ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΛΥΣΗΣ (ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ)

1. ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΛΥΣΗΣ (ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ) ΑντΩνηΣΠαπασταΥρουΑ’4 Σχολικηχρονια 2013-2014

2. Η ΛΥΣΗ • Η Λύση, μια κωμόπολη των 5.500 κατοίκων μέχρι το 1974, όλοι Έλληνες, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της Μεσαορίας. Διοικητικά υπάγεται στην επαρχία Αμμοχώστου. Γεωγραφικά είναι στο κέντρο τριών πόλεων. 30 χιλιόμετρα ανατολικά βρίσκεται η Αμμόχωστος, 32 χιλιόμετρα δυτικά η Λευκωσία και 22 χιλιόμετρα νότια η Λάρνακα. 

3. ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ • Το Συγκρότημα Καλλιτεχνών Λύσης, ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ., ιδρύθηκε στη Λύση το 1961με πρωτεργάτη τον Κωστή Κυριάκου Κωστέα. Ήταν η φυσιολογική προέκταση μιας πλούσιας πολιτιστικής παράδοσης που υπήρχε στη κωμόπολη της Λύσης, από τις αρχές του περασμένου αιώνα. Φορείς της πολιτιστικής αυτής παράδοσης ήταν αρχικά ψάλτες, λαϊκοί τραγουδιστές και οργανοπαίκτες, και στη συνέχεια οι διάφοροι μορφωτικοί σύλλογοι που επικέντρωναν τη δραστηριότητα τους τόσο στο ανέβασμα θεατρικών έργων, όσο και στη διοργάνωση χορωδιακών εκδηλώσεων. • Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Λύση λειτούργησε το 1917 ύστερα από πρωτοβουλία του Πρωτοψάλτη Γιάγκου Σουρουλλά,  η πρώτη στη Κύπρο εκκλησιαστική χορωδία, που υφίσταται ως σήμερα φέροντας το όνομά του. Οι ιδρυτές του συγκροτήματος

4. ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ • Απλοί άνθρωποι από το πλατύ αυτό πολιτιστικό φάσμα, αποτέλεσαν το 1961, τον πρώτο πυρήνα του λαϊκού, μουσικοχορευτικού συγκροτήματος, ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ., που είχε θέσει σαν κύριο άξονα των δραστηριοτήτων του την διατήρηση, διάδοση και προβολή του λαϊκού πολιτισμού της Κύπρου. Στόχος και επιδίωξη του ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ. δεν ήταν απλά η μουσειακή παρουσίαση κυπριακών χορών, αλλά η δημιουργία πιο σύνθετων και δραματοποιημένων μορφών παρουσίασης του κυπριακού λαϊκού πολιτισμού σ’  όλες του τις πτυχές,  στο χορό, στο τραγούδι, τη μουσική τους θρύλους και παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα της καθημερινής ζωής. • Το τρίο ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ στην πρώτη του σύσταση: ΧριστοφήςΤζιρτζιπής, Κέκκος Παύλου και ΚαλλήςΛεωνή

5. ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ • Το ΣΥ.ΚΑ.ΛΥ. παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κυπριακό κοινό στη Λύση, το  Νοέμβρη του 1961, με μια δραματοποιημένη, σκηνική αναπαράσταση των εθίμων του κυπριακού γάμου, την ηθογραφική, μουσικοχορευτική παντομίμα « Ειδύλλιο και Γάμος ». Ήταν μια αναπαράσταση που χρησιμοποιήθηκε αργότερα και από άλλες χορευτικές ομάδες. Το συγκρότημα

6. ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ SYKALY ΚαμοιτησξενηθκιασΣτΙχοι : ΠαΥλοΣΛιασΙδηΣΜουσικΗ: ΚωστΗΣΚωστΕαΣ Πάνω στ’άθθισμαν τους δες, σαν τα κρίνα, κατηντούν σε πέντε γρόνια να γινούν, ρκάες, πεηντάρες, γιατί τάχχατζιείνα, Τρων τους την νεότην, μονομιάς γερνούν 3. Εν ακούεις άλλον, ΄πό΄ναν: «άχ! τον γιόν μου.., ..εννά μου τον φά΄ημαύρ΄ηξενιθκιά» , τζείττεμερου άλλη , «αχ τον ακριβόν μου.., άφηκεν μου πέντε αρφανά παιθκιά Η αιτία έννεν ούλα σου τα πλούτη, τζιείνοι που σου κλέψαν, δίχα να ντραπούν, Έτσι όπου πάσειν, οι γρουσάροι τούτοι, αρφανιάντζιαιφτώσσιαν, δάκρυκα σκορπούν. • 1. Καημένη Τζύπρος, κάμνεις τα παιδκιά σου, • Ο θεός ι-ξέρει τόσην ομορκιάν • τζι άμα τζιαννατίσουν, φεύκουν που κοντά σου • πάσιν για να ζήσουν εις τη ξενιδκιάν. • Αφρικήν , Αγγλίαν, εις την Αυστραλίαν, • Τζιαι οι παραπάνω , στην Αμερικήν, • να ’βρουν που την φτώσσειαν, λλίηνσωτηρίαν, • να ’βρουν μιαν της Τζιύπρουκάλλιονφυλακήν. • 2. Δάκρυκα των μάνων τζιαι των χαρτωμένων, • ποταμοί τζυλούσιν εις τον χωρισμόν, • ματζιελειόνστεςβούτσιες, νωστοπαντρεμένων, • που χαράν του γάμου, ξενιθκιάςκαμόν.

7. ΣΥΚΑΛΥ-ΛΥΣΗΣτίχοι-Μουσική : ΚωστήΣΚωστέαΣ ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ 1. Είσαι της Τζιύπρου μια αρχοντοκόρη, είσαι μια νύφη της Μεσαρκάς, το θκιαλεχτόν τους τζιεφαλοχώρι, είσ’έναςστύλλοςπαρηορκάς Ρεφρέν Λύση μας Λύση πρέπει να ζήσεις, Για να νικήσεις τη σκοτεινιά Τζιαι να σκορπίσεις το φως της Λύσης Για να φωτίσεις κάθε γωνιά Έσσεξιχάννουμεντζιαικαρτερούμεν, Πονναστραφούμεν στη χάρη σου, Να ξανασμίξουμε, να γονατίσουμε, Να προσσιυνήσουμε τα πάθη σου . 2. Ήσουν η πρώτη , μέσα στις πρώτες, ήσουν πρωλάταστην προκοπήν τους προτινούςμας κρατείς που τότες, άξιες πο ’νε που προκοπήν. Ρεφρέν: Λύση…..

8. ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ ΣΥΚΑΛΥ-ΧΑΡΟΚΑΜΕΝΕΣΣτίχοι-Μουσική : ΚωστήΣΚωστέαΣ 1. Στα μαύρα ρούχα οι Τζιύπρος μας , πάλε ξανά ντυμένη, Που σσιενθεάν της ομορφκιάς στ’ αγκάλια της πλασμένη (δις) Ο τόπος μας εμαύρισεν, οι βρύσες εξεράναν, Που κλαίει η μάνα το παιδίν , τζιαί το παιδίν την μάναν, Ο τόπος μας εμαύρισεν, οι βρύσες εξεράναν. Πόσες μανάες καρτερούν να δούσειν τα παιθκιά τους, Τζιαι μοιρολόγια γένουνται τ’ αναστενάματα τους (δις) 2. Ανζιελοκαμωμένε μου που εν που πήες φως μου Εχάθηκεςτζιεχάθηκεν η ομορφκιά του κόσμου (δις) Ππέφτω τη νύχταντζι εν καμμώ, γυιε μου γρουσέ μου γιέ μου, Τζιαι το ξεπόρτιν καρτερώ ν’ανοίξειςάντζιελε μου, Ππέφτω τη νύχταντζι εν καμμώ, γιε μου γρουσέ μου γυιέ μου.  Επήανοι μανιέρες μου λεβέντη μου που σού’χα Ποιος μου το λάλεν να φορώ για σέναν μαύρα ρούχα (δις) 3. Ήρτεν ο χάρος τζιέμπηκεν στης Τζιύπρου το κονάτζιην, Τζιέφερεν πίκρες τζιαικαμούςτζι έναν … φαρμάτζιην. Όπου θκιαλλάξεις μνήματα τζιαιμμάθκια δακρυσμένα, Τζι όπου δικλίσεις εν να δεις μάνες, παιθκιά κλαμένα, Όπου θκιαλλάξεις μνήματα τζιαιμμάθκια δακρυσμένα Τζιύπροςμου αν εσταυρώθηκες μα εν ν΄άρτειτζι η σειρά σου, Ν’αναστηθείςτζι εν να χαρείς με τα φτωχά παιθκιά σου. ( δις )

9. ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ Παλαιότερα ο γάμος διαρκούσε τρεις ημέρες. Κατά την διάρκεια της διασκέδασης τραγουδούσαν παραδοσιακά τραγούδια, τρία από τα οποία παραθέτουμε στην σημερινή μας παρουσίαση. Τραγουδά ο παππούς μου Αντώνης Παπασταύρου.

10. ΚΑΛΟΜΟΙΡΟΙ, ΚΑΛΟΚΑΡΔΟΙ,ΓΑΜΠΡΟΣ ΤΖΙΑΙ ΝΥΦΗ ΝΑ’ ΝΑΙ 1. Καλόμοιροι , καλόκαρδοι, γαμπρός τζιαι νύφη να’ ναι, Τζι οι χρόνοι τους όλοι χαρά, τζιαι γλύκα να περνάνε, Ότι καλό στον κόσμο αυτό , στ’αντρόϋνο το ζηλευτό, Του γάμου το τα στέφανα, ποτέ μη μαραθούνε, Ν’ανθοβολούν παντοτινά, και να μοσχοβολούνε. 2. Καλόμοιροι , καλόκαρδοι, γαμπρός τζιαι νύφη να’ ναι, Τζι οι χρόνοι τους όλοι χαρά, τζιαι γλύκα να περνάνε, Ότι καλό στον κόσμο αυτό , στη νύφφη μας και στο γαμπρό, Σαν τα βουνά να ζήσουνε, ν’ασπρίσουν σαν τα χιόνια, Τζι αγαπημένα να περνούν σαν άδολα τριγώνια.

11. Σ΄ΟΣΟΥΣ ΓΑΜΟΥΣ ΤΖΙΑΝ ΕΠΗΑ 1. Σ΄όσους γάμους τζιανεπήα, τέθκι΄αντρόγυνον δεν είδα, νά΄σσει΄ η νύφφητέθκια χάριν, τζι ο γαμπρός τέτοιον καμάριν, (δις) 2. Όταν δυο γινήκαν τέρι, τριγωνούλα περιστέρι, ζευγαράκι ταιριασμένο, τζιαι πολύ αγαπημένο. (δις) 3. Και στης νυφ΄αμάν αμάν, και στης νύφφης το τσερπέρι, και στης νύφης το τσερπέρι, κάθετ΄ έναν περιστέρι. (δις) 4. Στου γαμπρού αμάν αμάν, στου γαμπρού μας τη χαράν, στου γαμπρού μας τη χαρά, λαλούν κλαρίνα και βιολιά. (δις) 5. Φέρτε μας κρασίν να πιούμεν, του γαμπρού να ευχηθούμεν, και τα όργανα να παίξουν, και τη νύφφην να χορέψουν.(δις)

12. ΤΖΙ ΑΓΑΠΩ ΣΕ , ΞΕΡΕ ΤΟ 1. Τζι αγαπώ σε, ξέρε το, μεν κάμνεις καμώματα, τζιαιποτζιεί που ρέσσεις φως μου, προσσυνώ τα χώματα. 2. Τζι από τα ψηλά μπαρκόνια, πέφτω για να σκοτωθώ, τζιαι η αγάπη μου φωνάζει, πιάστε τον για το Θεόν. 3. Τζιαλλαμένη, ξαναμμένη, έρκετουν που το λουτρόν, τζιείσσιεντζιαι για σύντροφον της, τον αρφόν της τον μικρόν. 4. Τζι ήθελα το στη ζωήν μου, να΄σουνα το τέριν μου, να μου στρώνεις να πλαγιάζω, άσπρονπεριστέριν μου.