGES OF DEVELOPMENT The development of functional psychotic disorder ADMISSION High risk of serious psychotic breakdown, aggressive behaviour or suicide DYSFUNCTION Premorbid Phase Prodromal Phase Psychotic Phase Relapse Chronic Phase Schizophrenia; A process, with the psychotic breakdown being a stage In the development of the illness PSYCHOSIS 0 15 17 30 Onset of illness Onset of episode Remission Relapse AGE I II III IV

  25. Verloop en resultaat • Schizofrenie : een fasische aandoening • Prodromale tekens • Eerste psychotische episode • Remissie / relapse • Stabiel • Chronisch

  26. Early course of schizophrenia: Phases and definitions vulnerability to schizophrenia Verloop en resultaat Birth premorbid phase deficit processes, primary ? B First signs of illness prodromal phase • fig. 1 p. 5 module 1 deficit processes, secondary A ? Onset of psychosis active untreated phase First treatment active treated phase Remission residual phase ? ? First signs of relapse A = duration of untreated psychosis relapse prodromal phase B = duration of untreated illness Psychotic symptoms relapse phase

  27. Verloop van schizofrene psychose (1) • Voor de adolescentie: psychomot., soc. tekorten, beperkte lich., neurologische tekens. • Eerste problemen, waarschuwingssignalen - slechter functioneren (school, werk) - sociale isolatie (familie, vrienden, ….) - ongewoon gedrag, kleding, interesses - “eigen” opvattingen, interpretaties - beïnvloeding, krachten, opdrachten - zelfverwaarlozing (eten, slaappatroon),Druggebruik! • Psychotische episode

  28. Early course of schizophrenia: Phases and definitions vulnerability to schizophrenia Verloop en resultaat Birth premorbid phase deficit processes, primary ? B First signs of illness prodromal phase • fig. 1 p. 5 module 1 deficit processes, secondary A ? Onset of psychosis active untreated phase First treatment active treated phase Remission residual phase ? ? First signs of relapse A = duration of untreated psychosis relapse prodromal phase B = duration of untreated illness Psychotic symptoms relapse phase

  29. Verloop en resultaat - Prodromen • Typisch maar aspecifiek • Niet alle prodromen leiden tot een acute episode • Veranderingen in affect • Achterdocht, depressie, angst, irritabiliteit, stemmingsschommelingen, gevoelens van spanning, kwaadheid • Veranderingen in cognitie • Vreemde ideeën, vaagheid, moeilijkheden met concentratie of geheugen • Veranderingen in socioprofessioneel functioneren

  30. Verloop en resultaat - Prodromen • Veranderingen in perceptie van zichzelf, van anderen en van de wereld • Fysieke en perceptuele veranderingen • Slaapstoornissen, verandering van eetlust, somatische klachten, verlies van energie of motivatie, perceptuele stoornissen

  31. Verloop en resultaat Eerste psychotische episode • De meeste eerste acute episoden worden voorafgegaan door prodromale symptomen. • Occasioneel heeft de eerste psychotische episode een acuut begin zonder merkbare prodromen. • Eerste psychotische episoden kunnen voor langere tijd onopgemerkt blijven. • De symptomen nemen met de tijd dramatisch toe, zowel in frequentie als in intensiteit • De duur van een onbehandelde psychose is gebonden aan het klinische en globale outcome op lange termijn.

