Prikken en geprikt worden de zorg vanuit twee perspectieven

1. Prikken en gepriktwordende zorgvanuit twee perspectieven Jasper Boomker Programmamanager Nierstichting Nederland Aase Riemann Verpleegkundige ZZP-er zorgverbeterprojecten

2. Disclosure belangen spreker

3. Inhoud presentatie • Historie • ‘Optimale zorg voor de vaattoegang’, een project in opdracht van de Nierstichting • Activiteiten • Resultaten • Verbetervoorstellen • Prioriteiten en toekomst

4. Vaattoegang • Goede vaattoegang is de levenslijn voor patiënten • Iedere hemodialyseverpleegkundige heeft ermee te maken • complex • spannend • uitdagend

5. Prikken in de praktijk • Misprikken is een veel voorkomend probleem… van Loon MM, et al. J Ren Care. 2009 Jun;35(2):82-9.

6. Historie Project Vaattoegang 2002-2004 • 27 van de (toen) 52 centra • Doel • bevorderen aanleggen AVF’s • voortijdig signaleren van problemen • implementatie bewakingsprogramma’s • scholing • landelijke database • voorlichtingsmaterialen ontwikkelen

7. Historie April 2012 - Multidisciplinaire expertgroep • Aanbevelingen • best practicesbeter verspreiden • meer scholing en training • meer onderzoek naar vaattoegangswegen, prikken en prikmethodes • nieuwe technieken (bijv. echogeleid prikken) • verdere ontwikkeling eenduidig begrippenkader en richtlijnen • opzetten registratiesysteem voor vaattoegangszorg

8. ‘Optimalezorg, toegang tot verbeteringen’ • Interviews • semigestructureerdevragen en verslagen • literatuur • eindrapportagejanuari 2014 • Uitgangspunten • uitvoeringwenselijk en praktischuitvoerbaar • gericht op verpleegkundigepraktjk • veld verantwoordelijkvooruitvoering • Nierstichtingfaciliterend

9. Geïnterviewden • Patiënten (2) • Verpleegkundigen (4) • Verpleegkundige experts (3) • Hoofdverpleegkundige en teamleider (1) • Opleidingscoördinatoren (2) • opleiding vaattoegang • opleiding dialyseverpleegkundige • Quick scan • Vaattoegangsverpleegkundigen (23)

10. Onderwerpen patiënten • Stand van zaken shuntzorg • patiëntinformatie en materialen • programma’s • zelf leren prikken • zelfmanagement Litt. van Loon 2011, Parisotto 2013, Wilson 2013, Wood 2013

11. Onderwerpen verpleegkundigen 1. Situatie afdeling • personeel en structuur • ideale formatie en afspraken prikken • ‘wie prikt wie’ • priktechnieken • gebruik echoapparatuur • samenwerking vaatchirurgen • ‘de ideale prikker’

12. 2. Gebruik richtlijnen en registraties • Richtlijnen • V&VN • EDTNA/ERCA • Dataverzameling • Registratie • gebruik Diamant of ander programma Litt. The DialysisOutcomesandPracticePatternsStudy (DOPPS), update 2013 Richtlijnen access, verpleegkundige werkgroep Access, V&VN

13. 3. Opleidingen en bijscholing • Basisopleiding • leren prikken in de praktijk • Vaattoegangs-verpleegkundigen • functieprofiel en inzet op afdeling • structuur, taken en formatie • Dialyse-assistenten • Bijscholing op eigen afdeling • Leerprogramma’s patiënten

14. Reacties patiënten Het prikken • ‘om het prikken te laten lukken, is een goede en vertrouwde relatie tussen de patiënt en diegene die prikt essentieel’ Opleiding en deskundigheid • De ideale prikker is diegene die toelaat dat je als patiënt mee mag praten en adviezen geven, en die naar de patiënt luistert’

15. Zelf leren prikken/ zelfmanagement • ‘Verpleegkundigen moeten altijd nagaan of patiënten misschien graag zichzelf willen leren prikken’ • ‘Zelfmanagement kan belangrijk zijn maar dan zonder protocollaire afspraken en altijd luisterend naar de patiënt: protocollering mag niet dwingend zijn’

