Dr. Maurits De Ridder Humanisering van de arbeid, FOD WASO

1. K.B. van 15 december 2010 betreffende de eerste hulp die verstrekt wordt aan werknemers die slachtoffer worden van een ongeval of die onwel worden(EHBOO)B.S. 28/12/2010 Dr. Maurits De Ridder Humanisering van de arbeid, FOD WASO Arbeidsgezondheidkunde, Universiteit Gent

2. Te raadplegen bronnen • Artikel ‘Aanbevelingen …’ TvG 2009;12, 563 • Artikel ‘Organisatie van de eerste hulp op de werkvloer’ in PreBes Veiligheidsnieuws nr. 170 van januari 2011 • Website FOD WASOhttp://www.werk.belgie.be/defaultTab.aspx?id=563http://www.werk.belgie.be/publicationDefault.aspx?id=34486 • Niet-bindende praktijkrichtlijn: Eindrapport werkgroep EHBO van Co-Prev consensus en guidelines http://www.co-prev.be/page?orl=1&ssn=&lng=1&pge=8&sare=279 • Documenten van het Rode Kruis Vlaanderen

7. Wat is er nieuw ? Van (ARAB) een gedetailleerde beschrijving van te nemen maatregelen Naar (Codex) een kader voor de organisatie van eerste hulp, in te vullen in functie van de behoeften van het bedrijf. • Geen verplichte inhoud van verbanddoos • Geen voorgeschreven specifieke hulpmiddelen • Geen bepaling van aantal hulpverleners Behoefte aan deskundigheid betreffende eerste hulp wordt groter. Taak van de arbeidsgeneesheer wordt groter. Dus behoefte aan een praktijkrichtlijn → Co-Prev werkgroep • Definitie en doelstelling • Werknemers en andere aanwezige personen • Koppeling met risicobeoordeling • Inhoud van de basisvorming hulpverlener (→ artikel Mpotos)

8. Definitie en doelstelling • De gevolgen van een ongeval of een traumatische of niet-traumatische aandoening te beperken • Er voor te zorgen dat de letsels niet erger worden, in afwachting van, indien nodig,gespecialiseerde hulp • Indien nodig, zo spoedig mogelijk gespecialiseerde diensten buiten de onderneming alarmeren

9. Werknemers en anderen • Art. 3 §2 K.B. EH De werkgever waakt er op dat de maatregelen kunnen toegepast worden op aannemers, onderaannemers en andere personen die aanwezig zijn op de arbeidsplaats. • Art. 1 K.B. EH Dit besluit is van toepassing op werkgevers en werknemers evenals de daarmee gelijkgestelde personen (interims, stagiairs, vrijwilligers). • Wet welzijn art. 7 §1 en 9 §1: samenwerking tussen ondernemingen die bedrijvig zijn op eenzelfde arbeidsplaats. • Strafwetboek art. 422bis : algemene hulpverplichting.

10. Organisatie van eerste hulpin functie van de risico’s Rekening houden met: • Aantal werknemers en aanwezigen en bijzonder gevoelige personen • Aard van de activiteiten • De risicoanalyse Prospectief: - Reeds bestaande risicoanalyse (wat er allemaal kan fout gaan) - Co-Prev Praktijkrichtlijn (Bijlage 1): Checklist Risicoanalyse EHBO - Bedrijfsbezoek van de arbeidsgeneesheer + interne PA Retrospectief: Ongevallen en onwel worden in het verleden (register van interventies, ongevallensteekkaarten) 4. (De aangewezen responstijd)

11. Organisatie = verantwoordelijkheid van de werkgeverAdviezen over de organisatievan de eerste hulp • Interne dienst PBW • Arbeidsgeneesheer • (Externe dienst PBW) • Comité PBW

12. Taken van de arbeidsgeneesheer K.B. interne dienst PBW Art 7 § 2 : er voor zorgen dat de werknemers die het slachtoffer zijn van een ongeval of getroffen worden door ziekte, de eerste hulp en de dringende verzorging krijgen. Art 6 § 3 : toezicht houden op de organisatie van de eerste hulp en dringende verzorging van de werknemers die het slachtoffer zijn van een ongeval of getroffen worden door ziekte. K.B. eerste hulp Art 4 § 1 : meewerken aan de organisatie van de eerste hulp. Art 5, 6 en 7 : advies geven over • welk materiaal er nodig is en waar het aanwezig moet zijn, de inhoud van de verbanddoos en of er aanvullingen noodzakelijk zijn; • het verzorgingslokaal; • het ter beschikking stellen van het verzorgingslokaal van de werkneemsters tijdens de zwangerschap en tijdens de lactatie; • een voldoende aantal verpleegkundigen, hulpverleners of andere aangeduide personen; • of een meer in de tijd gespreide bijscholing geen afbreuk doet aan de kennis en de vaardigheden waarover de werknemers die hij als hulpverlener heeft aangeduid moeten beschikken.

13. Inhoud van de eerste hulp organisatie • eerstehulpmiddelen, • transportmiddelen (intern en extern), • eventueel een verzorgingslokaal, • personen, • interne communicatie en alarmering van diensten buiten de onderneming, • procedures voor eerste hulp, • informatie en vorming van de werknemers betreffende de organisatie van de eerste hulp in het bedrijf, • evaluatie en aanpassing van de organisatie van de eerste hulp.