  32. Verloop van schizofrene psychose (2) • Eerste psychotische episode- Progressief erger, incident Psychose: stoornis waarnemen, denken, affect, gericht handelen, taal … - Wanen: foute opvattingen, niet weerlegbaar (missie, achtervolging, afkomst, mogelijkheden, relaties, vreemde krachten, beïnvloeding) - Hallucinaties: waarneming zonder prikkel, (stemmen horen, visioenen, smaak/geur, lichaam) - Controle impulsen, activiteit, affecten, gestoord - Desorganisatie gedrag, spraak, agressie

  33. Psychose • Ernstige stoornis van psychisch functioneren in * meerdere aspecten - bewustzijn, aandacht - waarneming, (illusies, hallucinaties) - denken (wanen,…) - affecten (wisselend, euforie, depressie) - planning, impulscontrole, activiteit (remming, opwinding, desinhibitie, agressie, zelfverwaarlozing, bizar,….) • Beperkt, wisselend, geen ziekte-inzicht • syndroom kadert in verschillende psychiatrische somatische aandoeningen

  34. Acute psychotische episodeurgentie • Angst, opwinding, patiënt en familie • gestoorde waarneming, denken, affect.impulscontroleonaangepast, onvoorspelbaar • Gevaar : - zelfverwaarlozing, agressie, suïcide - socioprofressionele, familiale integratie - geen ziekte-inzicht • “Psycho-toxisch” : hoe langer onbehandeld hoe slechter prognose • Oorzakelijke pathologie (organ., drugs,…)

  35. Diagnostische evaluatie • Moeilijk - opwinding, agressie, urgentie - interacties met omgeving - geen pathognom.tekens • Belangrijk - start van lange termijn behandeling (schizofrenie, affect.stoornis) - psychotherapeutisch, farmacologisch - somatische pathologie ---> funct.psychose • Middelen - anamnese - heteroanamnese - lich., psych.onderzoek - med.techn. : specifieke lich.afwijkingen toxicologische screening

  36. INDICATIE TOT HOSPITALISATIE • DIAGNOSTISCHE EVALUATIE(LICHAMELIJKE STOORNIS, PROBLEMEN STARTEN BEHANDELING) • ERNST SYMPTOMEN : - ANGST, OPWINDING, ACHTERDOCHT - AUTO-, HETERO AGRESSIE? ONTREMMING - WANEN, (BEVELS)HALLUCINATIES - ZELFVERWAARLOZING, WEIGERING BEHANDELING • VOORGESCHIEDENIS : - IMPULSIEF GEDRAG, AGRESSIE, SUICIDAAL - GEEN THERAPIETROUW - TRAAG BEPERKT SUCCES VORIGE BEHAND; • GEEN FAMILIALE, SOCIALE OPVANG

  37. EVALUATIE VAN GEVAAR (1) • ACTUEEL PSYCHOPATHOLOGISCH SYNDROOM- ORGANISCHE PATHOLOGIE, DRUGGEBRUIK- AFWEZIG ZIEKTE-INZICHT, GEEN THERAPIETROUW- WANEN : ACHTERVOLGING, SYSTEEM, BEVESTIGING ZOEKEND- HALLUCINATIES : BEVELSHALLUCINATIES,…- STEMMING - DEPRESSIE (SUICIDE) - ONTREMMING, MANIE (SEX, FINANC., AGR.)- IMPULSCONTROLE : AGRESSIE, ONTREMMING, FUGUE- BIZAR, CHAOTISCH GEDRAG, ZELFVERWAARLOZING

  38. EVALUATIE VAN GEVAAR (2) • ACTUEEL PSYCHOPATHOLOGISCH SYNDROOM • LEEFSITUATIE : PSYCHOSOC. MARGINALISATIE (HULP, WOONST, …) • VOORGESCHIEDENIS : - NON COMPLIANCE, FUGUE - AGRESSIE, SUICIDE - DRUG-, MEDICATIEGEBRUIK

  39. Verloop en resultaat Post-psychotische periode • Patiënten na een eerste episode: 90% remissie met adequate behandeling na 1 jaar • Tijd voor herstel gem. 1 maand (28 d.) • 1 op 3 patiënten ontwikkelt post-psychotische depressieve symptomen. • Goede follow-up van zowel de patiënt als zijn familie zijn noodzakelijk.