16. Overeenstemming van begrippen • ‘In Friesland zagen wij in drie centra grote verschillen in het percentage misprikken. In twee centra lagen de percentages tussen 8 en 9 % en in het derde centrum lag het percentage op 28 %. Wat bleek? In de twee centra met lage percentages sprak men pas van misprikken als men een nieuwe naald ging gebruiken’

17. Verpleegkundigen over eigen afdeling • Voldoende formatie en duidelijke structuur vaattoegang op predialyse-afdeling • Deskundigheid koppelen aan prikcomplexiteit • Prikaccidenten bespreekbaar maken • Bredere inzet buttonholetechniek • Meer echoapparaten op afdeling en scholing • Info opgenomen patiënten • Goede bijscholingsprogramma’s

18. Landelijke ontwikkelingen • Snellere ontwikkeling van indicatoren • Landelijke afspraken over dataverzameling • Het delen van onderlinge ervaringen Attentie! • Weinig gebruik internationale gegevens • Weinig tot geen zelfprikprogramma’s

19. Verbetervoorstellen • Self-audit instrument Harde data • van eigen centrum • in vergelijking met externe centra en bestaande literatuur (DOPPS) • ‘Toconvincehealthcare professionals thatthere is a real problemthatmerits a change in practice’ Crisp H. Journal of Renale Care, 2013

20. 2. Ambtelijk secretaris • Tijdelijk aangesteld • Gekoppeld aanwerkgroep Access V&VN • in versneld tempo ontwikkelen van nieuwe richtlijnen 3. Interactieve website • het delen van praktische ervaringen • in samenwerking met Dialyse & Nefrologie Magazine • kan breder ingezet worden dan alleen bij vaattoegang

21. 4. Films De shuntarm • fysiologische processen • wat gebeurt er voor, tijdens en na dialyse Bedoeld voor • Predialyse-afdeling • bijscholingsprogramma’s • voor patiënten bij het zelf leren prikken • in afwachting van e-learningprogramma’s van opleidingen Blackman, JR. Journal of Renal Care 2014

22. 4. Films Onderwerpen De priksituatie • De kritieke momenten van dagelijks prikken • De ideale prikker • Hoe leert de verpleegkundige de patiënt om te leren prikken

23. 5. Spiegelbijeenkomsten • Luisteren naar patiëntenervaringen • Zorgverleners • toehoorders • Externe gespreksleider • Beproefd model • één maal per jaar • kan ook over andere onderwerpen gaan

24. 6. Wetenschappelijk onderzoek • Onderwerpen • benadering angstige patiënten • desinfecteren van buttonholes • nut flowmetingen • Calls via de Nierstichting • Promotieonderzoek • Contacten lectoraten en universiteiten

25. Ambities 2014-2015 Het ontwikkelen van een leermodule vaattoegangszorg, met daarbij aandacht voor: • Richtlijnen en eenduidig begrippenkader ter ondersteuning goede kwaliteitsregistratie; • Instructiemiddelen zoals computersimulaties, e-learning, video over onderwerpen zoals shuntwerking, flowmeting, echogeleid prikken, omgaan met prikangst; • Zelfmanagement vaattoegangszorg bevorderen bij patiënt door bijv. zelf aanprikken, goede voorlichting, goede organisatie traject voor en na shuntoperatie, monitoring shunt; • Bevorderen van Best Practicesin het veld.

26. Ambities 2014-2015 Ontwikkelen van eenechoapparaat-op-maat, om met beidehandentekunnenprikken. J.J Zijlstra J. Tordoir

27. Projectleider gezocht Gevraagd • recente praktijkervaring • implementatie in eigen centrum • 24 uur/week • Unieke kans • Promotie verpleegkundigen

28. Slot • Het veld is aan zet • In goede samenwerking met de Nierstichting • Zeer bedankt aan allen die meegewerkt hebben • Voor meer informatie, ideeën en meningen • Martine Hommes, programmamanager • email: Martinehommes@nierstichting.nl • telf: 035-6978038/06-46438239