14. Koppeling met intern noodplan KB Welzijnsbeleid art 22 De werkgever stelt een intern noodplan op dat gesteund is op procedures die aangepast zijn aan gevaarlijke situaties en mogelijke ongevallen of incidenten. De procedures hebben betrekking op: • Informatie en instructies betreffende de maatregelen in geval van nood • Alarm- en communicatiesysteem • Veiligheidsoefeningen • De handelingen te stellen bij evacuatie en eerste hulp • De middelen voor de eerste verzorging

15. Eerste hulp materiaal K.B. eerste hulp: Art. 5 : basismateriaal, een verbanddoos en eventuele aanvullingen Art. 4 : in functie van de risico’s, de activiteiten en het aantal werknemers Praktijkrichtlijnen: Voorstel van (basis)verbanddoos: Brochure van FOD WASO en artikel in Veiligheidsnieuws Checklist eerstehulpmateriaal en lijst ontsmettingsmiddelen: Co-Prev Praktijkrichtlijn, Bijlage 2

16. Verzorgingslokaal Beschrijving in art 2, 3° en art 6: • Op of in de onmiddelijke omgeving van de arbeidsplaats • Aangeduid met een bord • Toegangswegen worden vrijgehouden en laten een draagbaar door • Bevat het nodige materiaal, meubilair en andere middelen voor de eerste hulp (opvang en verzorging) • Voldoende ruim, veilig en hygiënisch • Voorzien van zowel koud als warm stromend water • Verlucht, verwarmd en verlicht in functie van de bestemming (minimum 500 lux en 20 °C) • Kan na advies van de arbeidsgeneesheer gebruikt worden door zwangere of lacterende werkneemster

17. Verzorgingslokaal • (veiligheidsinformatiebladen van de gevaarlijke stoffen en preparaten) • (telefoon + lijst nuttige telefoonnummers voor externe hulp) • (register van eerste hulp interventies) In A, B en C bedrijven tenzij uit de risicoanalyse blijkt dat dit niet noodzakelijk is Wordt ingericht na advies van de arbeidsgeneesheer en het comité Co-Prev praktijkrichtlijn: Afwijking van de verplichte ter beschikkingstelling van een verzorgingslokaal is mogelijk wanneer voldaan is aan elk van volgende 7 voorwaarden:

19. Personen: kwalificaties • Aangeduide personen → liefst initiatiecursus van 4 uren met 3-jaarlijkse herhaling (inhoud zie Co-Prev) • Hulpverleners met basiskennis → opleiding van minimaal 15 uren en jaarlijkse bijscholing van minimaal 4 uren • Hulpverleners met basiskennis en specifieke kennis indien specifieke risico’s (toxische stoffen, besmet materiaal, electrocutie,…) die onvoldoende aan bod zijn gekomen in de basiskennis → extra opleiding van enkele uren • Verpleegkundigen

20. Vorming en bijscholing van de hulpverleners met basiskennis • De inhoud van de basiskennis en -vaardigheden is vastgelegd in de Bijlage. • De voorwaarden voor de organisatie van de cursussen staan in art 11 van het K.B. • Instellingen die deze vorming geven zijn opgenomen in een lijst gepubliceerd door HUA, FOD WASO op http://www.werk.belgie.be/erkenningenDefault.aspx?id=33290

21. Vorming en bijscholing van de hulpverleners met specifieke kennis Georganiseerd door instellingen, sectoren, beroepsorganisaties of werkgevers die beroep doen op personen of organisaties waarvan de bevoegdheid inzake het verstrekken van eerste hulp aan werknemers die het slachtoffer zijn van ongevallen of aandoeningen verbonden aan risico’s die inherent zijn aan de specifieke activiteit van de onderneming algemeen aanvaard is.

22. Bijscholing van de hulpverlener • Jaarlijkse bijscholing van minimaal 4 uren gericht op het behoud van de basiskennis en –vaardigheden en bijbrengen van nieuwe of geëvolueerde eerste hulppraktijken of –kennis. • Kan van afgeweken worden op voorwaarde dat de werkgever bewijst, aan de hand van een voorafgaandelijke risicoanalyse en na voorafgaand advies van de arbeidsgeneesheer en het comité dat een meer in de tijd gespreide bijscholing geen afbreuk doet aan de kennis en de vaardigheden waarover de hulpverlener moet beschikken

23. Co-Prev Praktijkrichtlijn:Afwijking van de jaarlijkse bijscholing is mogelijk wanneer voldaan is aan elk van de volgende 8 voorwaarden:

24. Bepaling van het aantal personen Afhankelijk van • de risico’s (de activiteiten, de risicoanalyse) • het aantal werknemers • op verschillende locaties: spreiding van het personeel, afstanden binnen het bedrijf (responstijd) • op verschillende momenten van de dag: de ganse duur van de arbeid (ploegen, flexibele werktijd, overuren, weekendwerk) • de mogelijke afwezigheid van hulpverleners wegens ziekte, verlof

26. Evaluatie van de eerste hulp organisatie Art. 4 §2: De werkgever evalueert de eerste hulp maatregelen en past ze aan rekening houdend met • de incidenten en ongevallen die zich hebben voorgedaan • de technologische evolutie in de onderneming • de evolutie in de eerste hulpverleningstechnieken. Art 6 § 3 van het K.B. interne dienst: Arbeidsgeneesheer moet toezicht houden op de organisatie van de eerste hulp en dringende verzorging van de werknemers die het slachtoffer zijn van een ongeval of getroffen worden door ziekte. Praktisch: jaarlijks overleg tussen • interne preventieadviseur • arbeidsgeneesheer • (coördinator van de eerste hulp) met controle van het register van eerste hulp interventies en de arbeidsongevallensteekkaarten.

27. Vergeten in het nieuwe K.B.: de psychosociale aspecten (preventie van PTSS) bij slachtoffers en getuigen van ernstige arbeidsongevallen. Oproep: De Co-Prev praktijkrichtlijn zou in 2013 moeten geëvalueerd en verbeterd worden. Alle kritieken zijn welkom. Bedankt voor uw aandacht.