  40. Verloop van schziofrene psychose (3) • Beperkte groep patiënten (+) klachtenvrij, recidiefvrij (20-30 %) • Residuele symptomen:- wanen, hallucinaties, gedragsprobl - beperkingen zelfstandig funct. werken,soc.rolgedrag(30-40 %) • Therapieresistent: wanen, hallucinaties prominent (10-15 %)

  41. Clinical course of schizophreniaduring 5-year follow-up • All schizophrenia(n=107) • 16% • 32% • 9% • 43% • First episode(n=48) • 23% • 35% • 8% • 34% 1 2 3 4 Watt et al, 1983

  42. Prognose • Sociaal : 1/3 goede sociale aanpassing • Professioneel : - 50-70% majeure deficits -15% (40%) full-time werk • Ziekenhuisverblijf : - 80% minstens 1 opname - 65-80% heropname • Symptomen : 10-25% asymptomatisch in follow-up • Verloop : - eerste 5-10 jaar flucturerend - dan stabiel of lichte verbetering • Suïcide : 10% 10 jaar na eerste episode • Psychiatrische patiënten : schizofrenen slechtste prognose

  43. Prevalentie • Studies geven cijfers van 0,6 tot 17/1.000 • Grootste consensus tussen 3 and 10/1,000 • Geringe geografische variantie • Enige uitzondering: Noord-Zweden (17/1.000) • België 2,5/1.000 schizofrenie volgens DSM-III-R

  44. Prevalentie tijdens het leven • Studies geven cijfers van 0,3 tot 3,7 percent • Consensus 1% • 1 op 100 personen zal in de loop van hun leven aan schizofrenie lijden

  45. Risicofactoren • Risicoleeftijd tussen 20 en 30 • Mannen vroeger dan vrouwen • Groep vrouwen met laattijdig begin • Frequentie M = V

  46. Risicofactoren • Komt voor in alle culturen • Verschillen tussen landen voornamelijk door diagnostische verschillen • Lagere socio-economische klassen • Effect, maar geen oorzaak (sociale drift)

  47. Risicofactoren • Risico-individuen • Familiale antecedenten van psychotische stoornissen • Kwetsbare persoonlijkheid (bijv. schizoïde, schizotypische persoonlijkheid, beperkte premorbide aanpassing) • Voorgeschiedenis van cerebraal trauma • Voorgeschiedenis van verloskundige complicaties/perinataal trauma • Misbruik van middelen • Subjectieve en functionele verandering in de persoonlijkheid

  48. Oorzaken Schizofrenie • Kraepelin - Bleuler - Alzheimer (1890 - 1910) - Dementia praecox (schizofrenie): hersenziekte - Geen duidelijke, contradictorische resultaten • Schizofrenie: - diagnose vervaagd (1920-1970) - problemen - in (zeer) vroegkinderlijke ontwik. (Freud, Klein, Sullivan, Lacan,…) - familiestructuur, opvoeding - binding moeder, afwezig vader - afwijkende structuur, communicatie • Schizofrenie: - bestaat niet, geen ziekte (1960-1970) - bijzondere gaven, bevrijdigende tocht • Nieuwe mogelijkheden wetenschappelijk onderzoek - Schizofrene ontwikkelingsstoornis hersenen

  49. Nieuwe onderzoeksmogelijkheden • Erfelijkheid • Biochemisch: - neurotransmitter/receptor - intracellulair mechanismen • “Neuro imaging” - structuur: CT scan, NMR - functie: 02 gebruik, bloedtoevoer, glucoseverbruik - biochemische processen - transmitter/receptor • Electrofysiologie: neuron. electr. activiteit • Neuropsychol. onderzoek: cognitieve mogelijkheden

  50. Genetica • Familiestudies • Psychose meer frequent in families van patiënten met schizofrenie • Morbiditeit neemt toe met graad van verwantschap • Toename morbiditeit 5 tot 10 maal • Meta-analyse Kendler 1997 • 9,7 maal hoger risico bij verwanten van eerste graad

More Related