Vulkanen

1. ANTWOORDEN Vulkanen Dit zijn antwoorden van de vragen in je boekje Vulkanen en Aardbevingen. Als al de antwoorden goed zijn, heb je een mooi naslagwerkje over vulkanen.

2. De opbouw van de aarde Paneel 35 De aarde is opgebouwd uit een aantal lagen. Op Bladzijde 3 zie je een tekening van de doorsnede van de aarde. Vergelijk deze met de tekening op paneel 35. Van binnen naar buiten heten deze lagen: 1 2 buitenkern 3 4 overgangszone 5 6 aardkorst  binnenkern binnenmantel Doorsnede van de aarde Als wij het ons gemakkelijker willen maken, dan zeggen we ook wel dat de aarde van binnen naar buiten bestaat uit de kern, de mantel en de aardkorst. buitenmantel

3. Vulkanen Paneel 27 In deze tekening staan drie belangrijke onderdelen van een vulkaan aangegeven. Welke? 1. … 2. … 3. … krater pijp magmahaard

4. Bekende vulkanen Weet je… …dat een vulkaan een berg is, opgebouwd uit vulkanisch materiaal rond een krater? Dat materiaal is uit de krater gekomen. Paneel 34 De lava van Hawaï heeft een temperatuur van…. Hoeveel namen van bekende vulkanen heb jij opschrijven? 1200. oC 1. De Fuji(yama) in Japan 2. De Etna op het eiland Sicilië in Italië 3. De Kilauea op Hawaï 4. De Kilimanjaro in Tanzania, Afrika 5. De Vesuvius in Italië 6. De Krakatau in Indonesië. 7. de Villarrica in Chili, Zuid-Amerika

5. Gesteenten Paneel 1 Op dit paneel kun je vinden wat magma en lava is. Wat is het goede antwoord? Magma is: a) gesmolten gesteente, dat voorkomt aan het aardoppervlak. b) gesmolten gesteente, dat voorkomt in of onder de aardkortst. Het goede antwoord staat achter letter: Lava is: a) gesmolten gesteente, dat voorkomt aan het aardoppervlak. b) gesmolten gesteente, dat voorkomt in of onder de aardkortst. Het goede antwoord staat achter letter: Weet je…. …dat veel mensen denken dat magma in de kern van de aarde voorkomt. Dat is niet het geval. Magma bevindt zich uitsluitend op enkele plaatsen in de buitenmantel of in de aardkorst. B A

6. Vulkanische producten In vitrines 22, 23 en 30 staat een aantal vulkanische gesteenten opgesteld. Dit is materiaal dat uit vulkanen is gekomen. Bekijk de drie vitrines en schrijf hieronder de 5 mooiste vulkanische producten op. Tuf Lapilli • bommen • lapilli • as • obsidiaan • touwlava • tuf • zwavel • (en zonder foto:) • lavasteen • puimsteen • rhyoliet As Bommen Touwlava Zwavel Obsidiaan

7. Basalt …bij de aanleg van dijken en golfbrekers. Monument Afsluitdijk 1932 Paneel 26 Op één van de foto’s zie je basaltzuilen. Deze zuilen zijn ontstaan door het krimpen van afkoelende lava. In Nederland Worden basaltzuilen veel gebruikt. Waarvoor? Het Antwoord vind je op vitrine 22. Basaltzuilen worden veel gebruikt…

8. Stratovulkaan • We kennen op aarde diverse vulkaantypen. Twee typen zullen we bekijken: stratovulkanen en schildvulkanen. • Paneel 26 • Deze tekening staat ook op het paneel. Zet • achter de nummers de juiste namen. • … • … • fumarole • … • … • lagen as en lava • … krater oude krater magmahaard zijkrater gang

9. Solfatare Paneel 26 In een solfatare ontstaat een geel gekleurde zwavelkorst. Het goede antwoord staat achter letter:   Weet je… …dat een solfatare een plek is bij een vulkaan waar zwavelhoudende gassen uit de grond komen…? B

10. Vulkaan Villarica in Chili, Zuid-Amerika Paneel 26 De vulkaan Villarrica is bedekt door sneeuw. De vulkaan is dus… a) pas uitgebarsten. b) heel lang geleden uitgebarsten. Het goede antwoord is … B • Om te onthouden • De belangrijkste eigenschappen van een stratovulkaan zijn: • de lava is taai • de vulkaanberg bestaat uit lagen as en lava • uit de vulkaan komt veel as en gas • in de pijp zit vaak een prop (verstopping) • een uitbarsting is explosief • de vulkaan heeft een steile vorm.

11. Schildvulkaan kraters We kennen op aarde diverse vulkaantypen. Hier gaan we een schildvulkaan bekijken. Paneel 29 Bekijk goed de tekening en zet achter de nummers de juiste namen. 1. … 2. … 3. … 4. … lagen lava magmahaard hittekolom Om te onthouden De belangrijke eigenschappen van een schildvulkaan zijn: 1. de lava is erg dun en erg vloeibaar 2. er ontstaan soms snelstromende lavarivieren die kilometers lang zijn 3. de vulkaan bestaat voornamelijk uit lavasteen 4. uit de vulkaan komt geen as 5. een uitbarsting is zelden explosief 6. de schildvulkaan heeft een platte top en een brede basis.

12. Vulkaangebieden Paneel 16 Op de grote foto zie je iemand lava verzamelen. Waarom zou hij dat doen? • Panelen 19 en 28 • Op de panelen 19 en 28 zie je twee wereldkaarten. Zij lijken erg op elkaar, maar toch zijn er verschillen. Op paneel 19 staat aangegeven waar aardbevingen voorkomen. Op paneel 28 kun je zien waar vulkanen liggen. • Wat valt je op, als je deze twee kaarten met elkaar vergelijkt? • vulkanen liggen alleen in de oceanen en aardbevingen komen alleen op het land voor • vulkanen en aardbevingen komen ongeveer in dezelfde gebieden voor. • Het goede antwoord staat achter letter: … Zodat ze vulkaanuitbarstingen kunnen voorspellen. B Bij de foto: In Pompeï zagen ze de uitbarsting van de Vesuvius niet aankomen.

13. Meer informatie Multimedia • beeldbank.schooltv.n • (klik op ‘aardrijkskunde’ en op ‘natuurgeweld’) • members.home.nl/vulkanenfilmpjes Websites • www.vulkanen.nl • www.natuurinformatie.nl • www.google-earth-wereld.nl/natuur.htm • www.volcano.si.edu (Engels; Google Earth file met alle vulkanen)