Dunba

1. Dunba Zelan idatzi agerkari baterako Bea Azpiri

2. Honetarako helburu bi agertu eustazan Jasone Aldekoak: • Hizkuntza idatzia landu • Gurasoen parte hartzea lortu

3. Zelan idatzi • Gauza bi euki behar doguz kontuan: • kazetaritza generoak • bizkai euskera idatzia

4. Zelan idatzi • Dunbarako hiru genero dira egokienak iruditzen jatazanak: • albistea • kronikea • eretxi artikulua

5. Zelan idatzi albistea • Albistea 1-. Zaitbidaukaz: sarrera eta gorputza 2-. Garrantzitsuenalehenengotikdoa: garrantzitsuenatikgarrantzigitxiagodaukaneraino. Ez doa orden kronologikoan. Honeriiraulitakopiramediadeitzeanjako. Adibidez:TxanoGorritxorenipuinaalbistemoduanidatzikobagendu, ezginakehasiko “Bazanbehin...” baizik eta: “Ehiztaribatekotsoakjandakoumebat eta bereamamasalbauditu.

6. Zelan idatzi albistea 3-. Sarreran dago dana laburbilduta eta ingelesezko 5 w-ai erantzunez idazten da. -5 w-s: what (zer), who (nork), where (non), when (noiz) eta how (zelan). Ariketa: Idatzi Txano Gorritxoren ipuinaren albistearen sarrerea 4-. Gorputzean, sarreran emondako informazinoa garatuten da, beti be, garrantzitsuenetik garrantzi gitxiagoko ordenean (iraulitako piramidea).

7. Zelan idatzi albistea 5-. Gorputzean parte hartzaileen berbak sartzea komenidu da. Modu literalean eta komatxo artean. Gero nork esan dituan berba horreek esan behar da, lehenengo aldian izen osoa (izena eta abizena) eta bere partaidetza edo kargua aitatuz. Adibidez: “ikusi nebanean otsoaren tripea jakin neban umea jan ebala eta duda egin barik zabaldu neutsan tripea” azaldu eban Maite Zubiri umea salbau eban ehiztariak. Ariketa: Idatzi Txano Gorritxoren ipuina albiste moduan.

8. Zelan idatzi kronikea • Kronikea albiste eta eretzi artikuluaren tartekoa da. 1-. Albistea kontetan da baina idazlearen interpretazinoa sartzean da. Dana dala, narrazinoak interpretazinoak baino garrantzia haundiagoa dauka. 2-. Ez dago zertan erabili iraulitako piramidea eta gertatutakoaren testuingurua emoten da gertautakoa ulertuten lagunduteko

9. Zelan idatzi kronikea 3-. estilo personala erabilten da. 4-. kronika mota asko dagoz: kirol kronikak, gertaera kronikak, kontzertu kronikak... Ariketa: Txano Gorritxo ipuinaren kronikea

10. Zelan idatzi eretxi artikulu bat • Eretxi artikuluetan ez da gertaera bat jasoten, ezaguna dan gertaera baten gaineko bere eretxia emoten dau egileak.

11. Zelan idatzi eretxi artikulu bat • Eretxi artikulu baten eskema posible bat hau litzateke: • Tesia: artikuluan defendatuko dan idea nagusia • Tesiaren aldeko argudioak: bakotxa parrafo baten • Antitesia: defendatzen dogun ideagaz bat ez datozenak esan ahal dabena, hau desmontauz • Ondorioa: batu erabilitako argudioak eta itzuli defendautako tesira.

12. Zer idatzi Dunban • Kazetaritza generoa aukeratuteko orduan, kontuan izan behar dogu zer idatzi gura dogun. • Dunbarako aproposak dira txangoak, jardunaldiak, alkar trukeak beste eskolakoakaz eta beste edozein ekintza. Ez dira egokiak testu liburuetako ikasgaiak.

13. Euskera idatzia • Eskolakoidazlanetanerabilten dan euskeranidatzibehardiraDunbarakotestuok. • Euskara Batuan • Bizkaieuskeran. Bizkaieuskereaikustekoezdaukaguastirikhemen (gitxienez 10 ordubeharkolitzatekez), bainaBegitunezdaukaguarazorikbatuatikgureeredurapasetako.

14. Gurasoen parte hartzea • Ez dot dudarik egiten zuok neuk baino askoz hobeto dakizuela gurasoak inpliketan umeen ekintzetan eta seguru honen gainean egin dozuela hausnarketearen bat. Ariketa: Ipini taldeka eztabaidatu eta talde bakotxean idea bat edo bi jaso. Gero, danon aurrean esan, idea guztiak batu eta baloretako.